nastolatka w pokoju
Szkoła nie ma prawa decydować o fryzurze twojego dziecka. Wiele statutów wciąż łamie prawo. fot. Pexels.com

Szkoła nie ma prawa regulować wyglądu ucznia, ani na jej terenie, ani tym bardziej poza nim – przypomina wiceministra edukacji, Katarzyna Lubnauer. Mimo jasnych przepisów, w wielu statutach szkół wciąż pojawiają się zapisy o "naturalnym" kolorze włosów czy zakazie farbowania.

Dołącz do zamkniętej grupy rodziców na Fb! Tu rozmawiamy i wygrywamy nagrody.
REKLAMA

Jakie zapisy o wyglądzie ucznia są zgodne z prawem?

Jak wyjaśnia wiceministra edukacji, Katarzyna Lubnauer, prawo oświatowe pozwala szkołom regulować kwestie ubioru tylko w dwóch konkretnych sytuacjach. Po pierwsze, statut może określać ogólne zasady ubierania się na terenie szkoły. Po drugie, szkoła może wprowadzić obowiązek noszenia jednolitego stroju, czyli mundurków.

Na tym jednak kompetencje szkoły się kończą. Regulowanie fryzury, koloru włosów, makijażu czy wyglądu osobistego ucznia nie ma podstawy prawnej.

"Naturalny kolor włosów" – częsty i nielegalny zapis

Jednym z najczęściej spotykanych błędów w szkolnych statutach są zapisy dotyczące wyglądu uczniów.

W wielu dokumentach nadal można znaleźć:

  • zakazy farbowania włosów,
  • nakazy "naturalnego" koloru,
  • określanie dopuszczalnych fryzur,
  • obowiązek wiązania włosów w określony sposób.

    • Takie regulacje naruszają prawa ucznia i nie powinny znajdować się w statutach szkół.

    Warszawski Przegląd Statutowy: co wykazała analiza?

    Problem potwierdziły wyniki Warszawskiego Przeglądu Statutowego, przeprowadzonego w roku szkolnym 2024/2025 przez Stowarzyszenie Precedens, we współpracy z Fundacją na rzecz Praw Ucznia. Sprawdzono blisko 30 statutów szkół podstawowych i średnich w Warszawie.

    Analiza była dwutorowa: obejmowała ocenę zgodności z przepisami oraz przygotowanie opinii prawnych z rekomendacjami zmian. Każdy dokument był dodatkowo weryfikowany przez ekspertów fundacji. Druga edycja projektu planowana jest w 2026 roku.

    Kto kontroluje statuty szkół, a kto nie?

    Wbrew częstym opiniom, Ministerstwo Edukacji nie sprawuje bezpośredniego nadzoru nad statutami szkół. Jak przypomina wiceministra edukacji, odpowiedzialne są za to kuratoria oświaty.

    Kuratorzy mają prawo:

  • kontrolować dokumentację,
  • uczestniczyć w radach pedagogicznych,
  • obserwować zajęcia,
  • uchylać zapisy statutów sprzeczne z prawem.

    • Jednocześnie są zobowiązani do wspierania szkół merytorycznie, jeśli dyrektorzy mają wątpliwości interpretacyjne.

    Nowa ustawa o prawach ucznia coraz bliżej

    Ministerstwo Edukacji pracuje nad systemową zmianą. Powołany został Zespół ds. Praw i Obowiązków Ucznia, którego celem jest przygotowanie ustawy o ochronie praw ucznia.

    Proponowany otwarty katalog praw i wolności uczniowskich, będzie zawierać m.in. prawo do:

  • poszanowania godności oraz praw i wolności z niej wynikających,
  • równego traktowania z innymi uczniami,
  • rzetelnego i opartego na aktualnej wiedzy naukowej procesu nauczania i wychowania,
  • poszanowania prywatności, w tym ochrony danych osobowych, informacji medycznej, wizerunku (bez zgody ucznia lub rodziców niepełnoletniego nie można utrwalać/rozpowszechniać wizerunku), zachowania tajemnicy komunikowania się,
  • posiadania i przechowywania przedmiotów osobistych na terenie szkoły, z wyjątkiem przedmiotów zagrażających bezpieczeństwu,
  • kształtowania własnego stroju i wyglądu, z zastrzeżeniem odpowiednich obowiązków,
  • ochrony praw autorskich własnych utworów,
  • rozwoju zainteresowań i uzdolnień (udział w konkursach, olimpiadach, turniejach),
  • organizacji życia szkolnego z zachowaniem równowagi między nauką a czasem wolnym,
  • uzyskania pomocy materialnej na określonych zasadach,
  • bezpiecznych i higienicznych warunków nauki,
  • informacji dotyczących procesu nauczania,
  • jawnego, sprawiedliwego i umotywowanego oceniania,
  • kontaktowania się ze szkołą w dostępny sposób,
  • angażowania się w życie szkoły (samorząd uczniowski, działalność kulturalna, sportowa, wydawnicza),
  • wyboru członków organów samorządu uczniowskiego i rady szkoły,
  • składania skarg i wniosków.

    • W projekcie zapisano też jasno, że uczeń nie może ponosić negatywnych konsekwencji za złożenie skargi lub wniosku, jeśli działał zgodnie z prawem.

    Źródło: prawo.pl

    Czytaj także:
    logo
    Szkoła    Koniec z karami za kolorowe włosy i dziwny ubiór. MEN pomoże uczniom bronić ich wyglądu