Prawo autorskie: ulkas / 123RF Zdjęcie Seryjne
Reklama.
Dlaczego SMOG jest szczególnie dużym zagrożeniem dla zdrowia małych dzieci?
Według wyników wieloletnich badań prowadzonych przez Zakład Epidemiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, gdy pojawia się smog lub wyraźnie rośnie stężenie substancji szkodliwych we wdychanym powietrzu, w pierwszej kolejności nasilenie objawów ze strony układu oddechowego pojawia się u dzieci oraz osób starszych. Dlaczego? Po pierwsze, dzieci charakteryzuje tak zwana większa wentylacja minutowa, czyli większa liczba oddechów na minutę w porównaniu do osób dorosłych. Tym samym w ciągu minuty dzieci przyjmują więcej substancji toksycznych do dróg oddechowych. Po drugie, dzieci mają jeszcze nie w pełni wykształcony układ odpornościowy. System odpornościowy dzieci jest podatny na toksyczny wpływ zanieczyszczeń dostających się do śluzówki.
Warto wiedzieć, że rozwój płuc trwa u dzieci do 6-8 roku życia. Każde narażenie na toksyczne związki we wczesnym dzieciństwie może spowodować upośledzony rozwój tkanki płucnej, który wpływa na funkcję układu oddechowego w późniejszym wieku. Wykazano, że ekspozycja na zanieczyszczenie powietrza w wieku rozwojowym może przyczyniać się do rozwoju POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) w dorosłości, a ta z kolei jest przyczyną późniejszej zwiększonej chorobowości i śmiertelności. Długotrwałe skutki zdrowotne wieloletniej ekspozycji na zanieczyszczone powietrze u dzieci to: rak płuca, POChP, rozedma płuc.
W 1952 roku Wielki Londyński Smog w zaledwie pięć dni zabił ok. cztery tysiące osób. Większość ofiar stanowiły małe dzieci. Szacuje się, że liczba śmiertelnych ofiar londyńskiego smogu ostatecznie wyniosła ok. kilkanaście tysięcy osób! Nawet dziś dane te są porażające. Warto pamiętać, że nieprzypadkowo ofiarami zanieczyszczeń były przede wszystkim dzieci - to właśnie one są najbardziej podatne na zgubne skutki zanieczyszczeń powietrza.
Kiedy dzieci są szczególnie narażone na wpływ zanieczyszczeń powietrza?
Im młodsze dziecko, tym negatywny wpływ zanieczyszczeń na organizm jest większy. Co więcej, negatywny skutek dla dziecka może odnieść toksyczne powietrze wdychane przez ciężarną. Istnieją doniesienia, które wskazują na negatywny wpływ zanieczyszczenia powietrza na rozwój płuc dziecka jeszcze w okresie tworzenia się i rozwoju organów w łonie matki.
Aby ograniczyć skutki zanieczyszczenia powietrza, należy pamiętać, że nos pełni istotną funkcję filtracyjną i każdy, także dziecko, powinien oddychać przez nos. Wewnętrzna struktura nosa sprawia, że stanowi on naturalny filtr, będący pierwszą barierą dla zanieczyszczeń.
Zanieczyszczenia powietrza, takie jak cząstki stałe, zawieszają się w śluzie produkowanym przez komórki śluzowe, a dzięki rzęskom na nabłonku migawkowym, który znajduje się w nosie, są usuwane poza organizm. Tym samym dziecko oddychające tylko przez usta jest bardziej narażone na szkodliwe skutki smogu.
Jakie niepokojące objawy ze strony układu oddechowego wywołuje zanieczyszczenie powietrza?
Objawy i choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza są liczne. Należą do nich między innymi: zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, upośledzona funkcja płuc, przyczynianie się do rozwoju nowotworów. Nierzadko osoby z astmą, przewlekłym zapaleniem zatok, częstymi zakażeniami układu oddechowego czy zapaleniem oskrzeli, wynikającymi z ekspozycji na zanieczyszczone powietrze stają się w okresach smogu częstymi pacjentami.
Mało tego. Wdychanie szkodliwych substancji może przyczyniać się do powstania chorób neurologicznych, takich jak udar mózgu czy choroby neurodegeneracyjne. Zanieszczyszenie powietrza wywołuje negatywne skutki także dla układu krążenia: może powodować między innymi zawał serca, arytmię, zastoinową niewydolność serca, wysokie ciśnienie tętnicze czy też zakrzepicę żył głębokich. Zanieczyszczone powietrze może przyczyniać się także do przedwczesnego porodu, obniżonej masy ciała dziecka czy też upośledzenia rozwoju płodu.
Jak chronić dzieci przed negatywnym wpływem smogu? Co mogą zrobić rodzice?

7 praktycznych metod minimalizowania ekspozycji dzieci na zanieczyszczenia powietrza:

1. Unikanie podróży samochodem w godzinach szczytu, wybieranie mniej uczęszczanych ulic.

2. W domu, w którym mieszka dziecko, powinien obowiązywać bezwzględnie całkowity zakaz palenia papierosów.

3. Pokój dziecka powinien być pomieszczeniem, w którym okna nie wychodzą na ulicę. Jeśli jednak okna w pokoju dziecka wychodzą na ulicę, powinny być zamknięte w godzinach najbardziej natężonego ruchu drogowego.

4. Dziecko powinno oddychać przez nos. Stanowi on naturalny filtr, będący pierwszą barierą dla zanieczyszczeń. Zanieczyszczenia powietrza, na przykład cząstki stałe, zawieszają się w śluzie produkowanym przez komórki śluzowe, a dzięki rzęskom na nabłonku migawkowym nosa są usuwane poza organizm. Warto regularnie oczyszczać nos dziecka, usuwając wydzielinę i tym samym pozbywając się zanieczyszczeń z organizmu. Regularna higiena nosa umożliwia swobodne oddychanie przez nos.

5. Maski antysmogowe - nie dla każdego. Trudno ocenić, czy istnieją skuteczne filtry całkowicie chroniące przed pyłem zawieszonym, a zwłaszcza jego drobną frakcją PM2,5.

6. Warto zwrócić uwagę na niektóre rośliny. NASA opublikowała listę gatunków, które według badań skutecznie usuwają zanieczyszczenia powietrza. Do takich roślin należą między innymi wężownica, bluszcz i paproć.

7. Oczyszczacze powietrza, czyli wolnostojące filtry powietrza HEPA (z ang. high-efficiency particulate air), są szeroko rozpowszechnione jako środki służące do efektywnego redukowania stężenia szkodliwych cząsteczek PM w domowym powietrzu.

Co robić, aby w okresie infekcyjnym dzieci były mniej narażone na zanieczyszczenia środowiska?
W okresie infekcyjnym, choć nie tylko, kluczowe jest dbanie o drożność nosa dzieci. Aby nos mógł spełniać swoją funkcję filtracyjną, chroniąc drogi oddechowe przed przenikaniem szkodliwych substancji w głąb organizmu, powinien być regularnie oczyszczany. Istnieją różne metody oczyszczania nosa – przydatne mogą być m.in. izotoniczne roztwory soli mineralnych, które umożliwiają bezpieczną i delikatną higienę nosa niemowląt i dzieci. Warto zadbać o to, aby higiena nosa kojarzyła się dziecku z codziennym nawykiem, dlatego warto sięgać po preparaty o delikatnych formułach. Ponadto, warto wprowadzić w życie zasady takie jak unikanie podróży samochodem w godzinach szczytu, unikanie spacerów w okolicy głównych zatłoczonych ulic, czy też wietrzenie mieszkania nie w momencie wzmożonego ruchu drogowego.
Czy odpowiednia higiena nosa jest szczególnie ważna w okresie, kiedy dzieci są narażone na działanie SMOG-u?
Oczywiście! Warto jeszcze raz podkreślić, że nie należy bagatelizować negatywnych skutków SMOG-u na zdrowie najmłodszych, który może wpłynąć na powstanie i rozwój poważnych chorób, nie tylko układu oddechowego, zarówno w dzieciństwie, jak i w późniejszym, dorosłym życiu. Rodzice powinni zrobić wszystko, co możliwe, aby ograniczyć skutki wdychania negatywnych substancji przez dzieci. Szczególnie w okresie największego natężenia SMOG-u, a więc w miesiącach jesienno-zimowych, należy pamiętać o odpowiedniej higienie nosa i jego regularnym oczyszczaniu, aby umożliwić dzieciom swobodne oddychanie przez nos.