Jedynka na koniec roku to koniec świata? Nie. Trochę trudności jednak nastręcza. Te zaś mogą być większe lub mniejsze – jak to w życiu, prawda? Jeśli uczeń nie zdąży poprawić oceny przed końcem roku szkolnego, w niektórych przypadkach może to zrobić w czasie wakacji podczas egzaminu poprawkowego, ale czasami może też starać się o warunkową promocję.
Aby zaoszczędzić uczniom stresu związanego z podchodzeniem do egzaminu poprawkowego, nauczyciele wystawiają w maju oceny proponowane. To wtedy uczeń dowiaduje się o zagrożeniach i ma jeszcze kilka tygodni na poprawienie ocen. Jeśli jednak nie uda mu się tego zrobić przed wystawieniem ocen końcowych, pozostaje tylko egzamin poprawkowy, wspomniana promocja warunkowa lub powtarzanie klasy.
W najlepszej sytuacji są uczniowie klas 1-3 szkół podstawowych, czyli dzieci w edukacji wczesnoszkolnej. Art. 44o ust. 1 Ustawy o systemie oświaty stanowi bowiem, że w tych klasach uczniowie otrzymują promocję do klasy wyższej w każdym roku. Prawo przewiduje jednak sytuację, w której uczeń klasy 1-3 będzie powtarzał rok:
"W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych poziomem rozwoju i osiągnięć ucznia w danym roku szkolnym lub stanem zdrowia ucznia, rada pedagogiczna może postanowić o powtarzaniu klasy przez ucznia klasy I–III szkoły podstawowej, na wniosek wychowawcy oddziału po zasięgnięciu opinii rodziców ucznia lub na wniosek rodziców ucznia po zasięgnięciu opinii wychowawcy oddziału".
Począwszy od 4 klasy szkoły podstawowej uczeń, który otrzyma maksymalnie 2 oceny niedostateczne na koniec roku, może zdać do kolejnej klasy, jeśli podejdzie do egzaminu poprawkowego latem i zaliczy go pozytywnie. Więcej niż dwie jedynki na koniec roku oznaczają jednak konieczność powtarzania klasy, w tym przypadku uczniowi nie przysługuje prawo do poprawki.
Do egzaminu poprawkowego w czasie wakacji (najczęściej w sierpniu) uczniowie, począwszy od klasy 4 szkoły podstawowej, podchodzą dobrowolnie. Egzamin przeprowadzany jest przez komisję, którą powołuje dyrektor szkoły, a ocena, którą uzyska uczeń z poprawki, jest ostateczna i zostanie wpisana na świadectwo.
W niektórych sytuacjach niezdany egzamin poprawkowy nie przekreśla szans na przejście do następnej klasy. Art. 44m. pkt. 6 Ustawy o systemie oświaty dopuszcza taką możliwość jeden raz podczas nauki w szkole podstawowej i jeden raz w szkole średniej, pod warunkiem że w następnej klasie będą nadal odbywać się lekcje z danego przedmiotu:
"Rada pedagogiczna, uwzględniając możliwości edukacyjne ucznia, może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować do klasy programowo wyższej ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych albo zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, pod warunkiem że te zajęcia są realizowane w klasie programowo wyższej".