Rutynowe wykonywanie szczepień przeciwko HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego) zaleca się dziewczętom i chłopcom już powyżej 9. roku życia. 1 czerwca 2023 r. został w Polsce uruchomiony program powszechnych szczepień przeciw HPV dla nastolatków w wieku 12-13 lat. Warto jednak wiedzieć, że szczepionkę bezpłatnie mogą otrzymać zarówno młodsze, jak i starsze dzieci. Sprawdź, jak zapisać córkę lub syna na takie darmowe szczepienie.
Wirus HPV (Human Papillomavirus) to ludzki wirus brodawczaka. Wyróżnia się aż 150 typów HPV chorobotwórczych dla człowieka, wśród nich typy 16 i 18 należą, które należą do wysoko onkogennych (odpowiedzialne są niemalże za 80-90 proc. przypadków raka szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu).
Do zakażenia wirusem HPV dochodzi najczęściej w trakcie stosunku seksualnego (waginalnego, oralnego, analnego) z osobą zakażoną. Szczepienie przeciwko HPV to skuteczny sposób zapobiegania zakażeniu wirusem HPV u obu płci.
Szczepienia przeciwko HPV są szczepieniami zalecanymi dla każdego dziecka po ukończeniu 9 lat. Wiek 12 i 13 lat jest uważany za optymalny do szczepienia HPV, ponieważ umożliwia on wykonanie szczepienia, zanim dojdzie do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego.
Na rynku dostępne są trzy szczepionki wirusowi brodawczaka ludzkiego:
Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa, czyli 16 i 18, a także przed nowotworami narządów płciowych: szyjki macicy, sromu, pochwy oraz odbytu.
Szczepienie jest szczególnie zalecane dzieciom, zarówno dziewczynkom, jak i chłopcom w wieku dojrzewania, jeszcze przed inicjacją seksualną. Osobom w wieku od 9 do 14 lat włącznie (do 15 urodzin) zalecane jest podanie 2 dawek w odstępie od 5 do 13 miesięcy. U osób w wieku 15 lat i powyżej zalecane są trzy dawki podawane w 0, 1 i 6 miesiącu.
Szczepienie przeciwko HPV zalecane jest nie tylko nastolatkom, ale również osobom dorosłym do 26. roku życia, które nie były wcześniej zaszczepione (lub starszych, jeśli zaleci lekarz).
Rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym rodzajem raka u kobiet, a ponad 95 proc. przypadków raka szyjki macicy jest spowodowanych przez zakażenie HPV przenoszone drogą płciową.
Jednak szczepienie przeciw HPV jest nie tylko kierowane do dziewczynek i młodych kobiet. Wirus HPV u mężczyzn może powodować raka prącia, odbytu lub gardła, dlatego zaleca się je także chłopcom i młodym mężczyznom.
1 czerwca 2023 r. dla dziewcząt i chłopców w wieku 12-13 lat wprowadzono bezpłatne nieobowiązkowe szczepienia przeciwko wirusowi HPV. Rodzice mają możliwość wyboru pomiędzy dwoma preparatami: 2-walentna szczepionka Cervarix i 9-walentna szczepionka Gardasil 9. W obydwu przypadkach odstęp między dawkami wynosi sześć miesięcy. Druga dawka nie powinna być podana później niż po 12 miesiącach od pierwszej.
Od 2 września 2023 r. dzieci w wieku 9-11 i 14-18 lat, których nie obejmuje program, także mogą zostać zaszczepione bezpłatnie, ale jedynie 2-walentną szczepionką Cervarix.
Dorośli mogą kupić szczepionkę Cervarix z 50-procentową refundacją.
Aby zapisać dziecko na szczepienie w ramach programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV, wystarczy umówić wizytę:
Nie musisz mieć skierowania na szczepienie i możesz zaszczepić dziecko w dowolnej placówce podstawowej opieki zdrowotnej. W przypadku dzieci w wieku 9-11 i 14-18 lat lekarz podstawowej opieki zdrowotnej wystawi e-receptę na bezpłatną szczepionkę, którą należy odebrać w aptece. Konieczne jest umówienie dziecka na szczepienie w przychodni POZ.
Źródło: pacjent.gov.pl