Według Narodowego Funduszu Zdrowia, który cytuje Światową Organizację Alergii (WAO), u 30-40 proc. populacji świata występuje co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych, a skala zjawiska może rosnąć. Polskie Towarzystwo Alergologiczne ocenia, że chociaż jedno uczulenie może mieć co druga osoba w naszym kraju. To oznacza, że miliardy ludzi przez całe życie muszą zmagać się z obniżonym komfortem życia oraz błyskawicznie reagować na pojawiające się w ich otoczeniu alergeny. Już w niemowlęctwie mogą pojawić się objawy alergii, które ignorowane, prowadzą do chorób dróg oddechowych, a nawet astmy.

Co dziesiąte dziecko ma alergię pokarmową, a uczulenie na mleko krowie dotyka dodatkowo co 3-4 z nich. Niepozorne krostki na ciele w czasie karmienia lub rozszerzania diety maluszka mogą świadczyć o rozwoju alergii na białka mleka krowiego. A stąd prosta droga do otworzenia wachlarza reakcji alergicznych, które mogą rozwiniąć się wraz z wiekiem.

A jak pokazują badania epidemiologiczne oraz obserwacje kliniczne, na których opierają się m.in prof. dr hab. n. med. Maciej Kaczmarski, pediatra i alergolog oraz dr hab. n. med. Beata Cudowska z Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii, Żywienia i Alergologii z Pododdziałem Pulmonologii, UDSK w Białymstoku , piszący o alergiach pokarmowych u dzieci, zignorowanie objawów alergii może uruchomić tzw. marsz alergiczny.

Marsz alergiczny: co to takiego?

Każda mama zna ten stan, gdy zauważa u swojego dziecka lekkie osłabienie i brak apetytu, a wieczorem staje się jasne, że w nocy pojawi się katar i kolejny dzień w zasadzie spędzi z maluszkiem na inhalacjach i czytaniu książek.

Na podstawie jednego wydawałoby się nic nieznaczącego objawu, będąc rodzice, jesteśmy w stanie przewidzieć, że nasze dziecko się przeziębiło. Mamy także świadomość, że niezaleczona chrypka może przekształcić się w całkiem poważną chorobę.

Podobnie działa marsz alergiczny. To rozwój zaburzeń chorobowych, które towarzyszą alergiom. Zwykle paradę rozpoczyna alergia pokarmowa wczesnego dzieciństwa (niemowlęctwa), która objawia się m.in.:

• atopowym zapaleniem skóry,
• wysypki oraz zmiany skórne pojawiające się m.in. w okolicach uszu i zgięciach łokci;
• krwią w stolcu,
• brakiem przyrostu masy ciała,
• bólami brzucha czy zaparciami,
• ale z wiekiem mogą pojawić się nieżyt nosa łączony z alergiami wziewnymi oraz astma.

Marsz alergiczny a astma

Marsz alergiczny w rozumieniu klinicznym polega na dokonującej się wraz z wiekiem zmienności narządowej (układowej) reakcji organizmu na szkodliwe działanie alergenów. A w codziennej praktyce na tym, że zmiany skórne w wieku niemowlęcym będące wynikiem alergii na białka mleka krowiego, mogą zmienić się z czasem na choroby układu oddechowego, w tym astmę.

Prof. Piotr Albrecht z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w czasie konferencji dotyczącej alergii, mówił, że: "źle leczona lub nieleczona alergia pokarmowa, zwłaszcza na białko mleka krowiego, w pierwszym, drugim roku życia u części pacjentów rzutuje na szybszy rozwój innych postaci alergii, czyli na tzw. marsz alergiczny".

Objawy skórne zastępowane są z czasem przez skórne reakcje alergiczne. Nawet jeśli właściwe objawy alergii pokarmowej ustąpiły i dziecko może już tolerować wcześniej alergizujące białko (np. mleko krowie). Profesor tłumaczy: "Alergia na białko mleka „znika” około 2 - 4 roku życia, ale często przekształca się w inne choroby".

Poniższy film w prostych słowach wyjaśnia, czym jest marsz alergiczny oraz jakie może mieć konsekwencje dla dziecka w przyszłości:

Eksperci i lekarze mówią teraz już nie tylko o "marszu", ale o całym maratonie alergicznym. Okazuje się bowiem, że alergiczny nieżyt nosa i astma to jedne z wielu chorób, które mogą się rozwinąć, jeśli zignorujemy alergię na białko mleka krowiego we wczesnym dzieciństwie. Ryzyko wystąpienia samej tylko astmy przy wystąpieniu uczulenia na mleko wzrasta nawet czterokrotnie.

Alergia zmienia życie całej rodziny

Katarzyna Jankowska, założycielka bloga „Mama Alergika Gotuje”, autorka 6 książek z przepisami dla dzieci z alergiami, tak mówi o diagnozie swojego syna: - To, że mój syn jest alergikiem sprawiło wiele zmian w naszym życiu. Zaczynając od sposobu naszego odżywania, bo biorąc pod uwagę problemy jakie niesie ze sobą uczulenie na różne białka, musieliśmy nauczyć się odżywiać na nowo – mówi blogerka w nagraniu z okazji AllergyDay Europe 2022 .

W związku z astmą, na którą choruje jej syn Konrad, całą rodziną zdecydowali się na opuszczenie dusznej Warszawy i przeprowadzkę do Gdyni. – Wszystko, co dzieje się w naszym życiu jest podyktowane zdrowiem naszego alergika, zarówno wybór kierunków wakacyjnych, miejsca zamieszkania, remontu – wylicza Katarzyna.

Córka Agnieszki została zdiagnozowana już jak miała 5 lat. – Z powodu częstego zapalenia oskrzeli zrobiono szczegółowe badania, stwierdzono astmę o podłożu alergicznym. Zupełnie nie spodziewałam się takiej informacji, bo nawet nie podejrzewałam u córki żadnej alergii – mówi Aga.

Wkrótce okazało się, że muszą się mierzyć także z alergiami wziewnymi.

Agnieszka zauważyła, że jej córka o wiele więcej choruje niż inne dzieci. To przekłada się na jej pracę oraz pobyt w przedszkolu małej. – Zrezygnowaliśmy ze żłobka dla młodszego dziecka, bo ilość infekcji, które obie przynosiły była po prostu nieznośna. Nie mówiąc już o kosztach, które ponosiliśmy ze względu na zakup leków.

Cała rodzina musiała dostosować się do nowych warunków, w których ich starsza córka choruje na astmę oraz alergie. Stali się bardzo wyczuleni na każdy objaw chorobowy dziecka, a także młodszego rodzeństwa.

Alergia w wieku niemowlęcym: pierwszy sygnał alarmowy

Gdy widzimy maleństwo, które wierci się, płacze i szuka ukojenia z powodu zmian skórnych, jako rodzice szukamy rozwiązań, które w najszybszy sposób poradzą sobie z dyskomfortem odczuwanym przez maleństwo.

Stosunkowo łatwo przychodzi nam znalezienie maści czy kremów, które zaleczą pokrzywkę i wysypkę. Jednak może się to okazać działaniem krótkotrwałym. Jeśli zmiany skórne są związane z występowaniem alergii pokarmowej, problem będzie się nasilał. A z czasem może stać się nieustanną walką o zdrowy brzuszek i skórę brzdąca.

W okresie niemowlęcym dzieci w błyskawiczny sposób reagują na alergeny. Najczęściej uczulającymi produktami w tym wieku są mleko i jajko. Pierwszymi objawami nietolerancji składnika pokarmowego będą rewolucje żołądkowe i plamy na skórze. Nie można ich ignorować. Dobry pediatra i alergolog z pewnością zainteresują się nimi i zalecą prawidłowe przeciwdziałanie objawom alergii.

- Alergikiem jest się przez całe życie – mówi Katarzyna Jankowska. – Bardzo często w gabinetach lekarskich powtarzane są mity, że dziecko nie może być odpowiednio zdiagnozowane przed ukończeniem 4. roku życia. A to nieprawda.

Nie jesteś pewna, czy reakcja skórna lub jelitowa u twojego maluszka to objaw alergii? Zrób test ze strony Czytoalergia.pl i rozwiej swoje wątpliwości. A potem koniecznie umów się do lekarza.

Specjalistyczna konsultacja jest bardzo ważna. Niektóre dzieci wykształca tolerancję na białka mleka krowiego, ale u części marsz alergiczny zacznie swoją wycieczkę.

Czym zastąpić mleko w diecie dziecka z alergią?

Spożycie białka krowiego przez alergika może doprowadzić nawet do wstrząsu anafilaktycznego w skrajnych przypadkach. Wyostrzmy zatem rodzicielski wzrok przy pierwszych objawach atopowego zapalenia skóry lub zmianach naskórka, które pojawią się w czasie rozszerzania diety o twarożki, mleko i białe sery.

Eliminując z diety dziecka mleko i produkty mleczne należy wprowadzić hipoalergiczny preparat mlekozastępczy. Tylko specjalistyczny preparat będzie odpowiedni dla małego alergika, aby zapewnić prawidłowo zbilansowaną dietę, dostarczyć witaminy i składniki mineralne zapobiegając ryzyku niedoborów. A wczesna reakcja na AZS i inne objawy alergii przeszkodzi w rozwoju astmy i chorób układu oddechowego, które mogłyby rozwinąć się w przyszłości .

Wyniki badań z 2021 roku, które wskazują, że u dzieci niekarmionych piersią, u których zastosowano hydrolizat kazeiny z dodatkiem probiotyku LGG, szybciej wyrastały z alergii i miały mniej objawów wskazujących ryzyko rozwoju marszu alergicznego.1

Nie można całkiem zrezygnować z mleka w diecie dziecka. Jednak oferta zamienników uzupełnianych w minerały występujące w mleku jest bardzo bogata. A wczesna reakcja na AZS i inne objawy alergii przeszkodzi w rozwoju astmy i chorób układu oddechowego, które mogłyby rozwinąć się w przyszłości.

Od 5 do 11 czerwca trwa Światowy Tydzień Alergii.

-------------------------

1 Nocerino R, et al. J Pediatr. 2021;S0022-3476(21)00093-7.