"Syndrom podłego świata" zbiera śmiertelne żniwo wśród dzieci. Druzgocące dane
Ponad dwa tysiące istnień
Aktywiści Fundacji GrowSPACE Dominik Kuc, Paulina Filipowicz i Mateusz Trzaska pozyskali dane o próbach samobójczych dzieci i młodzieży do 18 roku życia z Komend Wojewódzkich Policji oraz Komendy Stołecznej. Wynika z nich, że liczba przypadków prób samobójczych dzieci i młodzieży do 18 r.ż. w 2023 roku wyniosła 2139. Liczba prób samobójczych, które niestety zakończyły się śmiercią, wynosi 146. W aż ośmiu województwach zanotowano wzrost w stosunku do 2022 roku. Jest to także drugi rok z rzędu, gdy ten smutny wskaźnik utrzymuje się powyżej dwóch tysięcy osób.
Te dane pokazują, ile mamy jeszcze do zrobienia w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Przed nami sporo pracy, ponieważ statystyki z zeszłego roku powtórzyły się. Wiemy, że średni czas oczekiwania na konsultację na NFZ do psychiatry lub psychiatrki dziecięcej wyniósł 238 dni. Musimy pilnie działać, aby zwiększyć dostępność opieki. 3 miliardy na psychiatrię i onkologię dziecięcą w nowym budżecie to bardzo ważny krok, ale nadal musimy działać na rzecz tzw. "referencyjności 0". To nie tylko kolejny szpital i oddział, ale również pomoc ambulatoryjna, pomoc psychologiczna, środowiskowa, profilaktyka, psychoedukacja. Eksperci i ekspertki są zgodni, że ogromną większość tych statystyk można zatrzymać właśnie za pomocą "poziomu zero".
Statystyki mogą zmienić się jeszcze w lutym z uwagi na okres statystyczny Policji, który kończy się 31 stycznia.
Specjaliści zaniepokojeni
Po raz drugi z rzędu dane utrzymują się na poziomie ponad dwóch tysięcy przypadków. Sprawa niepokoi specjalistów i specjalistki, którzy niosą pomoc młodym ludziom.
To my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za świat jaki oddajemy młodym ludziom. Po pierwsze warto podkreślić, że na zachowania suicydalne ma wpływ wiele czynników, które wzajemnie na siebie oddziałują. Wśród przyczyn zachowań samobójczych dzieci i młodzieży najczęściej wymienia się trudną sytuację rodzinną (rozwód rodziców, nasilone konflikty rodzinne, upośledzenie relacji rodzic-dziecko), społeczną izolację, choroby somatyczne i psychiczne, stresujące wydarzenia życiowe czy sytuacje kryzysowe. Pamiętajmy, że współcześnie młodzi ludzie to pokolenie obarczone doświadczeniami izolacji. Jako ważny czynnik kryzysów suicydalnych psychologowie wskazują też brak poczucia bezpieczeństwa: wojna za granicami kraju, rosnący niepokój społeczny, kryzysy światowe. Specjaliści mówią coraz częściej o "syndromie podłego świata", który szczególnie miałby dotykać młode pokolenie.
Rekomendacje dla resortu
W ubiegłym tygodniu Sejm przyjął ustawę, która gwarantuje 3 miliardy złotych na psychiatrię i onkologię dziecięcą. Zdaniem Fundacji GrowSPACE to spory krok w dobrą stronę, lecz trzeba mieć na uwadze, na co dokładnie te fundusze powinny być wydatkowane. Do rekomendacji wydanych przez organizację należą:
- dalszy rozwój pomocy środowiskowej i ambulatoryjnej, szczególnie poza dużymi ośrodkami miejskimi;
- wsparcie „Referencyjności/Poziomu 0” – profilaktyki i psychoedukacji;
- zwiększenie finansowania oddziałów psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży dziennych i całodobowych przez Ministerstwo Zdrowia, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc na oddziałach;
- nacisk na kształcenie specjalistów i specjalistek – psychiatria dzieci i młodzieży jako deficytowa, zwiększanie liczby miejsc rezydenckich i stażowych, edukacja innych zawodów medycznych w temacie wspierania pacjentów psychiatrycznych;
- rozwój instytucji i zawodów pozamedycznych, np. asystentów i asystentek zdrowienia;
Kluczowe są także zmiany w zakresie wyceny świadczeń NFZ, w taki sposób, aby zatrzymać odpływ specjalistów i specjalistek do rynku prywatnego. Eksperci i ekspertki apelują także o współpracę międzyresortową, wraz z Ministerstwem Edukacji oraz Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
W środku kryzysu suicydalnego dzieci i młodzieży musimy zwrócić uwagę na potrzeby najmłodszych. Od nich usłyszymy, że chcą oni być pewni, że w sytuacji kryzysowej w ich szkole będzie psycholog gotowy, by im pomóc. W szkole zagościć na stałe musi też psychoedukacja. My uczniowie, niezależnie od szkoły, w jakiej jesteśmy, chcemy wiedzieć jak radzić sobie emocjami i zapobiegać kryzysom, zanim się pojawią.