• Małe dzieci nie mają wiedzy i kompetencji, by wiedzieć, jak sobie radzić z niektórymi emocjami.
• Gniew, smutek, strach czy zazdrość, są takimi samymi emocjami jak radość. Dziecko ma prawo je przeżywać.
• Rolą rodzica jest pomoc w zrozumieniu przeżywanych emocji, a także pokazanie, jak można sobie z nimi porazić.

Nawet niemowlęta okazują emocje. Pierwszy świadomy uśmiech bardzo cieszy, radość z nowej zabawki czy duma na twarzy dziecka, gdy samo coś zrobi, bardzo cieszą rodzica. Tak samo powinny cię cieszyć inne emocje, które odczuwa twoje dziecko. Nawet te "trudne" da się ujarzmić. Dużo się mówi o empatii i zrozumieniu małego dziecka. Jednak im starsze dziecko, tym mniej uwagi i czasu temu poświęcamy. Tymczasem dziecko w każdym wieku potrzebuje twojej uwagi i wsparcia.

Zauważ, że ty radzisz sobie z wieloma sytuacjami, opierając się na swoich doświadczeniach. Ale twoje dziecko nie ma z czego czerpać, dlatego na niektóre sytuacje reaguje tak bardzo emocjonalnie. Nie ma w szkole przedmiotu, który uczyłby rozpoznawania i rozumienia emocji. Kursu rozwijającego inteligencję emocjonalną ani lekcji wzbogacających słownictwo w tym zakresie. A to coś równie ważnego, jak nauka czytania czy pisania.

Dlatego to twoją rolą jest nauczenie go, jak ma rozpoznawać, interpretować, a także wykorzystywać przeżywane emocje. Tylko tak ma szansę nauczyć się nowego języka wyrażania siebie. Dzięki tobie, zamiast tłumić czy eksplodować, może zrozumieć, co czuje. Zamiast definiować długą listę emocji, zacznij od tych 4 podstawowych:

Gniew

Silne uczucie irytacji, niezadowolenia lub wrogości. U małego dziecka nie trudno go wywołać. Instynktowną reakcją będzie ucieczka lub walka (to wszystko wina adrenaliny, która zalewa mózg). Choć gniew może wydawać się irracjonalny, pamiętaj, że dziecko, które nie nauczyło się regulować emocji, reaguje natychmiast. Dlatego tak bardzo ważna jest rozmowa o tym, co czuje.

Eksperci zlecają, by pomagać dziecku nazwać emocje: "Wydaje mi się, że jesteś naprawdę wściekły". Warto również, mówiąc to, pokazać gniew na twarzy. Pamiętaj jednak, by dać furtkę na to, by dziecko mogło cię poprawić, jeśli źle zinterpretowałaś to, co czuje. W końcu ty widzisz tylko jego reakcję.

Daj do zrozumienia, że ma prawo odczuwać gniew: "Czasami sprawy nie układają się tak, jak byśmy tego chcieli, a to sprawia, że ​​czujemy się wściekli i zdenerwowani". Dziecko może odczuwać gniew. To, czego nie chcesz, to negatywne zachowanie jak uderzanie innych czy krzyk wywołane emocjami. Jednak, by tak się stało, musisz mu dać odpowiednie narzędzia, alternatywę. Dzięki temu dziecko ma szansę zrozumieć, że to gniew prowadzi do bicia, ale może go wyrazić go w inny sposób.

Wskazówka: Dobrą techniką uczenia dzieci mówienia o emocjach jest wskazywanie ich u innych. Kiedy czytasz bajki lub oglądasz filmy, zapytaj dziecko, jak myśli, jak postać może się czuć? To nie tylko zwiększa zasób słownictwa emocjonalnego, ale także uczy empatii.

Smutek

Dziecko jest smutne, gdy jest zawiedzione, rozczarowane lub odczuwa stratę. Może się tak czuć również, gdy ktoś powie coś przykrego, gdy się boi lub źle się czuje. Smutek może być spowodowany tęsknotą lub trudną sytuacją, której doświadcza dziecko.

Pamiętaj, że smutne dziecko nie tylko płacze, ma także smutne myśli czy smutno się zachowuje. Może się izolować, a nawet złościć. Zawsze warto znaleźć przyczynę smutku i pokazać dziecku, że jesteś przy nim, jeśli potrzebuje się przytulić, a nawet może popłakać. Tłumiąc płacz dziecka, nie docierasz do przyczyny smutku.

Warto także normalizować emocje. Opowiedz swoją historię, gdy też było ci przykro i płakałaś. Rodzice często przy dzieciach starają się być silni i nie płakać, tymczasem pokazywanie, że także doświadczamy m.in. smutku, może być bardzo korzystne dla emocjonalnego rozwoju dziecka.

Wskazówka: Dziecku często ciężko wyjaśnić, co dokładnie czuje, warto przygotować plansze. Za pomocą emotikonów łatwiej będzie mu pokazać, co czuje. W przypadku starszych dzieci można zastosować skalę lub wykres.

Starch

Strach gównie wynika z niepokoju. Dzieci się boją w sytuacjach, które postrzegają jako niebezpieczne. Pamiętaj, że nie musisz być świadkiem takiej sytuacji. Dziecko mogło coś usłyszeć w TV lub szkole coś, co sprawiło, że poczuło się nieswojo, w tv czy szkole. Czasem to kwestia wygadania, dziecko musi mieć poczucie, że zawsze zostanie wysłuchane. Czasem niezbędne będzie wyjaśnienie.

Są także tematy, przed którymi nie uchronisz dziecka, jak np. temat wojny. W rozmowie z dzieckiem musisz być spokojna i rzeczowa, odpowiadać na pytania, by dziecko mogło poczuć się bezpiecznie.

Wskazówka: Dzieciom ciężko jest określić źródło strachu. Eksperci zalecają odgrywanie scenek i czytanie książek, by pomóc dzieciom w przeżywaniu lęku.

Zazdrość

To emocja, która rodzicom dość łatwo zauważyć, jednak jednocześnie dość trudno wyjaśnić ją dziecku. Wynika z niepewności, jaką odczuwa dziecko, ale także strachu czy troski o brak posiadania czegoś. Uczucie zazdrości może być spowodowane niezaspokojonymi potrzebami dziecka. Może rozwijać się z braku zaufania i prowadzić do poczucia niepewności. Dziecko chce coś, czego nie ma lub boi się, że straci coś, co miało.

Jeśli zazdrość wynika z tego czegoś, co inne dzieci posiadają, a twoje dziecko nie, spróbuj przenieść uwagę z dóbr materialnych na niepieniężne bogactwo, które zapewnia twoja rodzina. Być może jesteś w stanie spędzać więcej czasu z dzieckiem. To bardzo korzystnie wpłynie na jego pewność siebie dziecka.

W przypadku zazdrości o sytuacje społeczne, np. twoje dziecko nie dostało zaproszenia na urodziny, pojawia się uczucie niepewności. Kiedy twoje dziecko zacznie mówić o tym, co je trapi, bądź wyrozumiały. Zaproponuj nocowanie u was i zaproście nawet to dziecko, które pominęło twoje. Skoro dla dziecka tak ważne są na tym etapie relacje, może warto poszerzyć grono znajomych.

Zazdrość o inne dzieci wynika z faktu, że dziecko może obawiać się, że straci część uwagi. Gdy kolega ma urodziny, może czuć się zazdrosny, że uwaga nie jest skupiona na nim i próbować zwrócić ją na siebie, np. chcieć większy kawałek tortu albo zdmuchnąć świeczki. Możesz powiedzieć: "Widzę, że denerwujesz się tortem", "Czasami nie dostajemy tego, czego chcemy". Zwróć uwagę dziecka na coś pozytywnego, z czego może czerpać przyjemność, np. by powiedział jubilatowi, jak dobre się bawił na imprezie.

Wskazówka: Największym błędem, jaki popełniają rodzice, są teksty w stylu: "Nie masz powodu do smutku”, "Przestań płakać". Twoje dziecko jest już smutne. W ten sposób nie poprawiasz mu humoru ani nie znajdziesz przyczyny smutku. Tak dajesz mu do zrozumienia, że nie powinno okazywać przeżywanych emocji.