‘Jesteś niegrzeczny!’ A ty jak etykietujesz swoje dziecko?

Co więc robić? Jedynie głaskać dziecko po głowie, nie udzielać negatywnej informacji zwrotnej? Zdecydowanie nie. Dziecko powinno wiedzieć, co jest dobre, co złe oraz które zachowania są pożądane, a które niewłaściwe. Dziecko musi mieć wyznaczone granice. Obserwując nasze pociechy, oceniajmy zachowania, nie ich jako ludzi. Karcąc za coś, negatywnie oceniajmy zachowanie, nie nasze dziecko. Nie mówmy do naszych dzieci – ‘jesteś niegrzeczny’. Powiedzmy zamiast tego – ‘zachowałeś się niegrzecznie’/ ‘te zachowanie było niegrzeczne’. Do tego wyjaśnijmy dlaczego dane zachowanie nie jest pożądane i omówmy z dzieckiem jak warto zachować się w przyszłości.

Czasami podkreślam, że z wychowaniem jest podobnie, jak z pracą w dziale HR, którą się zajmuję. W obszarze etykietowania dostrzegam kolejną analogię. Jeśli mamy w pracy rozmowę oceniającą z pracownikiem – koncentrujemy się na ocenie jego jako osoby, nie zadań, które zrealizował. Poza tym skupiamy się na przeszłości, oceniając, to co złe, bez wyciągania wniosków i opracowania pożądanej drogi realizacji podobnych zadań w przyszłości. Skutkiem jest to, że pracownik wychodzi po takim spotkaniu ze swoim przełożonym, z głową spuszczoną w dół, ma podcięte skrzydła. Wie, że jest słaby i nie wie co zrobić, aby być lepszym. Teraz zastanówmy się - skoro dorosły człowiek ma z tym problem, jak ma poradzić sobie dziecko?

Dziecko sobie nie poradzi. Wykształcimy w nim postawę do samego siebie mówiącą – jestem niegrzeczny, beznadziejny, słaby, niepotrzebny. A skoro taki jestem, mogę śmiało zachowywać się zgodnie ze wzorcem, który znam i który rodzice we mnie utrwalają. Jeśli liczymy na to, że w odpowiedzi na nasze ‘jesteś niegrzeczny’, dziecko postanowi zachowywać się grzecznie żeby nam udowodnić, że nie mamy racji, jesteśmy w błędzie. Im młodsze dziecko, tym większe prawdopodobieństwo, że nie zrobi z tą informacją nic wartościowego. Bo w zasadzie, co można zrobić z taką informacją? Przypomnijmy sobie, jak czuliśmy się, gdy do nas mówiono – jesteś niegrzeczny! Mieliśmy ochotę ucałować mamę, podziękować jej za tę informację i zachowywać się jak anioł? A może raczej byliśmy oburzeni, zdenerwowani, potraktowani przedmiotowo i niesprawiedliwie? Większość osób ma w sobie te drugie odczucia.

Wiem, że ocenienie zachowania jest mniej intuicyjne, niż krzyknięcie zdania, które doskonale znamy ze swojego dzieciństwa i które słyszymy wszędzie naokoło. Niemniej jednak, jestem przekonana, że jest to trud, który się opłaci. Nasze świadome rodzicielstwo już od pierwszych miesięcy życia naszego dziecka, zaprocentuje w kolejnych latach. Nie etykietujmy dziecka tym, co negatywne. Pokazujmy mu co jest dobre, co złe. Wypracowujmy wspólnie dobre wzorce. Jeśli uogólniamy, to w tych dobrych sprawach – jesteś zdolny, kochany, koleżeński. Jeśli dzieje się coś złego, nie przypinajmy tego, do naszego dziecka, jako osoby. Pokażmy mu, że negatywne było jego zachowanie, które może poprawić i które nie wpływa na to, jaką jest wartościową osobą.