Dziecko nie umie się skupić nad książką, pracą domową, a nawet podczas zabawy np. w układanie klocków czy puzzli? To jego kręcenie się i nieumiejętność spokojnego siedzenia w jednym miejscu dłużej niż 3 minuty wynikają z neurobiologii i nie powinno dla ciebie być zaskoczeniem, że kilkulatek wierci się aż tak często.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Koncentracja dziecka jest zależna od jego wieku i zaciekawienia tematem. Można ją też trochę wyćwiczyć. Unsplash
Reklama.
Skupienie uwagi dziecka nad jakąś czynnością zależne jest od jego poziomu zmęczenia i zaciekawienia danym tematem.
Dzieci dużo bardziej koncentrują się na zadaniach, które je interesują i sprawiają, że chcą odkrywać świat. Jest to związane z neurobiologią mózgu, który łatwiej zapamiętuje to, co jest dla kogoś ciekawe i angażujące.
Skupienie uwagi można ćwiczyć. Najlepiej działają ćwiczenia poprzez zabawę - układanie puzzli, wyszukiwanki książkowe, a nawet... jazda na rowerze.
Koncentracja zależna od zaciekawienia
Mózg dziecka pracuje inaczej niż u dorosłego, ale koncentracja ma podobne mechanizmy. Wiercący kilkulatek przy biurku nad zadaniem domowym to widok, który dotyczy zapewne większości rodziców. Może cię to irytować, mówisz do dziecka, by się skupiło, nie kręciło na krześle i zajęło rozwiązywaniem działania.
A gdy spojrzysz na sytuację z innej perspektywy, okaże się, że ty także nie zawsze masz chęć na prasowanie, pracowanie czy gotowanie obiadu. Dziecko do tego nie czuje się dobrze, siedząc dłuższy czas przy biurku, jego ciało poszukuje bodźców i dlatego maluch wciąż się kręci na krześle i odpływa myślami.
Umysł dziecka nie umie skupić się na czynnościach i zjawiskach, które nie odnoszą się do jego potrzeb i aktualnych zainteresowań. To stwierdzenie, które ułatwi ci współpracę z dzieckiem i pokaże wszystko z innej perspektywy.
Dzięki temu nie będziesz upominała wyjątkowo ruchliwego kilkulatka, któremu próbujesz czytać książkę lub robisz z nim zadanie domowe do przedszkola czy szkoły. Żeby małe dziecko się skupiło, coś musi wyjątkowo przyciągnąć jego uwagę, musi się też wykazać motywacją wewnętrzną do tego zainteresowania.
I najczęściej dziecko się kręci i wierci dlatego, że coś wydaje mu się nudne, nie chce czegoś robić, bo jest to dla niego nieinteresujące. Żeby całą swoją uwagę poświęcić jakiejś rzeczy, kilkulatek (ale dorosły również), musi z jednej strony być wyciszony i nie odbierać zbyt wielu bodźców z zewnątrz, a z drugiej – potrzebuje entuzjazmu do działania.
Tak samo działa to u dorosłych, bo jeśli nie ma się do czegoś motywacji czy zainteresowania, wykonywanie zadań przychodzi nam z trudem, więc nie ma co się dziwić dzieciom, że w trakcie robienia pracy domowej okazuje się, że jest wiele rzeczy, które są ciekawsze.
Gdy jesteśmy zmęczeni, znudzeni i zestresowani, praca nigdy nie idzie nam, jak trzeba. Zaangażowanie w jakąś czynność sprawi, że dziecko będzie umiało się skupić na dłuższy czas. A żeby tak było, warto stosować strategie na skupienie uwagi, które pomogą osiągnąć sukces.
Dzieci potrafią się skupić…
… tylko muszę tego chcieć, a dzieje się to wtedy, gdy są wypoczęte i coś naprawdę je interesuje. Warto więc stawiać przed dzieckiem takie zadania, które są dla niego indywidualnie ciekawe, zajmujące i ważne.
Zaangażowanie ma związek z uwalnianiem się w mózgu neuroprzekaźników (adrenalina, noradrenalina i dopamina oraz peptydy, czyli endorfiny, enkefaliny), które w skrócie mówiąc, są odpowiedzialne za efektywne uczenie się i zapamiętywanie np. materiału z podręcznika. Nie da się więc inaczej niż skupić uwagę dziecka nad czynnością tylko dzięki zainteresowaniu go powierzonym zadaniem.
Ciekawość i entuzjastyczne podejście do nowości w świecie to klucz do sukcesu, ale w skupianiu uwagi istotny jest też wiek dziecka. 3-latek ma inne zdolności neurobiologiczne do skupienia niż np. 8-latek, a jeszcze inaczej sprawa wygląda u dzieci w 4. czy 5. klasie podstawówki.
U małych dzieci, najczęściej w przedszkolu, nauka polega na zabawach, na przyswajaniu wiedzy na temat świata przy okazji np. zabaw ruchowych czy rysowania. Starsze dzieci są w stanie siedzieć w ławce i w spokoju słuchać nauczycielki, dlatego dopiero w wieku 7 lat rozpoczyna się edukacja szkolna.
Naukowo potwierdza się, że skupienie uwagi zależnie od wieku wygląda w ten sposób:
3-4 latki: do 10-20 minut
5-6 latki: do 25 minut, ale przy silnym zaangażowaniu emocjonalnym nawet do 40 minut
7-9 latki: uwaga na lekcji do 20 minut
10-12 latki: do 45 minut
Po każdym skupieniu się nad zadaniem nawet po 5 minutach (przy młodszym dziecku), ważne jest robienie przerw. Chwila oddechu pozwala na regenerację i nabranie sił na kolejną "sesję koncentracji". Pamiętaj też, by dbać o zdrowy sen dziecka – regeneracja pozytywnie wpływa na koncentrację, powinnaś to wiedzieć nawet po swoich odczuciach.
Stosuj strategie na skupienie
W ćwiczeniu skupienia możesz wykorzystać metody, które pomogą dziecku koncentrować się na wykonywanym zadaniu. Świetnym sposobem na skupienie uwagi jest np. "efekt Batmana", dzięki któremu maluch skoncentruje się na pewnej czynności na dłuższy czas, ale tylko w pewnych warunkach.
Wystarczy założenie innej perspektywy. Dziecko nie chce złożyć swoich ubranek czy nie potrafi skupić się na wykonaniu zadania z matematyki? Załóżcie, że to, co trzeba wykonać, to zadanie dla superbohatera, którym jest właśnie twój kilkulatek.
Badania Child Development potwierdzają, że przebieranie się za postaci fikcyjne polepsza koncentrację dzieci nad powierzonymi im zadaniami. Wcielają się w rolę i chcą jak najlepiej wykonać to, co im się daje do zrealizowania.
"Efekt Batmana" pomaga również nauczyć dziecko radzenia sobie z trudnościami, a im wcześniej, tym lepiej. Warto więc stosować tę metodę, jeśli nasz maluch kocha postacie z komiksów, ale nie wie, jak usiedzieć 5 minut nad książką i odrabianiem lekcji.
Przed realizacją jakiegoś zadania, przy którym zależy ci na koncentracji dziecka, zastanów się, jakie bodźce zewnętrzne dookoła dziecka musisz wyciszyć (wyłącz radio grające muzykę, telewizor nadający kanał informacyjny, ale też odłóż swój telefon, jeśli siadasz do odrabiania lekcji razem z dzieckiem), kiedy będzie najlepsza pora na pracę (tak by dziecko było niezbyt zmęczone), a także ćwiczcie skupienie za pomocą zabawy.
Wśród metod, które pomogą w przyszłości dziecku skupić się na jakiejś czynności dłużej niż 3 minuty, są:
