Jak rozpoznać narcyza w "cybertłumie"? Oto dwa sygnały alarmowe

Sandra Skorupa
Znani są z tego, że poszukują uwagi i pochwał. Czasami są aroganccy, egocentryczni i snobistyczni. Często oczekują specjalnego traktowania przez innych i wywierają na nich silny wpływ. Ulubionym ich powiedzeniem mogłoby być "brawo, ja!". Jednak pod tą skorupą śmiałości kryje się brak pewności siebie i niska samoocena. Mowa o narcyzach, którzy doskonale czują się w mediach społecznościowych, a to, w jaki sposób je wykorzystują, może mieć spory związek z kształtowaniem egoistycznych cech.
Narcyzm a media społecznościowe unsplash.com / freemodels

Media społecznościowe a narcyzm


Według danych Statisty z mediów społecznościowych na całym świecie korzysta prawie 3 miliardy osób. Naukowcy badają to, jak w mediach społecznościowych zachowują się narcyzi i jak niebezpiecznym narzędziem mogą być dla nich i dla innych te portale. Okazuje się, że zachodzi wiele związków między korzystaniem z mediów społecznościowych a rozwojem cech narcystycznych.

Chociażby z badań Bergmana i Fearrington wynika, że social media oferują idealne środowisko komunikacyjne do zaspokajania narcystycznych potrzeb. To w rozmowie z MamaDu potwierdza psycholożka Katarzyna Łopaciuk-Goc ze Strefy Myśli:


— Można powiedzieć, że media społecznościowe to przestrzeń wręcz stworzona dla narcyzów, w której mogą się zaprezentować innym i kreować swój idealny wizerunek. Stąd choćby ogromna ilość wrzucanych selfie — myślę, że gdyby popatrzeć na statystki, osoby o osobowości narcystycznej wrzucałyby ich znacznie więcej niż średnia.

Na tych platformach osoby narcystyczne mają możliwość kontroli swojego wizerunku, wchodzenia z odpowiednimi osobami w interakcje i przede wszystkim reklamowanie sukcesów szerokiej publiczności. Co więcej, Halpern i Valenzuela zaznaczają, że narcyzm i korzystanie z mediów społecznościowych wzajemnie się wzmacniają.

Narcyzi wrzucają więcej zdjęć

Z badań naukowców University of Texas w Dallas wynika, że ludzie, którzy dużo publikują w mediach społecznościowych, mogą mieć tendencję do większego narcyzmu, szczególnie osoby z odmianą narcyzmu wyższości (ang. superiority), czyli takich, które jawią się jako odważne, ekstrawertyczne, asertywne i nad wyraz pewne siebie.

— Korzystając z Facebooka czy Instagrama, osoby narcystyczne skupione są przede wszystkim na własnym "ja" i tym, jak to "ja" jest odbierane przez innych. Zbierają polubienia, komentarze, które mają być wyrazem uwielbienia i potwierdzeniem ich idealnej osoby — tłumaczy ekspertka.

Nie jest to oczywiście równoznaczne z tym, że osoba, która często w sieci publikuje swój wizerunek, od razu jest narcystyczna. W zależności od rodzaju narcyzmu i wykorzystywanej platformy osoby te zachowują się różnie, czasami wręcz niepodobnie do utartych przekonań na temat narcyzów.

Prowokujące selfie wśród kobiet

Wśród narcyzów pokutuje zachowanie porównywania się do innych na ogół w górę — widzą siebie jako lepszych, rzadziej w dół — widzą siebie jako gorszych. Znacznie częściej w mediach społecznościowych do innych porównują się dziewczynki niż chłopcy i to również one, więcej czasu spędzają na tego typu portalach. Te użytkowniczki zgłaszały także niższy poziom poczucia szczęścia, trudności w kontaktach społecznych i emocjonalnych.

Okazuje się, że porównywanie siebie do innych na platformach typu Facebook czy Instagram jest głęboko związane z kobiecym narcyzmem. Co więcej, to właśnie kobiety częściej niż mężczyźni w udostępnianych postach stosują techniki zastraszania. Jedną z nich jest tendencja do udostępniania coraz bardziej zseksualizowanych autoportretów.

Za brak lajków poniżanie

Polubienia prowokujących zdjęć, jeszcze bardziej mogą w tym wypadku napędzać zjawisko narcyzmu u kobiet. Z kolei brak reakcji też może okazać się negatywna w skutkach. W takich wypadkach czasami pojawia się "narcystyczna wściekłość", a brak aprobaty społecznej może jeszcze bardziej wzmagać udostępnianie prowokujących fotek.

— Trzeba pamiętać, że osoba narcystyczna tak pewna siebie jest tylko z pozoru, w głębi kryje się ktoś niepewny swojej wartości i często zależny od opinii innych. Świat mediów społecznościowych, poprzez dostarczanie pozytywnych informacji zwrotnych, może pomóc tę niepewność niwelować — dodaje Katarzyna Łopaciuk-Goc.

Narcyzi zwykle chcą mieć władzę i wywierać wpływ. Jednym ze sposobów, w jaki mogą to zrobić, jest zastraszanie innych m.in. przez cyberprzestępstwa — takie działanie pozwala narcyzowi dominować.

Poza tym brak reakcji na Facebooku czy Instagramie może także potęgować niepokój, czy powodować uszczerbek samooceny tej osoby. Wówczas zdarza się, że przejawia ona agresywne cyber-zachowania np. zamieszczając negatywne, obrażające i poniżające innych komentarze.