Nasze tradycje i obyczaje to nie tylko święta państwowe i oficjalne daty w kalendarzu, ale także - a może nawet i przede wszystkim - to, co przekazujemy z pokolenia na pokolenie każdego dnia. Pomimo postępu technologicznego, cyfryzacji, ogromnych zmian na świecie i różnicach w obyczajowości, jest coś, co łączy i dziadków, i rodziców, i współczesne dzieciaki - to zabawy, wiersze, piosenki i rymowanki, które powtarzane są od lat w polskich domach. Znacie je ze swojego dzieciństwa? Czas na małą powtórkę i odświeżenie pamięci.
Po co dzieciakom wierszyki?
Zanim jednak powspominamy najpopularniejsze wierszyki i wyliczanki, zastanówmy się, czy uczenie ich w ogóle jest dzieciakom potrzebne. Czy takie krótkie, niepozorne, czasami niezbyt mądre teksty w czymś im pomagają? Okazuje się, że ich nauka daje maluchom wiele korzyści:
- wzbogacają język dziecka i poszerzają jego słownictwo
- poszerzają wiedzę dziecka na różne tematy
- ćwiczą jego pamięć i koncentrację
- kształtują poczucie rytmu (poprzez rytmiczne recytowanie)
- pozwalają na integrację z rodzicem i budowanie więzi
- mogą przekazywać ważne wartości i tradycje (np. patriotyczne)
- wspólne powtarzanie i zabawa daje dzieciakom dużo radości i satysfakcji.
Wiele rymowanek można połączyć z zabawą, ilustracją ruchową, łaskotaniem dziecka, czy masowaniem. Na recytowanie wierszyków i wyliczanek nigdy nie jest zbyt wcześnie - wszak do dziecka mówić należy od pierwszych dni jego pobytu na świecie.
Sroczka
Wersji tego popularnego wierszyka jest kilka, ale zabawa z nim polega zawsze na tym samym - kaszką "karmimy" kolejno paluszki dłoni naszego dziecka.
Tu, tu sroczka kaszkę warzyła,
Ogonek swój sparzyła.
Temu dała na paluszku,
Temu dała w garnuszku,
Temu dała w miseczce,
Temu dała na łyżeczce,
A temu….nic nie dała
I frr… odleciała.
Polak mały
Czy wiecie, ze "Katechizm polskiego dziecka " ma już ponad 100 lat? Jego autor, Władysław Bełza, wydał utwór w 1912 roku i pewnie nie spodziewał się, że stanie się on najpopularniejszą pierwsza lekcją patriotyzmu każdego malucha w Polsce.
Kto ty jesteś?
Polak mały
Jaki znak twój?
Orzeł biały.
Gdzie ty mieszkasz?
Między swemi.
W jakim kraju?
W polskiej ziemi.
Czem ta ziemia?
Mą Ojczyzną.
Czem zdobyta?
Krwią i blizną.
Czy ją kochasz?
Kocham szczerze.
A w co wierzysz?
W Polskę wierzę.
Coś ty dla niej?
Wdzięczne dziécię.
Coś jej winien?
Oddać życie.
Czy ślimak jada ser?
Wprawdzie ślimaki nie są fanami ani sera, ani pierogów, ale niemal każde dziecko dobrze zna ten krótki wierszyk.
Ślimak, ślimak, pokaż rogi
Dam ci sera na pierog
Jak nie sera to kapusty
Od kapusty będziesz tłusty
Owocowa jesień
Ta rymowanka to źródło wiedzy na temat najlepszych jesiennych owoców krajowych. Jest na tyle krótka, że z łatwością nauczą się jej nawet najmłodsze przedszkolaki, a jeśli do recytacji dodamy inscenizację to w mig zapamiętają cały tekst.
Spadła gruszka do fartuszka,
A za gruszką dwa jabłuszka,
A śliweczka spaść nie chciała,
Bo śliweczka niedojrzała.
Siejmy mak - tylko jak?
Mak sieje się tutaj rytmicznie, a przy tym uwrażliwia się dzieci na rymy. Wszystko do siebie pasuje, a wierszyk powtarzać można w nieskończoność - ten dziad chyba nigdy nie zdradzi swojej tajemnicy…
Siała baba mak,
Nie wiedziała jak,
A dziad wiedział,
Nie powiedział,
A to było tak…
W pokoiku na stoliku
Tekst nie do końca pedagogiczny, bo przecież zwierząt krzywdzić nie wolno. Ale czy kiedykolwiek jako dzieci zastanawialiśmy się na tym, że mama zbiła kotka?
W pokoiku na stoliku
Stało mleczko i jajeczko.
Przyszedł kotek, wypił mleczko,
A ogonkiem stłukł jajeczko.
Przyszła mama, kotka zbiła,
A skorupki wyrzuciła.
Przyszedł tata, kotka schował,
A mamusię pocałował.
Wyliczanki prosto z podwórka
Zabawy w grupie na podwórku czy szkolnym boisku są nierozerwalnie związane z koniecznością stosowania wyliczanek. Kto ma teraz gonić, kto pierwszy rzuca piłka, kto stoi na bramce, kto jest w mojej drużynie - wyliczać można praktycznie w każdej sytuacji, więc kilka dobrych rymowanek znać po prostu należy!
Wpadła bomba do piwnicy
Napisała na tablicy:
S.O.S głupi pies
Tam go nie ma a tu jest!
Ene due rabe,
Połknął Chińczyk żabę,
A żaba Chińczyka,
Co z tego wynika?
Raz, dwa, trzy
Wygrasz ty!
Palec pod budkę,
Bo za minutkę
Budka się zamyka
Na starego byka,
Bum cyk cyk, pajacyk.