Zabawa może być furtką do świata emocji. Psycholożka o tym, jak bawić się z dzieckiem
Na to pytanie odpowiada w rozmowie ze mną psycholożka dziecięca Dorota Maciejec i mówi o tym, jak się bawić, by te kompetencje emocjonalne rozwijać. By widzieć emocje, mówić o nich, nawigować po ich niezwykle złożonej przestrzeni.
Psycholożka mówi: "Emocje pomagają budować relacje z innymi ludźmi. (…) Możemy odzwierciedlać stany emocjonalne naszych dzieci, nazywać je, interpretować, rozmawiać o nich. Już od wczesnego dzieciństwa, od okresu niemowlęcego, bawić się emocjami".
Każdy moment jest dobrym momentem
Zapytałam, jak wybierać te najlepsze chwile do rozmów, które przecież nie zawsze są łatwe. Usłyszałam, że to może być każda chwila naszego dnia: "Wszelkie sytuacje nadarzające się w życiu codziennym. Wspólne chwile podczas codziennej zabawy. Zabawa jest bowiem jedną z naturalnych form spędzania czasu z dzieckiem, stwarza możliwość, w której jako dorośli możemy modelować pewne zachowania".
Jakie zachowania? To już zależy od nas. Jako dorośli powinniśmy sobie odpowiedzieć na pytanie: Co chciałabym mojemu dziecku powiedzieć, przekazać? Czego nauczyć, na co zwrócić uwagę? W następnym kroku warto sięgnąć po to, co dzieci mają najcenniejszego: ich wyobraźnię.
Dorota Maciejec mówi o tych zasobach tak: "Fajnie jest wykorzystać naturalny potencjał dziecka związany z kreatywnością, wyobraźnią. Warto odgrywać z dzieckiem scenki rodzajowe, możemy wykorzystać w tym celu wszelkie figurki, na przykład LEGO DUPLO zestaw 'Ludziki z emocjami'".
Adaptacja i empatia
Pragniemy rozmawiać z naszymi dziećmi, ale mam silne poczucie, że nie zawsze wiemy jak. Tutaj również psycholożka wspiera nas odpowiedzią:
"Używajmy słów takich, jakich my używamy. Nie chodzi o to, by zdrabniać słowa. Natomiast kontekst musi być dostosowany do możliwości percepcyjnych dziecka".
Rozmawiamy również o nowych wyzwaniach, o nowych początkach. Byliście już państwo w momencie adaptacji przedszkolnej ze swoimi dziećmi? Każdy, kto jej doświadczył, wie, że bywa trudno. Zabawa może rozbroić nawet tak niełatwe doświadczenia.
"Możemy dziecko oswajać z nowymi sytuacjami. Opowiadać dziecku, jak to może być. Na przykład w przedszkolu. Te nowe początki bowiem wiążą się nie tylko z radością czy ekscytacją, ale również żalem, smutkiem czy tęsknotą".
Kiedy dziecko już znajdzie się w nowych grupach społecznych, będziemy obserwować, jak nawiązuje nowe znajomości. Empatia, zarówno ta w mikroskali jak i makro (troska o środowisko) jest jedną z najważniejszych umiejętności, jaką powinno w sobie wykształcić.
Co w tej kwestii ma do powiedzenia psycholog? Czy empatia jest emocją, czy uczuciem? I czy właściwie możemy jej dziecko "nauczyć"?
"Empatia jest umiejętnością współodczuwania, rozumienia perspektywy drugiego człowieka. Jest dwojako wrodzona i możemy ją również kształtować przez środowisko. To my moderujemy zabawę z dziećmi. Możemy zwrócić uwagę w zabawie z dziećmi, by wykształcać umiejętność przyjrzenia się cudzym emocjom, ale również troską o sprawy większe, jak klimat".
Możliwości są niemal nieograniczone. Zestawy LEGO DUPLO odpowiadają na potrzeby każdej z tych płaszczyzn, stanowią świetny materiał, który możemy wykorzystać na krętej drodze nowych wyzwań i nauki emocji naszych dzieci.