Obalamy mity dotyczące autyzmu.
Obalamy mity dotyczące autyzmu. Fot. 55Laney69/http://bit.ly/1zZhCuH/CC BY/http://bit.ly/1mhaR6e

"Kod Merkury", "Rain Man", "Jestem Sam", "Adam", "Domek z kart", "Zrozumieć Ciszę", to tylko niektóre tytuły filmów poruszających tematykę autyzmu. Z jednej strony to świetna informacja, że ludzi interesuje temat zaburzeń psychicznych, że twórcy przybliżają taką problematykę i sprawiają, że staje się bardziej dostępna dla przeciętnego widza. Jednak produkcje kinowe muszą na siebie zarobić, a co najlepiej przyciąga widza do takiego filmu? Przerysowanie, naciąganie, wyolbrzymianie i uogólnianie.

REKLAMA
Dlaczego wspominam o tych filmach? Ponieważ są jednym ze źródeł stereotypów. Choć części z Was trudno będzie w to uwierzyć, to niestety większość Polaków wciąż mocno stereotypizuje ludzi chorych psychicznie.
Co to jest stereotyp?
W naszym społeczeństwie nadal funkcjonują błędne przekonania dotyczące zaburzeń psychicznych, co jest nieszczególnie zaskakujące. Uświadamianie ludzi na temat tego, co kryje się za często źle rozumianymi nazwami chorób, to jedno z podstawowych założeń kampanii społecznych. Jedną z ciekawszych i dość głośnych była „Co czwarty z nas”.
Biuro Rzecznika Praw Pacjenta

Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym. To pierwsza w Polsce kampania o zasięgu ogólnokrajowym organizowana w ramach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Dane statystyczne wskazują, że od wielu lat rośnie liczba osób cierpiących na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowań.

Działania informacyjno-edukacyjne służą poszerzaniu wiedzy i zwiększaniu świadomości społecznej związanej z chorobami psychicznymi. Kampania ma sprzyjać również rozwianiu mitów związanych ze zdrowiem psychicznym oraz przeciwstawiać się stereotypowemu, negatywnemu wizerunkowi osoby cierpiącej na zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. Czytaj więcej

„Stały wzorzec”, czyli stereotyp. Najczęściej słyszymy o stereotypie matki polki, niemęskiego geja, czy roszczeniowych młodych matek. To skłonność do spostrzegania ludzi jako podobnych, posiłkując się ich wspólnymi cechami. Wszystko po to, by uprościć informacje docierające do nas z otoczenia.
Stereotypy pomagają nam w codziennym życiu, pozwalają szybko ocenić sytuację i podpowiadają jak się zachować. Uczymy się ich przez całe życie, w szkole, w pracy, w domu, w środowisku w jakim się wychowujemy.
Mit 1. „Autyzm dotyczy tylko dzieci i można z niego wyrosnąć”
Ten stereotyp jest związany z nazwą „autyzm wczesnodzięciecy”. Termin pochodzi z lat czterdziestych XX wieku, od tamtego czasu minęło już kilkadziesiąt lat, a określenie „wczesnodziecięcy” zostało wycofane z użycia. Jest ono nie tyle błędne, co sugerujące, że autyzm jest związany tylko z dzieciństwem i że można się z niego wyleczyć. Niestety choć to zaburzenie dotyczy wieku dziecięcego, ponieważ wtedy pojawiają się jego pierwsze syndromy, to jednak nie można go wyleczyć, jedynie nauczyć się z nim funkcjonować.
Mit 2. „Przyczyną autyzmu jest oziębłość matki”
Przez wiele lat autyzm kojarzono z relacjami między matką i dzieckiem. W latach czterdziestych, zdominowanych przez psychoanalizę, sądzono, że rodzice, poprzez problemy w nawiązywaniu relacji emocjonalnej z dzieckiem, powodują jego wycofanie i brak chęci interakcji. Zdecydowanie częściej przypisywano tę rolę matkom, które opisywano jako oziębłe i sztywne. Nadano im nawet przydomek - matki lodówki. Te teorie nigdy nie zostały potwierdzone przez badania empiryczne.
Mit 3. „Autyzm jest wywołany szczepionką w okresie niemowlęcym”
To stosunkowo młody stereotyp, ponieważ powstał w 1998 roku za sprawą brytyjskiego lekarza gastroenterologa, Andrew Wakefielda. Opublikował on kontrowersyjne wyniki badań, przeprowadzone na wąskiej grupie dzieci, sugerujące iż autyzm jest powodowany przez szczepionkę MMR (odra, świnka, różyczka). Publikacja wyników badań w Wielkiej Brytanii spowodowała duży niepokój wśród rodziców i rezygnację ze szczepień, a tym samym wzrost liczby zachorowań na odrę wśród dzieci.
Mimo że w krótkim czasie po owej publikacji, autor wycofał się z twierdzenia, że autyzm powoduje szczepionka, to nadal możemy spotkać się z wątpliwościami wśród rodziców.
Mit 4. „Obecnie rodzi się więcej dzieci z autyzmem, niż 40 lat temu”
Dane statystyczne informują nas o polepszeniu sytuacji diagnostycznej. Przejawia się ona poprzez zwiększenie dostępu do terapeutów oraz szerszą i dokładniejszą wiedzę na temat autyzmu wśród pracowników służb medycznych, rodziców i pedagogów. Warto również pamiętać, że obecnie autyzm należy do zaburzeń ze spektrum autystycznego, co oznacza, że znajduje się w jednej grupie z innymi, pokrewnymi zaburzeniami takimi, jak: zespół Aspergera, zaburzenie Retta itp.
Mit 5. „Dzieci z autyzmem są ponadprzeciętnie uzdolnione”
Jest to jedynie kolejny stereotyp, prawdopodobnie powstały na skutek hollywoodzkich ekranizacji filmowych, w których dzieci z autyzmem są geniuszami. W rzeczywistości szacuje się, że około 41 proc. osób z autyzmem jest upośledzona umysłowo. Ilość dzieci z autyzmem posiadających talent w danej dziedzinie, jest procentowo podobna do ilości dzieci zdrowych, które też mają takie zdolności.