Kiedy powinnaś iść z dzieckiem do logopedy? Niepokojące objawy z podziałem na wiek (od niemowlaka do ucznia)

Dzieci, których mowa rozwija się wolniej i samodzielnie nadrabiają zaległości to wyjątki. I wcale nie jest prawdą, że do logopedy wypada się zgłosić dopiero, kiedy dziecko jest w wieku przedszkolnym, czy szkolnym i już ma wadę wymowy – wtedy terapia może przebiegać znacznie dłużej. Warto wiedzieć, że opieka logopedyczna, stymulowanie rozwoju mowy, a nawet terapia logopedyczna możliwa jest już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Wczesne zaś rozpoznanie jakichkolwiek nieprawidłowości w rozwoju mowy jest szansą na krótszy i bardziej efektywny proces terapeutyczny. Zatem im wcześniej tym lepiej.

Twój niepokój może się pojawić, gdy dziecko:
po 2 m.ż.
– nie wokalizuje pierwszych samogłosek
– nie wydaje dźwięków, przypominających mowę

po 4 m.ż.
– nie skupia wzroku na twarzy drugiej osoby
– nie odpowiada uśmiechem na uśmiech/mimiką na mimikę drugiej osoby
– nie interesuje się dźwiękami otoczenia
– nie reaguje na wypowiedzi dorosłych

po 6 m.ż.
– nie „dialoguje” z dorosłym, powtarzając/naśladując sylaby otwarte (spółgłoska + – samogłoska)
– nie gaworzy samonaśladowczo

po 8 m.ż.
– nie rozumie emocjonalnych wypowiedzi dorosłych
– nie wskazuje palcem
– nie utrzymuje wspólnego z dorosłym pola uwagi
– nie naśladuje oraz samodzielnie nie wypowiada sylab

po 10 m.ż.
– nie rozumie przekazów mimicznych
– nie rozpoznaje wyrażeń dźwiękonaśladowczych
– nie rozumie prostych słów, nawet tych o zabarwieniu emocjonalnym

po 12 m.ż.
– nie rozumie prostych poleceń, nawet popartych gestem
– nie rozumie prostych nazw osób, przedmiotów, czynności
– nie wypowiada samodzielnie kilku wyrazów (zbudowanych z sylab otwartych) – nazw osób, przedmiotów, czynności (świadomie nie używa słów mama, tata oraz kilku wyrazów dźwiękonaśladowczych)
– nie powtarza sylab i słów wypowiadanych przez dorosłego
– nie wykazuje pierwszych sygnałów dominacji ręki
– nie podejmuje prób rysowania (bazgrania)
– nie podejmuje prób samodzielnego posługiwania się łyżką
– nie pije z otwartego kubka
– pije z butelki ze smoczkiem
– ssie smoczek-uspokajacz

po 18 m.ż.
– nie rozpoznaje i nie rozróżnia słów i melodii śpiewanych mu piosenek
– nie rozumie prostych zdań (poleceń, zakazów)
– nie zwiększa liczby używanych słów
– nie buduje wypowiedzi jednowyrazowych
– nie podejmuje prób łączenia dwóch wyrazów w wypowiedzi
– nie powtarza sekwencji ruchów dorosłego

po 24 m.ż.
– nie wykonuje prostych poleceń (połóż, przynieś, podaj)
– nie łączy wyrazów w wypowiedzi dwuwyrazowe
– nie dzieli wspólnego pola uwagi z dorosłym
– nie skupia uwagi podczas czytania mu książeczki, opowiadania krótkiej historii
– nieprawidłowo wymawia samogłoski
– nie wymawia lub nieprawidłowo wymawia spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź
– mówi niewyraźnie, zrozumiale tylko dla otoczenia

po 30 m.ż.
– wykazuje niechęć do słuchania krótkiego czytanego tekstu, np. wierszyka
– nie buduje zdań 2-3 elementowych
– nie używa przyimków

po 36 m.ż.
– nie wypowiada/nieprawidłowo wypowiada głoski szeregu syczącego (np. z językiem między zębami): s, z, c, dz (pod koniec 3 r.ż.)
– nie zwiększa zasobu używanych słów
– nie buduje prostych zdań informujących o swoich oczekiwaniach i potrzebach (zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie)
– nie oblizuje językiem otwartych ust
– wykazuje niechęć do słuchania krótkiego czytanego tekstu prozą
– nie rozumie i nie przyswaja społecznych reguł językowych
– nie wykazuje oznak dominacji stronnej (lateralizacji)

po 4 r.ż.
– nie wypowiada/nieprawidłowo wypowiada głoski szeregu szumiącego: sz, ż, cz, dż (np. – zamienia je na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź)
– w sposób charakterystyczny dla wcześniejszego etapu rozwojowego zmiękcza spółgłoski
– niepoprawnie wypowiada spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź, s, z, c, dz
– nie posługuje się zdaniami rozwiniętymi, złożonymi
– nie nazywa prostych związków przyczynowo-skutkowych, relacji czasowych, przestrzennych (brak użycia przyimków)
– nie używa przymiotników, przysłówków (wyrazów nazywających cechy)
– nie zadaje pytań
– nie wybrało jeszcze ręki (proces kształtowania lateralizacji jest niedokończony)

po 5 r.ż.
– nie wypowiada prawidłowo spółgłoski r pod koniec 5 r.ż.
– mówi niespójnie
– nie zadaje pytań, dotyczących wyjaśnienia rzeczywistości
– nie używa metafor, porównań

Zawsze konsultuj się również z logopedą, gdy zauważysz, że Twoje dziecko:
– nadmiernie się ślini
– ssie wargę, policzek, kciuk
– ma problemy z przyjmowaniem pokarmów (jako niemowlę ma trudności ze ssaniem)
– nawykowo oddycha przez usta
– w czasie mówienia, zabawy, każdej innej aktywności wkłada język między zęby
– ma ograniczone ruchy języka
– nie potrafi posłać całuska (usta ułożone w dzióbek)
– mówi niepłynnie (powtarza dźwięki mowy, sylaby, wyrazy i/lub przeciąga dźwięki mowy w wyrazach i/lub blokuje się na początku wypowiadanego słowa)
– mówi bezdźwięcznie
– mówi niewyraźnie
– nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z rozmówcą

Drodzy Rodzice, pamiętajcie, to wy jesteście specjalistami „od waszych dzieci”, wy znacie je najlepiej i macie najwięcej możliwości do ich obserwacji, a ta z kolei daje szansę na szybką interwencję logopedyczną, gdy tylko dostrzeżecie problem w rozwoju mowy waszego Malucha i zgłosicie się do terapeuty. Nie dajcie sobie też wmówić, że:
– chłopcy mówią później
– inne dzieci mówią gorzej, z naszym nie jest aż tak źle
– nauczy się mówić, dzięki oglądaniu bajek (o bajkach „edukacyjnych” poczytać można tu)
– wyrośnie z tego
– warto poczekać do 3 urodzin, może się „rozgada”.

To mylne i krzywdzące dziecko tezy. Warto też mieć na uwadze, że wszelkie opóźnienie w rozwoju mowy, w zdobywaniu coraz to nowszych umiejętności językowych nie powinno przekraczać 6 miesięcy.

Język, sposób oraz jakość komunikowania się to wizytówka człowieka, również dziecka. Następstwa zaś opóźnionego czy nieprawidłowego rozwoju mowy mogą skutkować na przykład trudnościami w nauce czytania i pisania w niedalekiej przyszłości dziecka. Zadbaj o nią :)