Zastanawialiście się kiedyś dlaczego malujemy jajka na Wielkanoc? Pisanki w obrzędach wielkanocnych odgrywają niezwykłą rolę. Zobaczysz je zarówno w koszykach wielkanocnych, jak i na stole świątecznym. W chrześcijaństwie symbolika jajka nawiązuje do zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.
Dlaczego malujemy jajka na Wielkanoc - co podpowiadają najstarsze źródła?
Wyjaśnień tego zwyczaju jest kilka. Zacznijmy zatem od początku. Jajko jeszcze w czasach pogańskich uznawane było za symbol sił witalnych, mające na celu pobudzenie ziemi do rodzenia. Jest to zatem nadzieja na życie wieczne. Pomalowane zyskują na uroku i odzwierciedlają rodzącą się do życia przyrodę i nadzieję wynikającą z wiary w zmartwychwstanie Chrystusa.
Według najstarszych źródeł zdobienie jajek wywodzi się z czasów starożytnych. Według legendy święta Magdalena przed odwiedzeniem grobu Chrystusa zakupiła jajka na posiłek dla Apostołów. Okazało się, że po cudzie jajka zmieniły swój kolor na czerwony. Do dziś na pamiątkę tego wydarzenia ludzie malują je na Święta Wielkanocne. I dlatego przez dłuższy czas jajka najchętniej malowano na czerwono, miało to przynosić w miłości.
Regiony a barwienie jaj wielkanocnych
Pisanki, kraszanki, owijanki, wyklejanki - nazwy barwionych jaj wielkanocnych są różne. Technika, nazwa, wzór, pomysły - wszystko zależy od danego regionu.
Najprostsze w wykonaniu są kraszanki, których nazwa pochodzi od słowa “kraść”, inaczej upiększać. Jaja są zanurzone w roztworze farby i barwione. Najczęściej spotykane są w Polsce pisanki ozdobione ornamentem. Nie wszyscy wiedzą jaka jest różnica między kraszankami a pisankami. Po pisankach się pisze, po kraszankach wyskrobuje - oto podstawowa różnica, ale niejedyna. Kraszanki to jednobarwne jajka, zaś pisanki różnokolorowe z fantazyjnymi wzorami. Kraszanki barwione są naturalnymi sposobami, wykorzystując m.in. cebulę, sok z buraków, płatki nagietka, korę dębu i można pozostawić je bez dodatkowego zdobienia. Pisanki pokrywamy wzorem wykonanym na skorupce, roztopionym woskiem. Podczas gotowania wosk się wtapia, a miejsca nimi pokryte nie koloryzują się. Po pisankach pisze się zazwyczaj szpilką. Metoda zdobienia jaj wielkanocnych, wykorzystująca wosk nazwana jest techniką batikową. Okolice Łowicza przygotowują pisanki w różnych kolorach, ale dominujące to żółty, zielony, czarny i buraczkowy. Tu jajka przyozdabia się też charakterystycznymi wycinankami. Najstarsze wzory to motywy słońca, roślinności, krzyża i pastorałów.
Inspiracja w Muzeum Pisanek
Jeśli nigdy tu nie byliście - warto. Zaprowadź tam swoje dzieci. Mowa o największym Muzeum Pisanek w Polsce, znajdującego się w miejscowości Ciechanowiec w woj. podlaskim. Odwiedzając muzeum, łatwo uświadomić sobie czym jest sztuka zdobienia pisanek. Miejsce założono 14 lat temu, po 35 lat kolekcjonowania pisanek przez Irenę Stasiewicz-Jasiukowej i Jerzego Jasiuka. Małżeństwo z Warszawy podarowało swoją bogatą kolekcję muzeum.
Muzeum Pisanki skrywa perełki, można zobaczyć pisanki wykonywane technikami, które już dziś się nie stosuje. Ujrzysz tu pisanki typowe: ze wzorem roślin, motywów religijnych, ale też takie, które zupełnie odbiegają od tradycji. Zaskoczyć może wizerunek znanych postaci lub bohaterów bajek. Pisanki z drewna lipowego, szklane, wytapiane i wykuwane, ażurowe - to również nowość, pewnie nigdzie poza muzeum niewidziana. Kolekcja to rodzajem podróży po różnych regionów Polski, ale i świata. Wzory pisanek pochodzą z Ziemi Huculskiej, Nowogródzkiej. Muzeum ma też kolekcję pisanek z Ukrainy, Rosji, Chin, Japonii, Kenii.