EkoPaka, czyli jak nauczyć dzieci dbania o środowisko

A dzieci biorą z nas przykład... Jeśli my będziemy ekologicznymi leniami, jest duża szansa, że nasze pociechy też takie będą. A przy takiej ilości odpadów, jaką produkujemy w skali roku, segregacja śmieci, recykling i minimalizm w kupowaniu powinien być już na porządku dziennym w każdym domu. Pytanie tylko, czy jest?

Mamy bardzo duży wpływ na edukację ekologiczną naszych dzieci. W nauce o ochronie środowiska pomagają nam również przedszkola, szkoły, różnego typu instytucje oraz firmy. Uczniowie biorą udział w projektach i konkursach ekologicznych, w Akcji Sprzątania Świata oraz obchodzą w szczególny sposób Dzień Ziemi. Dzieci, to wymagająca grupa odbiorców. Nie dla nich nudne wykłady i nauka suchych faktów na pamięć. Poprzez zabawę i doświadczanie są w stanie o wiele więcej nauczyć się i zrozumieć.
Warto w tym miejscu wspomnieć o ciekawej kampanii o nazwie "EkoPaka - zamykamy obieg surowców", która połączyła te dwie rzeczy.

Co to jest EkoPaka?
To ogólnopolski projekt edukacji ekologicznej przygotowany z myślą o dzieciach w wieku wczesnoszkolnym, który jest realizowany od września poprzez zajęcia w bibliotekach publicznych zakwalifikowanych do tego programu. Projekt będzie realizowany przez cały rok szkolny.
EkoPaka to seria zabawowo-edukacyjnych pudełek z gotowymi scenariuszami zajęć.

Kto jest organizatorem kampanii?
Pomysłodawcą i organizatorem kampanii jest INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań S.A.zajmująca się odzyskiem i recyklingiem opakowań – pomagająca firmom redukować ich negatywny wpływ na środowisko. Projekt wspierają: Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego.

Jaki jest cel projektu?
Dzięki programowi firma INTERSEROH chce przybliżyć dzieciom hasło recyklingu, pokazać im, że zużyte opakowania to materiał, z którego może powstać coś nowego oraz pragnie wprowadzić najmłodszych odbiorców w zagadnienia ważne z punktu widzenia wychowania odpowiedzialnego i wrażliwego ekologicznie konsumenta.

Co zawiera EkoPaka?
W "pace" znajduje się gra/zabawka uniwersalna (taka, z której będzie można długo korzystać), gry/zabawy jednorazowe (np. kolorowanki), drobne upominki, które mogą stanowić nagrody dla dzieci (np. naklejki), dwa scenariusze zajęć oraz narzędzia i materiały plastyczne potrzebne do ich przeprowadzenia. W każdym kwartale biblioteki otrzymają "pakę" związaną z konkretnym surowcem. Pierwszym omawianym tematem było drewno, teraz będzie plastik.

Co dzieci robią podczas zajęć w bibliotekach?
Pomysłodawcy zaplanowali dla uczestników kilka niespodzianek. Dzieci miały okazję między innymi zasadzić drzewko, stworzyć grę memory i małą encyklopedię drzew, układać klocki i pomalować kolorowanki z drzewami. Poprzez gry i zabawy dowiedziały się, jakie opakowania są produkowane z drewna i gdzie wyrzucać zużyte drewniane zabawki itp. Przy aktualnej pace o tworzywach sztucznych dowiadują się, co ma ropa naftowa do produkcji zabawek i uczą się tworzyć własne gry z materiałów plastycznych takich jak pianka lub masa plastyczna.

A co my możemy zrobić w domu z dziećmi?
Możemy się z nimi...pobawić!
Kampania zmusiła mnie do refleksji i zainspirowała do działania. Ile moje dzieci wiedzą na temat segregacji śmieci i recyklingu? Czy wiedzą, co powstaje z posegregowanych produktów? Czy w ogóle znają sposoby dbania o środowisko? Postanowiłam w wolnej chwili pobawić się z nimi, a przy okazji sprawdzić co wiedzą, a czego jeszcze nie.
Przedstawiam Wam kilka propozycji, które możecie dowolnie modyfikować (inaczej się bawi z trzylatkiem, a inaczej z sześciolatkiem). Podczas każdej zabawy starajcie się przemycić trochę teorii z edukacji ekologicznej. Nie chodzi o wykład. Prostymi zdaniami, bez używania trudnych nazw, przypomnijcie, jak segregować śmieci, powiedzcie, co z nich powstaje i spróbujcie uświadomić dzieciom, że o przyrodę powinien dbać każdy, bez wyjątku.
Oto kilka propozycji zabaw w domu, gdy macie kilka minut wolnego czasu:
1. Wyobraź sobie, że...
... nie ma nigdzie koszy na śmieci. Zapytaj dzieci, jakby wtedy wyglądał świat?
Teoretycznie powinny dojść do wniosku, że wokół nas piętrzyłyby się sterty śmieci, a okolica byłaby bardzo zaniedbana. A może dowiecie się przy okazji jeszcze czegoś? Odpowiedzi dzieci bywają nieprzewidywalne.
2. Jesteśmy robotami
Razem z dziećmi zamieniamy się w roboty, które mają za zadanie zgnieść plastikowe butelki. Będzie trochę hałasu, ale zadanie trzeba dokładnie wykonać. Pamiętajcie o odkręceniu nakrętek! Robot kierownik tłumaczy, dlaczego ważne jest zgniatanie butelek przed ich wyrzuceniem (więcej butelek zmieści się w koszu, rzadziej trzeba je opróżniać). Następnie roboty zabierają śmieci i ich zadanie polega na wrzuceniu odpadów do odpowiedniego pojemnika. Małe roboty, które jeszcze nie wiedzą, gdzie należy wyrzucać śmieci, będą mogły przy okazji zobaczyć jak pojemniki (lub worki) wyglądają i dowiedzieć się, co do nich może trafić.

Mała wskazówka - nie zasypujmy dzieci dużą ilością informacji. Jednego dnia porozmawiajcie o szkle, innego o makulaturze itd.
3. Poszukiwanie znaku recyklingu
Przed przystąpieniem do zabawy pokazujemy dzieciom, jak wygląda znak recyklingu. Następnie zamieniamy się w poszukiwaczy i naszym zadaniem jest odnaleźć w domu jak najwięcej opakowań z tym znakiem. Łazienka i kuchnia będą idealnym miejscem poszukiwań. Policzcie, na ilu opakowaniach udało Wam się znaleźć ten znak.

4. Co powstanie z....?
A czy Wasze dzieci wiedzą, co powstanie z przetworzonego plastiku, szkła i papieru?
Zróbcie mały quiz ekologiczny z nagrodami dla dzieci (dorośli również mogą wziąć w nim udział). Na 8 karteczkach napiszcie po jednym wyrazie, na przykład: banknot, bandaż, opakowanie po jajkach, bluzy polarowe, długopis, wazon, kafelki kuchenne, meble ogrodowe (ilość zależy od liczby uczestników). Każdy po kolei losuje jedną karteczkę, prowadzący odczytuje hasło, a zadaniem dziecka jest powiedzenie, z czego dana rzecz powstała. Można dzieciom dać do ręki: mały słoik, plastikową butelkę i gazetę. Nie muszą wtedy nic mówić, wystarczy, że pokażą nam jeden z przedmiotów. Niezależnie od wyników quizu, przygotujcie małe nagrody.
5. Robimy kompost
A jak można przetworzyć odpady organiczne? Zamieńcie je na kompost! Jeśli macie ogród albo ktoś z Waszej rodziny go posiada, to na pewno przyda się Wam powstały z odpadków nawóz. Do kompostownika wrzucamy: obierki z owoców i warzyw, skorupki jaj, suchą karmę dla zwierząt, fusy z herbaty i kawy, skrawki ręczników papierowych i gazet (ale nie kolorowych magazynów). Pozwólcie dzieciom dorzucać do niego odpady i jeszcze od czasu do czasu w nim zamieszać. Na efekty wprawdzie poczekamy ok. 6 miesięcy, ale dla naszych dzieci będzie to idealna lekcja o przetwarzaniu śmieci organicznych.
Szczegółowych informacji o tworzeniu kompostownika poszukajcie w internecie lub u kogoś, kto już taki kompostownik posiada.

W wolnej chwili zajrzyjcie na Facebooka oraz na stronę ekopaka.org. Możecie wykorzystać dostępne tam materiały do Waszych "ekologicznych" zabaw.