22 października jest światowym dniem osób jąkających się. Łatwo powiedzieć samo słowo październik ma wiele zbitek sylabowych, i jak tu sobie z tym słowem poradzić. W tym dniu wiele gabinetów logopedycznych zorganizowało darmowe konsultacje dla osób jąkających. Jurek Owsiak mocno promuje i zachęca do korzystania z konsultacji, jemu terapia logopedyczna bardzo pomogła. Nie będę tu opisywać filmu „Jak zostać królem” ( „The Kings Speech” ) Toma Hooper.
Uwaga z jąkania można się zaleczyć, wyleczyć ale tylko ze swoja świadomością. Znalazłam artykuł Jak jąka się mózg? I chciałabym przytoczyć fragment.
„Gdybyśmy zajrzeli do mózgu jąkającej się osoby, to zobaczylibyśmy niezły rozgardiasz: rozleniwiona lewa półkula nie wykonuje dostatecznie dobrze swoich zadań, prawa zabiera się za zbyt wiele rzeczy naraz, a móżdżek zamiast czuwać nad porządkiem – panikuje”. (Fragment artykułu w serwisie demostenes.biz)
No dobrze od początku, pewnie wiele z was zapyta mnie co to jest jąkanie.
• Jąkanie traktowane jest ogólnie jako brak ciągłości wypowiedzi. Przyjmując, iż płynna mowa jest wynikiem współgrania artykulacji, fonacji i oddechu, można przyjąć, że jąkanie jest wynikiem braku takiej współpracy. Zwykle zaczątki jąkania pojawiają się pomiędzy 3 a 5 rokiem życia. Prócz wieku przedszkolnego, występują jeszcze dwa okresy mające szczególne znaczenie w rozwoju jąkania. Pierwszym jest moment rozpoczęcia nauki szkolnej, natomiast drugim, wiek dojrzewania. Początkowo jąkanie jest na tyle łagodne, iż osoba taka często nie posiada świadomości własnej niepłynności. Świadomość ta powstaje dopiero w wyniku nieprawidłowych reakcji otoczenia, a więc rodziców czy rówieśników. Konsekwencją uświadomienia sobie własnego defektu jest utrwalenie się jąkania. Następstwem tego jest ponadto frustracja oraz logofobia, a więc lęk przed udziałem w sytuacjach wymagających wypowiedzenia się. Większość osób jąkających się wycofuje się z wielu relacji społecznych. Należy jednak pamiętać, iż nasilenie objawów zależne jest od konkretnej sytuacji, w której znajduje się jąkający. W pewnych sytuacjach osoba taka może mówić zupełnie płynnie, by za chwilę, w momencie większego napięcia psychicznego nie móc wypowiedzieć ani słowa. W wielu przypadkach jąkanie prowadzi do utraty pewności siebie, obniżenia poczucia własnej wartości.
Miałam pacjentów którzy z powodu jąkania rezygnowali z pracy swoich marzeń, np. dziennikarstwa, a nawet ratownictwa medycznego gdyż praca wymagała szybkich komunikatów. Osoby z niepłynnością mowy rezygnują z wystąpień publicznych. Niektórzy maja do tej pory fobie nt. swojej niepłynności gdyż nauczyciele w szkole również wyśmiewali ich jąkanie. Kiedy trafia do mnie taka osoba, zazwyczaj na początku zamieniam się w psychologa, chce nadać pewności siebie, pokazać kilka sztuczek. Uczę techniki mowy która powoduje, że pacjent będzie w stanie zapanować nad tym, jak komunikuje się z otoczeniem, pokazuję ćwiczenia oddechowe, sposoby relaksowania się. Ale później pacjent musi pracować i kontrolować się sam.
Oto kilka przykładów jak radzić sobie z niepłynnością mowy u dzieci
1. Mówmy do dziecka, odbiorcy z niepłynnością mowy spokojnie, w normalnym tempie. Nie zwalniajmy przesadnie mowy, ale dbajmy, by nie była zbyt szybka. Podobnie z głośnością. Nasza mowa nie powinna być zbyt natarczywa i krzykliwa. Jąkające się maluchy są bardziej wrażliwe od mówiących płynnie.
2. Używajmy prostego języka, niezbyt długich zdań i dbajmy o to, by wszystko było dla malca zrozumiałe. Dzieci jąkające się mają trudności w mówieniu nieznanych długich słów.
3. Wydłużajmy samogłoski. Możemy udawać roboty, które mówią: moojaa laalkaa, moojee aauuutooo
4. Podczas zabawy przejdźmy na szept. Możemy też umówić się, że przez określony czas szeptem będą mówili wszyscy domownicy. To trudne zadanie, ale niektóre dzieci takie szeptanie traktują jako świetną zabawę.
5. Doskonałym treningiem jest śpiewanie. Nawet najbardziej dokuczliwe jąkanie ustępuje podczas śpiewu. Wystarczy, by była to kołysanka składająca się z sylab ao. Iu. oee, la, lo, wa,we, pa ,ba
6. Nie przerywajmy wypowiedzi dziecka. Wzmaga to dziecięcą nieufność i agresję. Spokojnie słuchajmy i co najwyżej potakujmy. Nie próbujmy mówić za malucha.
7. Dobre efekty daje rytmizowanie mowy. Dziecko naśladuje dorosłego. Na przykład: robimy wdech i podnosimy ręce do góry, a wydychając powietrze, opuszczamy ręce i mówimy kolejno samogłoski: a, o, u, e, y, i. Wyliczamy przedmioty, które znajdują się w pokoju, wystukujemy rytm uderzeń dzięcioła w drzewo czy wyklaskujemy usłyszaną melodię.
8. Nauczmy dziecko prawidłowego oddychania podczas mówienia. Wdychamy powietrze nosem i bardzo wolno wypuszczamy ustami, od momentu, kiedy zaczynamy mówić. Czym głębszy będzie wdech, tym więcej powiemy na jednym wydechu. Bardzo ważne jest nauczenie jąkającego się malca, aby nie zatrzymywał oddechu i od razu po wdechu zaczynał mówić. Chodzi o to, by uniknąć „ucieczki powietrza”.
9. Jeśli dziecko ma dobry okres (mówi płynnie), zachęcajmy je do mówienia. Jeśli ma zły okres, zajmijmy je czynnościami manualnymi bądź śpiewem.
10. Postarajmy się znaleźć mocne i przekonujmy go, że pod jakimś względem jest lepszy od innych. Jąkające się dzieci mają niskie poczucie własnej wartości.
11. Nie każmy dziecku, by mówiło wolniej, brało większy oddech, gdy się jąka. Zabawy i ćwiczenia oddechowe nie powinny być skojarzone z momentem trudności w mowie.
12. Zadbajmy o regularny tryb życia dziecka. Im mniej w nim będzie nerwowości i rzeczy nie planowanych, tym lepiej dla płynności mowy.
13. Ograniczajmy czas spędzany przez malca przed szklanym ekranem i kontrolujmy to, co ogląda i w co bawi się nasza pociecha. Dziecko bardzo silnie przeżywa wszystko, co widzi i czego słucha. Gdy się boi, może się bardziej jąkać.
14. Zachęcajmy dziecko do mówienia, ale nigdy go do tego nie zmuszajmy. Jeśli nie chce powiedzieć wierszyka na przedszkolnym przedstawieniu, nie wywierajmy presji.
15. Unikajmy wszelkiej krytyki tego, jak mówi nasza jąkająca się pociecha. Nie próbujmy go naśladować, żartować z niego, nie rozprawiajmy o kłopotach dziecka w jego obecności.
Pamiętajmy o tych zasadach, a dorosłym osobom jąkającym wielu sukcesów i wytrwałości ze swoją (żoną jąkałą/mężem jąkałą ). Da się z tym żyć .