Nie znam się, ale się wypowiem. Co to jest efekt Duninnga-Krugera?
Nie znam się, ale się wypowiem. Co to jest efekt Duninnga-Krugera? Kadr z filmu "Naga broń"
Reklama.

Ignorancja — najlepsze źródło pewności siebie

Od kiedy Internet stał się tak ważnym medium każdy może założyć platformę, na której będzie słyszalny (np. własny kanał na YouTube) i wygłaszać tam swoje poglądy i przemyślenia.
Niestety często nie są to tylko poglądy — Youtuberzy, a także "zwykli" ludzie, jak twój wujek, który dopiero co założył sobie Facebooka, poruszają często poważne tematy, niesamowicie je spłycając, a nawet szerząc nieprawdę.
Jednocześnie wiele kompetentnych osób obawia się wypowiedzieć we własnej dziedzinie z obawy na to, że nie ma wystarczającej wiedzy. I na tym właśnie polega efekt Dunninga-Krugera.
Najprościej rzecz ujmując, jest to zjawisko zbyt dużej pewności siebie i przeceniania swojej wiedzy na dany temat. Przyjmowanie postawy eksperckiej. Paradoksalnie postawę taką przyjmują osoby, których wiedza i umiejętności w danej dziedzinie są na niskim poziomie. Dlaczego tak się dzieje?
Justin Kruger i David Dunning z Uniwersytetu Cornella stwierdzili, że ignorancja częściej jest przyczyną pewności siebie, niż wiedza. Odkryli oni też, że im dana dziedzina wydaje się "prostsza", tym częściej osoby w niej niekompetentne uważają się za jej znawców.

Zrobiłbym to lepiej

To zjawisko z zakresu psychologii zalicza się do błędów poznawczych, ponieważ jest nieracjonalnym sposobem postrzegania rzeczywistości.
Przykładów takich postaw nie brakuje w życiu codziennym. Każdy Polak staje się Lewandowskim, gdy ogląda mecz piłki nożnej, i doradza na głos sędziemu, co robić.
Każdy niedzielny kierowca uważa się za eksperta od jazdy, lubimy też oceniać swoje hipotetyczne umiejętności wysoko w zawodach, które wydają nam się łatwe czy przyjemne – jak modelka, aktorka, sportowiec czy nawet polityk.
Efekt Dunninga-Krugera ma także swoją drugą stronę. Osoby wykwalifikowane w danej dziedzinie mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności.
Ten syndrom również został odkryty i opisany przez Justina Krugera i Davida Dunninga – odkrycie zapewniło naukowcom zdobycie Nagrody Nobla w 2001 roku.
Zjawisko to jest nierozerwalnie związane z naszą samooceną. Zgodnie z prawem Dunninga-Krugera eksperci w danych dziedzinach nie doceniają swoich dokonań, porównują swoją wiedzę z osobami bardziej kompetentnymi i są przekonani, że skoro dla nich coś jest łatwe, inni ludzie także nie powinni mieć problemów z wykonaniem zadania.

Im mniej wiesz, tym mądrzejszy się czujesz?

Jest to także związane ze zjawiskiem nazwanym "klątwą wiedzy" – gdy dobrze znamy się na danej dziedzinie, mamy świadomość ogromu wiedzy, jakiej jeszcze nie zdobyliśmy, a to zaniża naszą samoocenę.
Gdy widzimy tylko wiedzowy wierzchołek góry lodowej, tkwimy w niewiedzy, że nasze umiejętności wcale nie są rozwinięte. Im mniej wiemy, tym lepiej więc śpimy i wyżej cenimy własne osiągnięcia.
Jeśli zatem następnym razem zaczniesz opiniować na temat, na którym dokładnie się nie znasz, zastanów się, czy to nie efekt Dunninga-Krugera.
A najlepiej spróbuj dokładnie poznać dziedzinę, o której chcesz porozmawiać. Możliwe, że właśnie wtedy stracisz ochotę do rozmów – zrozumiesz, jak głębokie jest dane zjawisko i uznasz, że nie masz jeszcze kwalifikacji do prawdziwej rozmowy. I to powinna być nowa zasada internetowych dyskusji!