Jak nauczyć dziecko radzenia sobie z przeciwnościami? 7 najważniejszych strategii
Jako rodzice doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że nie uchronimy naszych dzieci przed rozczarowaniami czy porażkami. W życiu czeka je wiele wyzwań, a jedyne co możemy zrobić, to wyposażyć je w umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami. Jak to zrobić? Co jest najważniejsze, by dziecko potrafiło "przełamać” własne słabości i ruszyło dalej?
- Zdajemy sobie sprawę z tego, że nasze dziecko czeka w życiu wiele wyzwań.
- Nie uchronimy go przed porażkami, niepowodzeniami czy rozczarowaniem, ale możemy nauczyć je radzenia sobie z przeciwnościami.
- 7 najważniejszych strategii, by nauczyć dziecko radzenia sobie z trudnościami.
Każde dziecko inaczej reaguje na sytuacje trudne czy stresowe. Jedne dzieci stają się bardzo emocjonalne – okazują złość czy gniew, inne się wycofują lub szukają winnych. Bez względu na to, jaka jest pierwsza, instynktowna reakcja, możemy nauczyć nasze dziecko radzenia sobie we właściwy, konstruktywny sposób z przeciwnościami. Jak? Oto 7 najważniejszych strategii, które warto wprowadzić w życie.
7 strategii, by nauczyć dziecko radzenia sobie z przeciwnościami
1. Wzmacniaj relację dziecka z innymi. Kolejne badania pokazują, że to nie samodzielność, zdeterminowanie czy wewnętrzna siła pomagają dziecku podnieść się po niepowodzeniu czy porażce, ale wspierające relacje z innymi.
Przede wszystkim z rodzicami, ale może to być też babcia/dziadek, nauczyciel, trener – ktoś bliski, do kogo dziecko ma zaufanie i kto bezwzględnie w nie wierzy. To dorosły może uzmysłowić dziecku, że przeciwności da się pokonać. Dlatego tak ważne jest, by dziecko miało silną więź z osobami, które pozytywnie wpływają na jego samoocenę, motywację do działania, optymizm i poczucie sprawczości.
2. Buduj w dziecku poczucie, że da sobie radę. Jak najczęściej przypominaj mu sytuacje, w których wątpiło we własne siły, a później, przy odrobinie zachęty czy wsparcia świetnie dawało sobie radę. Pielęgnuj w nim uczucie, że potrafi robić trudne rzeczy i często podkreślaj jego mocne strony. Kiedy chwalisz je za podejmowany wysiłek i własne decyzje, budujesz w nim poczucie, że da sobie radę i łatwiej będzie mu zmierzyć się z przyszłymi wyzwaniami.
3. Rozwijaj w dziecku optymizm. Stwierdzono, że optymistyczne podejście do życia to jedna z kluczowych cech osób odpornych na przeciwności. I nie chodzi o wmawianie dziecku, że jest świetnie, gdy akurat zmaga się z jakimiś trudnościami lub lekceważenie jego uczuć. Naucz je skupiania się na plusach, a nie koncentrowania się na negatywach. Chodzi o zmianę perspektywy – by w trudnych chwilach dziecko potrafiło docenić to, co ma i dostrzegało inne możliwości, a nie skupiało się na tym, co utraciło.
4. Pokazuj, jak radzić sobie z przeciwnościami. Dla dziecka jesteś pierwszym nauczycielem i przewodnikiem, to od ciebie uczy się zachowań w różnych sytuacjach. Obserwuje cię i naśladuje, dlatego tak ważne jest, by pokazać dziecku jak ty radzisz sobie z porażką czy niepowodzeniem. Stopniowo, w odpowiednim czasie wprowadź je do swojego emocjonalnego świata i uzmysłów mu, że np. smutek, złość, rozczarowanie, frustracja są normalnymi ludzkimi doświadczeniami. Najważniejsze jest to, jak na nie reagujemy i jakie działania pod ich wpływem podejmujemy.
5. Zachęcaj je do podejmowania przemyślanego ryzyka. Nie zniechęcaj dziecka słowami: "Jesteś na to za mała/y”, "Nie dasz sobie rady”. Gdy chce spróbować czegoś trudniejszego, pozwól mu na to. Zapewnij bezpieczeństwo, daj wsparcie, ale w przemyślany sposób niech podejmuje ryzyko na miarę swojego wieku i możliwości. Dzięki temu nabiera pewności siebie.
6. Nie śpiesz dziecku na ratunek. To właśnie w tym czasie – między upadkiem a ponownym wstaniem – dziecko uczy się radzić sobie z przeciwnościami. Jeśli za każdym razem będziesz śpieszyć mu z pomocą, nie nauczy się, jak ma się zachować w takiej sytuacji. Bądź blisko, ale pozwól mu samodzielnie poradzić sobie z trudnościami. To działa trochę tak jak szczepionka – małe, dziecięce przeciwności uodparniają dziecko na większe wyzwania w przyszłości.
7. Pomóż dziecku zbudować zestaw narzędzi do rozwiązywania problemów. Od najmłodszych lat ucz dziecko świadomości, że każdy problem można rozwiązać. Rozmawiajcie jak najczęściej o konkretnych sytuacjach, które są trudne lub stresujące dla dziecka i zachęcaj je do wymyślania własnych pomysłów, jak sobie poradzić.
Gdy dziecko utknęło i nie wie, co dalej zrobić, możesz zaproponować mu prostą strategię, czyli podzielenie jego wielkiego problemu na mniejsze kawałki, by udało mu się zrobić pierwszy krok. Nie pytaj też "dlaczego” (np. dziecko zachowało się w określony, niewłaściwy sposób), ale "jak” (np. może poradzić sobie w tej sytuacji).
Może cię zainteresować także: 7 błędów wychowawczych, które niszczą siłę psychiczną twojego dziecka. Czy ich nie popełniasz?