Alina kontra Balladyna, czyli jak napisać charakterystykę porównawczą? To wcale nie takie trudne
Charakterystyka porównawcza to jedna z najpopularniejszych form wypowiedzi w szkole. Mimo że na pierwszy rzut oka wydaje się trudna, wcale nie przysparza aż tylu trudności. Wystarczy poznać zasady jej pisania. Oto wszystko, co powinieneś wiedzieć o
charakterystyce porównawczej, a także przykładowe wypracowanie.
- Co to jest charakterystyka porównawcza? To forma wypowiedzi, w której porównujemy co najmniej dwie postaci.
- Jak napisać charakterystykę porównawczą i o czym należy pamiętać? Jaki jest schemat charakterystyki porównawczej?
- Oto przykładowa charakterystyka porównawcza Aliny i Balladyny z "Balladyny" Juliusza Słowackiego.
Charakterystyka porównawcza: Co to?
Charakterystyka porównawcza to forma wypowiedzi, w której porównujemy co najmniej dwie postaci. Przedstawiamy w niej zarówno podobieństwa, jak i różnice między nimi. Powinny one dotyczyć ich wyglądu, cech wewnętrznych (charakter, temperament, osobowość), zachowania i postawy.Charakterystyka porównawcza: Jak napisać?
- Przed pisaniem przydatny będzie plan charakterystyki porównawczej, w którym uwzględnimy nie tylko informacje, które chcemy w niej zawrzeć, ale również cytaty (jeśli piszemy charakterystykę porównawczą postaci fikcyjnych).
- Podobnie jak w przypadku zwyklej charakterystyki należy uzasadnić przytoczone przez nas cechy, a nie tylko je wymieniać. Stosujmy cytaty oraz przytaczajmy wydarzenia z życia postaci, które świadczą o danych ich cechach.
- Warto pamiętać, aby w zakończeniu wyciągnąć własne wnioski i przedstawić swoją ocenę obu postaci. Co o nich sadzimy?
- Podczas jednoczesnego porównywania postaci przydatne będą takie zwroty, jak: podobnie, przeciwnie, w porównaniu do, w przeciwieństwie do, natomiast, porównując, podczas gdy...
Charakterystyka porównawcza: Schemat
Najpopularniejszym sposobem pisania charakterystyki jest jednoczesne prezentowanie i porównywanie obu postaci:- 1. Wstęp: przedstawienie postaci (ogólne informacje: imię i nazwisko, kim są postaci, czym się zajmują, co je łączy i skąd się znają, dlaczego je porównujemy),
- 2. Rozwiniecie: opis i jednoczesne porównanie bohaterów (wygląd, cechy wewnętrzne, zachowanie, postawa),
- 3. Zakończenie: nasze wnioski i ocena obu postaci.
Istnieje również druga szkoła. Najpierw opisujemy każdą z postaci, a następnie je zestawiamy i wyciągamy wnioski:
- 1. Wstęp: przedstawienie postaci (jak wyżej),
- 2. Rozwiniecie: oddzielny opis każdej postaci (wygląd, cechy wewnętrzne, zachowanie, postawa),
- 3. Zakończenie: zestawienie obu postaci i porównanie ich; nasze wnioski i ocena obu postaci.
Charakterystyka porównawcza [PRZYKŁAD]: Charakterystyka porównawcza Aliny i Balladyny
Alina i Balladyna to główne bohaterki dramatu Juliusza Słowackiego pt. "Balladyna". Siostry mieszkają ze swoją owdowiałą matką w ubogiej chacie pod lasem. Utrzymują się z uprawy ziemi na własnym poletku i wiodą skromne i ubogie, lecz harmonijne życie. Dziewczęta różni nie tylko wiek (Balladyna jest starsza od siostry), ale również wyglądem oraz charakterem i osobowością. Są swoim zupełnym przeciwieństwem.Siostry reprezentują zupełnie inny typ urody. Pisze Słowacki: "Starsza jak śniegi – u tej warkocz cudny / Niby listkami brzoza przyodziana; / Ta z alabastrów – a ta zaź różana – / Ta ma pod rzęsą węgle – ta fijołki – / Ta jako złote na zorzy aniołki, / a ta zaś jako noc biała nad rankiem."
Balladyna ma bladą, alabastrową cerę, czarne oczy i brązowe włosy, natomiast jej siostra to blondynka o fiołkowych oczach. Alina ma różane oblicze, a jasne włosy zaplata w warkocz. Siostry, choć są inne jak "złote na zorzy aniołki" i "noc biała nad rankiem", obie są urodziwe.
Czytaj także: Spis lektur szkolnych brzmi jak tortura? Oto nowa lista, dzięki której dzieci pokochają czytanie
Alina i Balladyna nie różnią się jedynie wyglądem. Mają zupełnie inny charakter, co wychodzi na jaw, dopiero gdy do ich chatki przyjeżdża hrabia Kirkor. Wcześniej Balladyna jest skryta i cicha – nie pokazuje swojego prawdziwego oblicza. To ujawnia się, chociażby w relacjach z matką. Podczas gdy Alina życzliwie i wyrozumiale podchodzi do marzeń matki o lepszym życiu, Balladyna traktuje je pogardliwie i kpiąco. W obecności Kirkora dziewczyna przerywa mówiącej matce, co sprawia wrażenie jakby wstydziła się jej prostoty. Młodsza córka nie wstydzi się swojego pochodzenia i swojego rodzica. Jest troskliwa, opiekuńcza i serdeczna dla matki, z kolei – Balladyna jest arogancka i nieposłuszna. Mimo że matka wyraźnie ją faworyzuje, lekceważy starszą kobietę ("Cóż to? co?...ktoś puka... Otwórz, Balladyno / Niech siostra otworzy"). Z kolei Alina zwraca się do niej słowami: "Jutro odpoczywa matka, / A my z siostrzycą idziemy na żniwo. / Słoneczko lubi twoję główkę siwą...".
Gdy na horyzoncie sióstr pojawia się Kirkor, Alina nie zmienia swojego zachowania. Dalej wykonuje domowe obowiązki, jest serdeczna i pomocna, podczas gdy Balladyna – skuszona wizją odmiany swojego losu – przestaje pomagać matce i siostrze. Wysługuje się kobietami, jest egoistyczna i wyrachowana.
Siostry przejawiają również zupełnie inną uczuciowość. W przeciwieństwie do Aliny, która szczerze kocha Kirkora, Balladyna tylko udaje uczucie. Zależy jej wyłącznie na bogactwie Kirkora i nie ma skrupułów, gdy zdradza go z Grabcem. Balladyna stale gra przed Kirkorem: wypowiada patetyczne i kwieciście przemowy, składa mu nierealne obietnice, przymila się. Jest gotowa na wszystko by wygrać wyścig o serce (a właściwie status) możnego pana.
Podczas gdy w relacji z Kirkorem objawia się szczerość i bezpośredniość Aliny, Balladyna jest sztuczna i nieszczera. Alina, mimo że kocha Kirkora, nie walczy o jego serce za wszelką cenę. Cały czas myśli o rodzinie. Wymaga od niego, aby złożył jej obietnicę: po ślubie razem z nimi zamieszkają jej matka i siostra. Alina zachowuje optymizm i rozsądek: ("Jeśli nie będę panią Kirkorową, / To będę pani Kirkorowej siostrą"), natomiast Balladyna prowadzi nieczystą grę.
Różnice między dziewczętami widać również w ich wzajemnym stosunku. Alina jest wobec Balladyny życzliwa i serdeczna. Mimo że szczerze potrafi skrytykować jej zachowanie (romans z Grabcem i nielojalność wobec Kirkora) oraz lubi przekomarzać się z Balladyną, to robi to wyłącznie z troski i miłością. Zupełnie inaczej zachowuje się wobec Aliny Balladyna. Tytułowa bohaterka dramatu Słowackiego traktuje Alinę z wyższością i lubi się nią wysługiwać. Jest dla niej złośliwa ("Jeszcze nie złowione / To szczęście, siostro, może nie dla ciebie...").
Balladyna źle znosi docinki Aliny – ma za złe siostrze, że wie o jej nocnych schadzkach z Grabcem i irytuje ją krytyka Aliny dotyczącą jej relacji z mężczyznami. Przede wszystkim traktuje jednak siostrę jako rywalkę, której nie waha się usunąć, aby po trupach dotrzeć do celu. Gdy podczas zbierania malin (ta, która zbierze ich najwięcej, wyjdzie za Kirkora) dzbanek Aliny jest pełniejszy, Balladyna zabija siostrę, mimo że ta oferuje jej własne maliny. Warunek jest jeden: Balladyna musi okazać pokorę i poprosić, co jest dziewczynie obce.
Po ślubie zło Balladyny ujawnia się z całą mocą. Bohaterka wyrzeka się matki, zdradza męża oraz staje się okrutną morderczynią, która pozbywa się wszystkich, którzy stają na jej drodze. W przeciwieństwie do zmarłej Aliny – pełnej ciepła i dobroci – jest oschła, zimna i bezuczuciowa. Podczas gdy jej młodsza siostra kierowała się dobrem innych, Balladynie chodzi tylko o władzę. Gdy skazuje matkę na śmierć, ginie od uderzenia boskiego pioruna.
Bohaterki "Balladyny" są niezwykle intrygujące. Alina jest uosobieniem dobroci, ale potrafi pokazać upór i charakter, podczas gdy Balladyna jest wcieleniem zła i wyrachowania oraz jest niezdolna do wyrażania uczuć. To właśnie ona jest postacią negatywną, podczas gdy Alina to bohaterka pozytywna "Balladyny" Juliusza Słowackiego. Świat byłby lepszym miejscem, gdyby każdy z nas zachowywał się jak Alina.