Do 19 lutego nauczyciele, rodzice, a także eksperci oświaty mogą zgłaszać uwagi do zaproponowanych zmian. Jak na razie MEN zamierza wykreślić z katalogu lektur wiele pozycji. Aby uczniowie nie musieli wymieniać podręczników na nowe, póki co proponuje się korekty lub zmiany o charakterze porządkującym. Ograniczenie listy lektur ma wejść w życie na początku roku szkolnego 2024/2025.

Zmiany w liście lektur

Z listy szkolnych lektury wykreślono takie pozycje, jak "Powrót taty" Adama Mickiewicza, "Katarynka" Bolesława Prusa i "W pamiętniku Zofii Bobrówny" Juliusza Słowackiego. Nie będzie też niektórych trenów Jana Kochanowskiego czy "Żony modnej" Ignacego Krasickiego. Zrezygnowano też z omawiania niektórych zwyczajów w "Panu Tadeuszu", takich jak polowanie czy koncert Wojskiego.

Jeżeli chodzi o lekturę "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza, dzieci miałyby czytać tylko wybrane fragmenty, a "Quo vadis" miałoby być lekturą uzupełniającą do wyboru. Zniknąć ma także poezja m.in. Cypriana Kamila Norwida, Jana Lechonia oraz Jarosława Marka Rynkiewicza.

W szkołach średnich z listy mają zostać wykreślone:

• "Legenda o św. Aleksym"
• "Boska Komedia" Dantego
• "Kronika Polska" Galla Anonima
• "Romeo i Julia" Williama Szekspira
• "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska
• "Konrad Wallenrod" Mickiewicza
• "Pieśń nad pieśniami" ze Starego Testamentu.

Uczniowie nie będą też czytać "Reduty Ordona" Adama Mickiewicza.

Eksperci MEN zaproponowali, aby z listy lektur wykreślić też opowiadanie "Ludzie, którzy szli" Tadeusza Borowskiego, wybrane wiersze Stanisława Balińskiego, Czesława Miłosza (tom "Ocalenie"), Jana Polkowskiego i Wojciecha Wencla, fragmenty "Drogi donikąd" Józefa Mackiewicza i opowiadanie z "Raportu o stanie wojennym" Marka Nowakowskiego. Co ciekawe, pojawiła się propozycja, aby uczniowie czytali więcej współczesnych książek, np. autorstwa Olgi Tokarczuk.

Propozycja nowych książek

Na nowych liście MEN pojawiło się dużo zmian. Eksperci zaproponowali, aby wśród lektur szkolnych znajdowały się następujące pozycje:

Klasy 4-6

1) Jan Brzechwa, "Akademia Pana Kleksa";

2) Janusz Christa, "Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)";

3) Ferenc Molnár, "Chłopcy z Placu Broni";

4) Clive Staples Lewis, "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa";

5) John Ronald Reuel Tolkien, "Hobbit, czyli tam i z powrotem".

Klasy 7-8

1) Aleksander Fredro, "Zemsta";

2) Adam Mickiewicz, "Dziady część II";

3) Juliusz Słowacki, "Balladyna".

4) Aleksander Kamiński, "Kamienie na szaniec";

5) Charles Dickens, "Opowieść wigilijna";

6) Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę";

Liceum i technikum

1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana;

2) Jan Parandowski, "Mitologia", część I: Grecja;

3) Homer, "Iliada" (fragmenty);

4) Sofokles, "Antygona";

5) Horacy, wybrane utwory;

6) "Bogurodzica", "Lament świętokrzyski" (fragmenty), "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" (fragmenty);

7) "Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu" (fragmenty);

8) "Pieśń o Rolandzie" (fragmenty);

9) Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI, XIX; "Odprawa posłów greckich";

10) Piotr Skarga, "Kazania sejmowe" (fragmenty);

11) wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński;

12) William Szekspir, "Makbet";

13) Molier, "Skąpiec";

14) Ignacy Krasicki, "Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry";

15) Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;

16) Adam Mickiewicz, 'Oda do młodości"; wybrane ballady, w tym "Romantyczność"; wybrane sonety z cyklu "Sonety krymskie" oraz inne wiersze, "Dziady" cz. III;

17) Juliusz Słowacki, "Kordian"; wybrane wiersze, w tym "Grób Agamemnona" (fragmenty), "Testament mój";

18) Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze;

19) Bolesław Prus, "Lalka";

20) Eliza Orzeszkowa, "Gloria victis";

21) Henryk Sienkiewicz, "Potop";

22) Adam Asnyk, wybór wierszy;

23) Fiodor Dostojewski, "Zbrodnia i kara";

24) wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff;

25) Stanisław Wyspiański, "Wesele";

26) Stefan Żeromski, "Przedwiośnie";

27) Witold Gombrowicz, "Ferdydurke" (fragmenty);

28) wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński;

29) Tadeusz Borowski, "Proszę państwa do gazu";

30) Gustaw Herling-Grudziński, "Inny świat" (fragmenty);

31) Hanna Krall, "Zdążyć przed Panem Bogiem";

32) wybrane wiersze następujących poetów: Kazimierz Wierzyński, Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Halina Poświatowska i Stanisław Barańczak;

33) Albert Camus, "Dżuma";

34) George Orwell, "Rok 1984";

35) Sławomir Mrożek, "Tango";

36) Marek Nowakowski "Górą 'Edek'" (z tomu "Prawo prerii");

37) Andrzej Stasiuk, "Miejsce" (z tomu "Opowieści galicyjskie");

38) Olga Tokarczuk, "Profesor Andrews w Warszawie" (z tomu "Gra na wielu bębenkach");

39) Ryszard Kapuściński, "Podróże z Herodotem" (fragmenty);

40) Wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego i Agnieszki Osieckiej.

W każdym roku szkolnym co najmniej dwie lektury mają być obowiązkowo wybierane przez nauczyciela lub uczniów. Pełna lista propozycji, które są obecnie konsultowane, dostępna jest w materiałach do pobrania na stronie MEN.

Nowe podstawy przygotowane przez ekspertów mają wejść w życie w roku szkolnym 2026/2027 w szkołach podstawowych i w 2028/2029 do szkół ponadpodstawowych.

Źródło: MEN