"Bo nie miał czapeczki!". Obalamy powtarzany od pokoleń mit na temat zdrowia dziecka

Skąd się bierze chore uszko

W znaczącej większości przypadków odpowiedzialna za zapalenie ucha u dziecka jest infekcja kataralna. Dlatego ta choroba zwykle występuje u małych dzieci, które nie potrafią prawidłowo wydmuchać nosa. Kiedy zaczyna się katar, a oczyszczenie noska nie jest proste, wydzielina (pełna patogenów) spływa do gardła i uszu dziecka, powodując stan zapalny.

Rzadziej infekcja jest grzybicza. Kanał słuchowy zewnętrzny jest niestety doskonałym miejscem do namnażania grzybów, wilgotny ciemny i ciepły. W żadnym przypadku nie ma mowy, aby za infekcję był odpowiedzialny zimny wiatr wpadający do ucha. A to choćby dlatego, że budowa ludzkiego ucha uniemożliwia "wpadanie" wiatru.

Co może przyczynić się do zapalenia ucha u dziecka

Częściej na zapalenie ucha chorują dzieci, które mają nieprawidłowo oczyszczany kanał słuchowy. Do tego celu stosujemy wyłącznie specjalne preparaty, które rozpuszczają woskowinę. Uszkodzenie błony bębenkowej, wynikające z czyszczenia kanału słuchowego patyczkiem, obecności ciała obcego i niekiedy przy używaniu aparatów słuchowych, mogą predysponować dziecko do tej choroby.

Kolejny czynnik zwiększający ryzyko zapalenia ucha, to anomalie w budowie, w tym zwężenie kanału słuchowego czy zalegający czop z woskowiny - stwarzają przyjazne środowisko do namnażania patogenów.

Inne czynniki zwiększające ryzyko zapalenia ucha u dziecka

Częściej od rówieśników na zapalenie ucha chorują także dzieci regularnie uczęszczające na basen. Warto przed pływaniem zabezpieczać ucho olejkami, tymi samymi, których używamy do higieny ucha. Zapalenie ucha mogą powodować zarówno bakterie, jak i wirusy, wśród nich należy wymienić: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis oraz wirusy, np. RSV, wirusy grypy lub adenowirusy.

Do zachorowania mogą przyczyniać się także zaburzenia odporności, kontakt dziecka z dymem tytoniowym, alergie, predyspozycje genetyczne, niedobory witaminowe i anatomiczne nieprawidłowości budowy górnych dróg oddechowych.

Objawy zapalenia ucha u dziecka

Najczęściej na zapalenie ucha chorują niemowlęta i młodsze przedszkolaki U młodszych dzieci często pierwszym objawem choroby jest pocieranie uszek. Dzieci, które potrafią już mówić, zgłaszają ból ucha lub jego okolic, nasila się on przy dotykaniu małżowiny usznej.

Często w czasie infekcji obserwuje się zwiększoną ilość woskowiny usznej, świąd w kanale słuchowym. Rodzice zauważają niekiedy, że dziecko gorzej słyszy, a ono samo ma uczucie zatkania lub pełności w przewodzie słuchowym, tak, jakby coś w nim tkwiło. Zapaleniu ucha nierzadko towarzyszy podwyższona temperatura.

Niekiedy zapaleniu ucha towarzyszą problemy ze snem, drażliwość, a nawet wymioty i biegunka.

Jak diagnozuje i leczy się zapalenie ucha u dziecka

Zwykle lekarz stawia diagnozę na podstawie wywiadu i oceny wyglądu błony bębenkowej, kanału słuchowego i wydzieliny, które ogląda za pomocą otoskopu. Na podstawie tego badania można ocenić rodzaj infekcji i wdrożyć leczenie. Niekiedy, zwłaszcza u niemowląt poniżej 12 tyg. konieczne jest wykonanie badania mikroskopowego.

W rzadkich przypadkach, kiedy dochodzi do zapalenia ucha środkowego, może być konieczna paracenteza, czyi zabieg nacięcia błony bębenkowej, aby zapobiec jej samoistnemu pęknięciu. Zabieg zabezpiecza błonę przed trwałym uszkodzeniem.

Możliwe powikłania po zapaleniu ucha

Nieleczone zapalenie ucha może doprowadzić do powikłań, w tym zapalenia wyrostka sutkowego ucha (wyraźna opuchlizna za małżowiną), ropieni, zapalenia błędnika, zapalenia nerwy twarzowego, a nawet zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Jeśli zauważysz u dziecka niepokojące objawy, mogące wskazywać na zapalenie ucha, udaj się do lekarza.