Telewizja to medium wszechobecne, przez wielu rodziców traktowane jako niezastąpiona pomoc w opiece nad dzieckiem. Jako narzędzie wychowawcze telewizja może być i kijem ("Za karę nie obejrzysz bajki!") i marchewką ("Obejrzysz jak posprzątasz!"). Jako niania telewizja zapewnia nam błogą chwilę spokoju, ale może być także orężem walki o przychylność dziecka ("U taty mogę oglądać, a w domu nie..."). Warto zdać sobie sprawę z kilku ważnych kwestii dotyczących wpływu tej łatwo dostępnej "rozrywki" na nasze dzieci i poznać zasady regulujące korzystanie z niej na różnych etapach ich rozwoju.
Rodzice często nieświadomie sadzają już kilkumiesięczne maluchy przed ekranem, myśląc, że przyczyniają się w ten sposób do rozwoju umysłowego dziecka. Nie brak przecież oferty telewizyjnej dla najmłodszych. Tymczasem dla stymulacji mózgu dużo bardziej korzystne jest nawiązywanie kontaktów z dzieckiem, rozmowa, wspólne oglądanie książeczek, kontakt fizyczny. Według naukowców, kontakt z mediami uniemożliwia niemowlętom spędzanie czasu na zabawach i ogranicza kontakt z opiekunami.
Małe dzieci
Dwulatki i trzylatki chłoną obrazy z ekranu telewizora tak intensywnie jak rzeczywistość, która je otacza. Jeżeli decydujemy posadzić je przed ekranem, powinniśmy ZAWSZE im towarzyszyć. Wybierajmy kilkuminutowe bajki lub programy przeznaczone dla tej konkretnej grupy wiekowej.
Dzieci wieku 4 – 7 lat
Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zaczynają się identyfikować z postaciami z bajek, które oglądają – mają ulubionych bohaterów, piosenki, odcinki. Powinniśmy monitorować to, co oglądają i regulować czas spędzony przed odbiornikiem, dzieci same nie potrafią jeszcze ocenić kiedy należy telewizor wyłączyć.
Dzieci w wieku 8 – 10
Na tym etapie dzieci zaczynają rozróżniać ekranową fikcję od rzeczywistości. Mają pojęcie czasu i przestrzeni, kszałtuje się u nich krytyczne podejście do odbieranych treści, same wybierają już programy i filmy, które chcą oglądać. Uczą się regulować czas oglądania telewizji, jeśli na przykład czują się zmęczone – same wyłączą odbiornik. Jest to ten czas, kiedy możemy odrobinę "rozluźnić kontrolę" i czasem zostawić dziecko same przed telewizorem (uzgadniając uprzednio repertuar). A jak wybierać program? Zawsze z dzieckiem – warto już od małego uczyć je, że nie należy oglądać wszystkiego "jak leci", wtedy dzieci szybciej wyrobią sobie zmysł krytyczny i przekonanie, że nie wszystkie treści są warte oglądania. Krótko mówiąc – nauczą się wybierać i nie będą traktowały telewizji jak "zakazanego owocu".
Nastolatki
Nastolatki
Nadchodzi moment na poważne rozmowy o treściach, które oglądają nasze dzieci. W tym właśnie wieku chłoną one najlepiej "niebezpieczne" treści (sceny pornograficzne, sceny przedstawiające przemoc, nadużycie alkoholu czy narkotyków) i chętnie naśladują postawy nastoletnich bohaterów filmów. Ponieważ coraz trudniej jest nam ograniczyć dzieciom dostęp do telewizji oraz szczegółowo kontrolować treści, pozostaje nam rozsądna i rzeczowa rozmowa o ulubionych programach i obejrzanych scenach.
Telewizor w pokoju dziecka
Istnieje niebezpieczeństwo, że mając telewizję na wyciągnięcie ręki, dziecko zacznie ją traktować jako jedyną i najszybciej dostępną rozrywkę. No i w miarę, jak będzie starsze, coraz trudniej będzie nam kontrolować oglądane przez nie treści.
"Głupie" programy
Uważasz, że Twoje dziecko ogląda jeden z tych "żenujących" programów? Obejrzyj go razem z dzieckiem, zapytaj je co Mu się w tym programie podoba, wytłumacz dlaczego Tobie ten program nie odpowiada, w ostateczności zabroń. Taka rzeczowa rozmowa na argumenty pozwoli Twojemu dziecku rozwijać zdolność samodzielnego osądu, a w przyszłości może mądrzej wybierać.
Dziecko i programy informacyjne
Reportaże z wojen, katastrof, życiowe dramaty... Dziennik telewizyjny to program z założenia przeznaczony dla dorosłych. Dzieci do 8 roku życia nie powinny oglądać informacji tego typu. Starszym powinniśmy tę oglądaną rzeczywistość tłumaczyć.
Wielu rodziców rezygnuje z posiadania telewizora w ogóle, zdając sobie sprawę z zagrożeń, jakie srebrny ekran stwarza dla dzieci (np. "kradnie" czas przeznaczony na zabawę, a co za tym idzie, na rozwój dziecięcej psychomotoryki oraz kreatywności). Ja uważam, że dzieci należy po prostu nauczyć rozsądnie korzystać z telewizji. Naprawdę warto włożyć w to zadanie nieco wysiłku i czasu.
Regularne oglądanie telewizji przed ukończeniem trzeciego roku życia ma związek - jak sądzi wielu pediatrów - z późniejszymi problemami z koncentracją, z zachowaniami agresywnymi oraz ze słabszym rozwojem poznawczym.Czytaj więcej