"Myślałam, że to będzie raz, tak jak zęby wypadają". Co polskie dziewczynki wiedzą o miesiączce

– Oczywiście, że pamiętam pierwszy okres! Byliśmy z rodzicami na wakacjach, więc z początku nie czułam się komfortowo. Wiedziałam, co się dzieje, bo w szkole organizowano nam spotkania "tylko dla dziewczynek", jednak bardzo pomogła mi mama. Od razu zwierzyłam jej się z tego, co się stało. Do dziś jestem jej wdzięczna za pokazanie mi, że to powód do świętowania. Poszłyśmy na lody i spacer, odpowiedziała mi na pytania. Czułam się zaopiekowana i zbudowało to we mnie poczucie, że nie ma się czego wstydzić – relacjonuje Matylda, która zaczęła miesiączkować, gdy miała 14 lat.

Niestety wiele kobiet nie ma takich wspomnień. Pamiętam histeryczną reakcję jednej z koleżanek, gdy na uniwersyteckim korytarzu wypadła jej z torby podpaska. W popłochu ją zgarnęła, mówiła o "kompromitacji i wstydzie". Patrzyłam na to ze zdziwieniem, bo co jest wstydliwego w tym, że mamy okres? Przecież jest to coś, co zostało nam dane przez naturę. Jakiś czas później mogłam się domyślić, skąd u koleżanki taka reakcja. Często wspominała o napiętej relacji z rodzicami, a szczególnie mamą, która notorycznie bombardowała ją zaleceniami, "jak powinna zachowywać się kobieta" i "o czym mówić nie powinna".

Dziewczynki radzą sobie zatem same. Często są niedoinformowane, a jak wiemy, z niewiedzy nigdy nie wynika nic dobrego. Najsmutniejsze jest jednak to, że zawstydzenie matek, które najpewniej zostało im przekazane przez własne matki i babcie, doprowadza do pozbawienia kolejnego pokolenia "emocjonalnego przewodnika".

Co jednocześnie jest prawdą i zadziwia. Wydawałoby się, że żyjemy w czasach, gdy większość tematów "wstydliwych" zostało już omówionych i wyciągniętych na światło dzienne. Uważałabym, że tak jest i z okresem. Ale... No właśnie. Nadal popularne jest sprowadzanie okresu do "złych humorków" i "bycia złośliwą", zawstydzanie i gadki, że "to intymna sprawa, więc o niej nie mówimy".

Z myślą o nich powstała kampania "Porozmawiajmy Mamo". To ogólnopolski projekt edukacyjny, którego celem jest przekazanie mamom pomocnych narzędzi i nauczenie ich, jak bez skrępowania rozmawiać z córką o dojrzewaniu, nie tylko w kontekście nadchodzących zmian fizjologicznych, ale − co ważniejsze − zmian związanych z psychiką i emocjami młodej, dojrzewającej kobiety.

– Moja 14-letnia córka wczoraj dostała okresu. Przyszła ze szkoły, poszła do ubikacji i powiedziała, że ma krew na majtkach, że chyba dostała miesiączkę. Odpowiedziałam, że podpaski są pod zlewem w szafce. Byłam zajęta robieniem obiadu. Później rzuciłam się w wir pracy w domu i nawet nie przyszło mi do głowy, aby porozmawiać z nią na temat dojrzewania i jej miesiączki – to cytat jednej z kobiet, która wzięła udział w badaniu.

14-letnia Oliwia zdradziła natomiast: "Nie zdawałam sobie sprawy, że to będzie raz w miesiącu. Stwierdziłam, że to będzie raz, tak jak zęby wypadają, że to jest raz i przestaje. Tak mi się wydawało. Nie drążyłam tego tematu".

Także aspekt rówieśniczy ma bardzo duże znaczenie w trakcie dojrzewania. Niektóre dziewczynki zaczynają menstruację wcześniej, inne później. Obie grupy mogą czuć się tym skrępowane, myśleć, że "coś jest z nimi nie tak".

– Moment, w którym dziewczynki doświadczają pierwszej miesiączki, jest bardzo zróżnicowany, ale zawsze może być to dla nich powód do wstydu, obaw o odmienność. Niezależnie od wieku warto zachęcać nastolatki do rozmów o dojrzewaniu, nie tylko w kontekście nadchodzących zmian fizjologicznych, ale również przemian zachodzących w ich psychice. Nie można jednak zapominać o edukacji chłopców. Ich niewiedza w tej kwestii jest najczęstszym źródłem niechęci i obrzydzenia oraz podtrzymuje tabu wokół miesiączki – przekonuje Kamila Raczyńska-Chomyn, szkoleniowiec, edukatorka seksualna, znana również jako Pani Miesiączka.