Zdrowie czy obowiązki? Dlaczego mamy pracują mimo choroby

Zdrowie na dalszym planie

Obawa przed konsekwencjami nieobecności w pracy oraz presja obowiązków domowych sprawiają, że matki często stawiają pracę ponad własne zdrowie. Z badań SW Research i IPSOS przeprowadzonych w ramach kampanii „MAMY czas na zdrowie” wynika, że większość matek, nawet zmagając się z chorobą, nie odpuszcza, bojąc się chociażby utraty premii czy dodatków pracowniczych. Mechanizm uzależnienia dodatków finansowych od fizycznej obecności w pracy często ogranicza im możliwość odpoczynku i regeneracji, gdy najbardziej tego potrzebują. Kampania „MAMY czas na zdrowie” nie tylko edukuje, ale też zachęca do zmiany podejścia przekonując, że troska o zdrowie pracownika to inwestycja, która przynosi korzyści w dłuższej perspektywie zarówno jemu samemu, jak i firmie.

- Po pierwszym etapie kampanii, kiedy to koncentrowaliśmy się na wsparciu pracujących mam ze strony najbliższego otoczenia, przyszedł czas na działania w obszarze systemu pracy tworzonego przez samych pracodawców. Dodatkowe świadczenia finansowe powiązane z obecnością w pracy nie wspierają dbania o zdrowie pracowników oraz uderzają w tych, którzy mają obowiązki opiekuńcze – w tym samotne matki. W ramach drugiego etapu kampanii chcemy zaprosić zarówno pracodawców, jak i pracowników do wspólnej dyskusji nad rozwiązaniami, które są nie tylko efektywne biznesowo, ale również dbają o jakość zdrowia pracowników i są sprawiedliwie skonstruowane. W dobie społecznej odpowiedzialności biznesu wierzę, że pracodawcy chętnie zaangażują się w pracę nad tym wyzwaniem – mówi Karolina Andrian, prezeska i współzałożycielka Fundacji Share the Care działającej na rzecz równego podziału praw i obowiązków rodzicielskich w polskim społeczeństwie oraz tworzenia miejsc pracy przyjaznym opiekunom.

Koszt przeziębienia 

Analizy przeprowadzone w ramach kampanii „MAMY czas na zdrowie” pokazują trzy kluczowe bariery, które uniemożliwiają pracującym mamom odpoczynek w czasie choroby: obowiązki domowe, obowiązki zawodowe i czynniki finansowe. Aż 86% matek przyznało, że przynajmniej raz poszło do pracy mimo choroby, aby nie stracić dodatkowych świadczeń pieniężnych, które często stanowią istotną część ich miesięcznego budżetu.

- Z punktu widzenia stabilności finansowej i zarządzania budżetem domowym kluczowa jest przewidywalność i regularność dochodów, a szczególnie wówczas kiedy gospodarstwo domowe jest prowadzone przez jedną osobę, na przykład samotną matkę. Sytuacja, w której aż 20% budżetu stanowią ruchome premie, jest ogromnym wyzwaniem przekładającym się na ryzyko utraty płynności finansowej w przypadku choroby. Pamiętajmy, że w większości przypadków co najmniej 30-40% domowego budżetu (a w niektórych przypadkach połowę) pożerają koszty mieszkania i rachunków. W tej sytuacji mało kto może sobie pozwolić na utratę 20% dochodów bez konieczności drastycznego cięcia pozostałych wydatków (tych "na życie") lub zadłużania się. Presja związana z zagrożeniem braku płynności finansowej wpływa m.in. na konieczność chodzenia do pracy nawet podczas choroby. Ma to wiele negatywnych skutków, dla samych pracowników, ale także pracodawcy. Moim zdaniem uzależnienie dużej części wynagrodzenia tylko od fizycznej obecności w pracy, a nie od szerszego spektrum czynników opisujących wydajność pracy, jest w dzisiejszych czasach trudne do zaakceptowania i wymaga nowego spojrzenia – podsumowuje Maciej Samcik, twórca i redaktor naczelny multiblogu Subiektywnie o Finansach.

Trudności samotnych matek

Szacuje się, że dodatkowe premie uzależnione od obecności mogą obejmować aż jedną trzecią pracujących matek. Z uwagi na ograniczone wsparcie w opiece nad dziećmi, samotne matki częściej stają przed wyzwaniem, jakim jest konieczność przychodzenia do pracy mimo choroby, aby nie stracić dodatkowej części wynagrodzenia. Samotne matki – stanowiące w 2021 roku 20,7% rodzin w Polsce – mają zazwyczaj ograniczone wsparcie przy opiece nad dziećmi, co zwiększa wśród nich ryzyko absencji. Dane ZUS wskazują, że kobiety biorą około 80% dni zwolnień chorobowych związanych z opieką nad dzieckiem, co drastycznie podnosi niebezpieczeństwo utraty takich dodatków. W praktyce premie uzależnione od obecności mogą stanowić dla nich nawet 20% budżetu miesięcznego, co jest niezwykle istotne w sytuacjach, gdy gospodarstwo domowe nie ma dodatkowego źródła dochodu. Jak zauważa Maciej Samcik, redaktor naczelny multiblogu „Subiektywnie o Finansach”, uzależnianie dużej części wynagrodzenia od fizycznej obecności w pracy staje się problematyczne w obecnych realiach i wymaga nowego spojrzenia.

Rekomendacje dla pracodawców

Kampania „MAMY czas na zdrowie” podkreśla potrzebę otwartego dialogu między pracodawcami a pracownikami i proponuje działania, które zmniejszyłyby obciążenie finansowe związane z chorobą – takie jak elastyczne godziny pracy oraz benefity zdrowotne od pracodawcy. 

- Cieszymy się, że możemy kontynuować naszą misję i poszerzać skalę działań, by wspierać pracujące mamy. Zdrowie pracownika i tworzenie warunków do odpoczynku w trakcie choroby powinno być priorytetem każdej firmy i nas wszystkich – mówi Anna Bachulska-Kossek, Marketing Manager, Haleon.

W drugim etapie kampanii „MAMY czas na zdrowie” kluczowy jest dialog z pracodawcami i pracownikami. Kampania inicjuje rozmowy z przedstawicielami biznesu, aby wypracować konkretne rekomendacje dla firm, które chcą wspierać zdrowie swoich pracowników i tworzyć bardziej elastyczne warunki pracy. Celem jest zapewnienie pracującym matkom możliwości odpoczynku podczas choroby, bez obaw o ich stabilność finansową.

Jak możesz pomóc?

Strona kampanii, www.mamyczasnazdrowie.pl oferuje materiały edukacyjne i test, w którym można anonimowo podzielić się swoimi doświadczeniami. Kampania zachęca, by rozejrzeć się wokół – być może ktoś w naszym otoczeniu potrzebuje pomocy?

• 1 SW Research, badanie „Wyzwania osób aktywnych zawodowo w trakcie choroby”; sierpień 2023, N-1003; pytanie: Jak często podczas grypy lub przeziębienia rezygnujesz ze zwolnienia lekarskiego, aby nie stracić innych korzyści finansowych (premii); Odpowiedź: 86% - raz lub częściej.
•  2 Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021, Rodziny w Polsce w świetle wyników NSP 2021 https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/rodziny-w-polsce-w-swietle-wynikow-nsp-2021,7,2.html
• 3 https://www.zus.pl/documents/10182/39590/Absencja+chorobowa+w+2023+roku.pdf/57361117-44fc-4c48-ecad-82685bebdb32?t=1716895964320 tabela 44, strona 107,obliczenia własne.