Dlaczego to ważne? Nadużywamy sformułowań "dojrzałość" oraz "niedojrzałość" emocjonalna w odniesieniu do dzieci i dorosłych. Tymczasem na tę dojrzałość bądź jej brak wpływa mnogość czynników. Od dzieci, które dopiero modelują swoje zachowania, reakcje, a ich mózg i układ nerwowy ulega przemianom, trudno oczekiwać dojrzałości.
Dorośli nie mogą wyjaśnić swojego zachowania niedojrzałym układem nerwowym, jednak ich reakcje i to, co dzieje się w ciele i umyśle to zapis wielu lat doświadczeń, historii i narracji, których nie zawsze byli sprawcami, na które nie zawsze mieli wpływ.
Nie jest ok pozostanie w takim momencie naszego rozwoju, który ściąga nas i najbliższych nam, w dół. Warto jednak zacząć od podstaw: uhonorować to, gdzie jesteśmy, dlaczego tutaj jesteśmy i dopiero z miejsca empatii, rozpocząć pracę nad sobą.
Rządzące nami schematy
Istnieją słowa, zwroty, po których poznać możemy, że ktoś (być może my sami) mamy do wykonania taką pracę. (Spoiler alert: istnieje możliwość, że ona nigdy się nie skończy. Istnieje możliwość, że praca nad sobą to ta, która wymaga od nas ciągłego stawiania się w gotowości do zmiany).
1. "To nie moja wina".
Ludzie niedojrzali emocjonalnie często nie biorą odpowiedzialności za swoje czyny. Nie widzą, nie czują, a jeśli widzą i czują, to nie potrafią stanąć sami ze sobą i ze swoim zachowaniem twarzą w twarz.
2. "Gdybyś tego nie zrobił, to by się nie wydarzyło".
Emocjonalnie niedojrzała osoba zrobi wszystko, co w jej mocy, aby nie brać odpowiedzialności za swoje czyny, a powszechną taktyką jest sprawianie wrażenia, że to ty lub dosłownie ktokolwiek inny zawinił – nigdy ona sama.
3. "Nie muszę ci się tłumaczyć".
Zdanie, które jest metodą ucieczki. Ucieczki od autentycznej komunikacji, od winy, od pracy, od konsekwencji. Pewnie, nie musimy się nikomu z niczego tłumaczyć. Ta ścieżka jednak prowadzi w prostej linii do odsunięcia od siebie każdemu, komu na nas kiedykolwiek zależało.
4. "Przesadzasz".
To połączenie gaslightingu – próby przekonania innych do fałszywej percepcji – i ponownego przerzucania winy. Powstaje przekaz: ty jesteś problemem, nie ja. Innym krzywdzącym zwrotem w tym stylu jest "jesteś zbyt wrażliwy".
5. "Wszystko mi jedno".
Wzruszenie ramion, odwrócenie wzroku. Niedojrzała emocjonalnie metoda zamykania ścieżek komunikacji i metaforycznego (oraz całkiem rzeczywistego) odchodzenia od dalszej rozmowy.
6. "O czym ty mówisz? Nigdy tego nie powiedziałem!"
Klasyczny gaslighting. Ludzie, którzy są niedojrzali emocjonalnie, zmieniają rzeczywistość tak intensywnie, że mogą wywołać u ofiary dysonans poznawczy. Kiedy ktoś mówi coś takiego, zazwyczaj próbuje uniknąć odpowiedzialności i sprawić, by druga strona uwierzyła, że wydarzyło się coś zupełnie innego.
7. "To twój problem, nie mój".
Przykład przeniesienia odpowiedzialności za własne czyny, reakcje, schematy.
8. "Robisz problem z niczego!".
Odrzucenie obaw i niepokojów drugiej osoby, unieważnienie ich.
9. "Mówisz o przeszłości".
Osoby niedojrzałe emocjonalnie mogą mieć trudność z procesem ich przemiany, bądź jej braku. Podskórnie wiedząc, czując, że zawiniły, nie pierwszy raz, nie mają odwagi stanąć w prawdzie. Nie chcą wracać do minionych wydarzeń, próbują zapomnieć.
10. "Tylko żartowałem!"
Takie słowa dotykają już zjawiska agresji pasywnej. Jeżeli zraniłeś – nie miało to nic wspólnego z żartem.
11. "Zawsze"/"Nigdy...".
Emocjonalnie niedojrzali ludzie uwielbiają wielkie kwantyfikatory. Jednak przy ich nadużywaniu łatwo o manipulację drugą stroną, łatwo o błędne przekonania, uogólnianie a w efekcie stygmatyzację.
12. "Wszyscy tak robią!"
Klasyk gatunku, niestety niezwykle głupi. W takim momencie jedyną odpowiedzią, jaka przychodzi nam na myśl, jest: Czy jeśli wszyscy skoczą w ogień, również to zrobisz?
*Ewa Tyralik-Kulpa, Uwaga! Złość 2023
Źródło: cnbc.com