Każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie. Starajmy się nie porównywać dzieci do siebie. Często dużo osób prosi mnie o radę. Wasze pytania dotyczą rozwoju mowy dziecka od 6. do 36. miesiąca życia. Nie umiem i nie jestem w stanie zdiagnozować dziecka przez e-maile. Postaram się odpowiedzieć na pytanie "Czy z dzieckiem przed trzecim rokiem życia warto udać się do logopedy?" Z uwagi na to, że dzieci nie rozwijają się jednakowo, określić można jedynie przedział wiekowy, w którym określone zachowania powinny się pojawić.
Małgorzata Stelmach-Lewandowska: logopeda dziecięcy oraz osób dorosłych, pedagog
1. Rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych osiąganych przez dziecko od 6. do 11. miesiąca życia.
• Odwraca głowę i poszukuje źródła dźwięku.
• Wydaje okrzyki, by zwrócić uwagę drugiej osoby.
• Śmieje się na głos podczas zabawy przedmiotami.
• Uśmiecha się by nawiązać kontakt z drugą osobą.
• Uśmiecha się do swojego odbicia w lustrze.
• Bawi się w „a ku ku”.
• Naśladuje proste czynności dorosłych osób.
• Mówi ciągi sylab „ma- ma –ma”, „ba- ba – ba”.
• Po usłyszeniu pytania – „Gdzie jest mama? Tata? Lampa? szuka wzrokiem lub wskazuje gestem osoby i przedmioty z otoczenia? (ok. 10 miesiąca).
• Wykonuje proste polecenia: „zrób brawo”, „zrób pa-pa” lub inne znane dziecku.
• Wykorzystuje w komunikacji gest wskazywania palcem (ok. 9 mies. )
2. Rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych osiąganych przez dziecko od 12. do 17. miesiąca życia.
• Reaguje na własne imię.
• Reaguje na zakaz- NIE, NIE WOLNO.
• Na polecenie wskazuje części ciała na sobie, osobie dorosłej lub zabawce (oko, nos, głowę, nogę, rękę.)
• Na polecenie wskazuje przedmioty z otoczenia np. lampę, drzwi, auto, klocek, kubek.
• Używa około 50 słów (w tym wyrażenia dźwiękonaśladowcze)
• Sygnalizuje werbalnie swoje potrzeby bądź używa gestu w celu komunikowania potrzeb
(np. da, gest wskazywania palcem)
• Reaguje na proste polecenia słowne np. przynosi buty, podaje lalkę, kubek.
• Adekwatnie stosuje gesty „pa, pa”, „brawo”
• Naśladuje gesty w obrębie dużej motoryki np. „ taaaki duży urośniesz”, „tak tupią nóżki”, pokaż jakie dobre mniam…” itp.
• Powtarza czynności, które go rozbawiły.
• Utrzymuje kontakt wzrokowy z osobą dorosłą , uczestniczy w zabawie z nią i odwzajemnia jej emocje (np. śmieje się, gdy osiągnie cel)
• Podejmuje pierwsze próby zabawy tematycznej (karmi lalę, przewozi samochodem klocki).
• Samodzielnie posługuje się łyżką, nabiera zupę ( rozlewa w czasie jedzenia).
• Samodzielnie pije z otwartego kubka (w żadnym razie „kubek niekapek!”).
• Jest odzwyczajony od smoczka uspokajacza.
• Jest odzwyczajane od butelki ze smoczkiem.
• Gryzie jabłko.
• Żuje mięso, skórkę z chleba, suszone owoce.
• Akceptuje wszystkie konsystencje pokarmów.
3. Rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych osiąganych przez dziecko od 18. do 24. miesiąca życia.
• Potwierdza i zaprzecza gestem lub werbalnie.
• Łączy dwa słowa w zlepki wyrazowe, np. mama am, tata auto.
• Mówi o sobie używając swojego imienia.
• Ćwiczy intonacje, czasami naśladując dorosłego.
• Na polecenie wskazuje części ciała na sobie, osobie dorosłej lub zabawce (oko, nos, głowę, nogę, rękę).
• Na polecenie wskazuje przedmioty z otoczenia np. lampę, drzwi, auto, klocek, kubek.
• Używa ponad 50 słów (w tym wyrażenia dźwiękonaśladowcze).
• Sygnalizuje swoje potrzeby (picie, toaleta, wyjście na spacer) werbalnie, bądź używa gestu w celu komunikowania potrzeb (np. da, gest wskazywania palcem)
• Reaguje na proste polecenia słowne np. przynosi buty, podaje lalkę, kubek.
• Wykonuje złożone polecenia np. „weź auto i połóż go na stole”
• Zwykle stara się dzielić przeżyciami - pokazuje i przynosi przedmioty, które go interesują.
• Używa słów (wyrażeń dźwiękonaśladowczych) w celu otrzymania czegoś, zwrócenia na siebie uwagi.
• Podczas oglądania książeczek potrafi pokazać kilkanaście rysunków przedstawiających różne zabawki, zwierzęta.
• Wskazuje fragmenty obrazków np. koła samochodu, części ciała postaci
• Chętnie towarzyszy dorosłym w domowych, codziennych czynnościach
• Obserwuje inne dzieci, zauważa je.
• Zaczyna sygnalizować potrzeby fizjologiczne (mówi „si”, wskazuje ubikację, siada na nocnik”) – mogą to być komunikaty po fakcie.
• Samodzielnie zjada część posiłku, posługuje się łyżką.
• Gryzie chrupkie jabłko.
• Żuje mięso, świeżą skórka od chleba, suszone owoce.
4.Rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych osiąganych przez dziecko od 24. do 36. miesiąca życia.
• Na polecenie wskazuje części ciała na sobie, osobie dorosłej lub zabawce (oko, nos, głowę, nogę, rękę)
• Na polecenie wskazuje przedmioty z otoczenia np. lampę, drzwi, auto, klocek, kubek.
• W zabawie z osobą dorosłą potrafi podporządkować się regule naprzemienności (teraz ja, teraz ty)
• Wyraża swoje potrzeby i swoją wolę „ ja chcę, ja sam, nie chcę….”
• Używa ponad 200 słów w tym wyrażenia dźwiękonaśladowcze (ok. 24. miesiąca), około 1000 słów (ok. 34. miesiąca)
• Buduje zdania składające się z co najmniej trzech wyrazów.
• Potrafi dokończyć wyrazy z krótkiego wierszyka, rymowanki.
• Rozumie określenia cech przedmiotów ( mały, duży, mokry, suchy, czysty, brudny”, wskazuje je na obrazkach.
• Zauważa inne dzieci, obserwuje ich zachowania, próbuje się dostosować do tego co robią inni.
• Prosi o pozwolenie użycia rzeczy lub o możliwość wykonania czynności.
• Kiedy słuchacz go nie rozumie dąży do wytłumaczenia w celu podtrzymania rozmowy.
• Samodzielnie posługuje się łyżką i widelcem.
• Zaczyna sygnalizować potrzeby fizjologiczne.
• Broni swoich rzeczy, bawi się w zabawy w udawanie.
• Pokazuje na palcach ile ma lat.
• Potrafi odnajdywać przedmiot, którym wcześniej się bawiło.
• Współpracuje podczas ubierania – potrafi ubrać niektóre części garderoby.
Ta lista pochodzi z akcji która miała miejsce dwa lata temu - „Dwa słowa na dwa lata, to... o 270 za mało.” Zainicjowana przez grupę „Logopedia – terapia zaburzeń mowy” powstała z myślą o uświadomieniu rodziców, że o rozwój mowy dziecka można i należy dbać już od urodzenia. Według badań naukowych, dziecko już w wieku dwóch lat powinno znać ok. 300, a niektóre źródła podają, że 400 słów i budować pierwsze zdania! A mimo wszystko, wciąż istnieje mylne przekonanie, niestety przede wszystkim wśród lekarzy pierwszego kontaktu, że „dziecko może zacząć mówić w wieku trzech albo czterech lat, że chłopcy, zwykle mówią później…
W razie jakichkolwiek wątpliwości zgłoś się do logopedy. Logopeda zajmuje się dziećmi w KAŻDYM WIEKU.
Małgorzata Stelmach - logopeda. Więcej porad i wskazówek o rozwoju mowy dziecka znajdziecie o, tu.