Reklama.
Reklama.
Reklama.
Mowa - nie trawa, ważna sprawa! Co każdy rodzic wiedzieć powinien o rozwoju mowy dziecka
28 września 2015, 10:08·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 28 września 2015, 10:08Podobno na początku było słowo i w sumie nic w tym dziwnego, bo komunikacja werbalna i porozumiewanie się za pomocą mowy stanowią podstawy naszego życia z innymi ludźmi. Słów używamy codziennie i przy każdej okazji - gdy chcemy podzielić się informacją, poprosić o pomoc, zaprosić kogoś do wspólnej pracy lub zabawy, zapytać o godzinę lub zrobić zakupy. Rozwój mowy dziecka to proces złożony i chociaż rodzice z niecierpliwością czekają na pierwsze świadomie wypowiedziane słowo, to wyjątków nie ma - każde dziecko musi przejść przez kilka etapów by swobodnie i prawidłowo owym słowem operować.
Reklama.
Etapy rozwoju mowy
Rozwój mowy trwa właściwie już od momentu narodzin. Pierwszym etapem jest okres melodii (do ok. 1 r.ż,), w którym dziecko trenuje swój wokal płacząc, krzycząc, głużąc i gaworząc. W okolicach swoich pierwszych urodzin, maluch rozumie już, a nawet próbuje powtarzać, kilka zasłyszanych słów. Niektóre z nich będzie kojarzyć z konkretnym obiektem, np. mama, tata, baba.
Drugi etap to okres wyrazu, który trwa mniej więcej do drugich urodzin dziecka. Pojawiają się bardziej świadome wypowiedzi jednowyrazowe, chociaż czasami to samo słowo może mieć wiele znaczeń. Dziecko dużo więcej rozumie niż jest w stanie powtórzyć. Pod koniec tego etapu pojawiają się wypowiedzi złożone z dwóch wyrazów.
Około drugiego roku życia rozpoczyna się okres zdania, w którym dziecko zaczyna posługiwać się coraz bardziej złożonymi wypowiedziami. Pojawiają się zdania trzy- i więcej wyrazowe, a z dnia na dzień maluch poznaje coraz więcej słów. To czas, w którym dziecko przyswaja sobie podstawy języka ojczystego, a wymowa zbliża się do wzorca fonetycznego. Maluch intensywnie się rozwija, jest teraz wszystkiego bardzo ciekawy i z pewnością nie zawaha się przed zadaniem Wam pytań o otaczający go świat.
U trzylatków rozpoczyna się etap swoistej mowy dziecięcej, który potrwa do skończenia przez dziecko siedmiu lat. Przez ten czas wymowa dziecka będzie się doskonalić, zasób słownictwa stale powiększać, a także ukształtuje się umiejętność świadomego i swobodnego posługiwania się mową. Trzylatki znają ok tysiąca słów, potrafią odpowiedzieć na proste pytania, budują zdania kilkuwyrazowe, a także rozumieją i wykonują kierowane do nich proste polecenia. Prawidłowo wymawiają samogłoski i większość spółgłosek, ale mają jeszcze problemy z takimi trudnymi głoskami jak sz, cz, dż, ż, a głoskę r często zastępują l lub po prostu całkowicie pomijają w swojej mowie. Zdarza im się też zapominać o pierwszych lub ostatnich sylabach, np. zamiast fasola mówią sola.
Czterolatki uwielbiają mówić i zadawać pytania. Powinny już wymawiać prawidłowo s, z, c, dz. Nie przejmujcie się, jeśli zamiast sz albo cz Wasze dziecko będzie mówić ś, s lub ć, c - takie seplenienie jest w tym wieku całkiem normalne. Jeśli czterolatkowi uda się opanować wymowę głoski r, może zapałać do niej tak dużym uwielbieniem, że będzie "wkładać" ją nawet tam, gdzie nie trzeba - zamiast lalka powie rarka, a wyraz kolory zamieni na korory.
Pięcioletnie dziecko potrafi zamęczyć opowiadaniem - mówi dużo i chętnie, wszak używa już ponad dwa tysiące słów. Jego wypowiedzi są złożone, a nieprawidłowości gramatyczne stopniowo zanikają. Jeśli pięciolatek nie opanował jeszcze poprawnej wymowy głosek, jest to właściwy moment na wsparcie go odpowiednimi ćwiczeniami i konsultację z logopedą.
Sześciolatki, jak przystało na uczniów, technikę mówienia i wymowę wszystkich głosek powinny mieć już całkiem nieźle opanowane - jeśli jest inaczej potrzebują indywidualnych ćwiczeń logopedycznych. Dzieci w tym wieku swobodnie i świadomie posługują się mową i w naturalny sposób porozumiewają się z innymi.
Zaburzenia wymowy przedszkolaków - najczęstsze problemy
Coraz więcej dzieci w wieku przedszkolnym potrzebuje ćwiczeń wspomagających i pomocy logopedy. Oprócz naturalnych, wynikających z rozwoju mowy problemów z wymową pewnych głosek, mogą pojawić się też inne nieprawidłowości. Najczęściej spotykanymi zaburzeniami są:
- seplenienie - czyli sygmatyzm; nieprawidłowe wymawianie głosek szumiących (sz, cz, ż, dż) i syczących (s, z, c, dz)
- mowa bezdźwięczna - zamienianie głosek dźwięcznych na ich bezdźwięczne odpowiedniki, np. zamiast woda - foda, zamiast dobra- tobra
- rotacyzm - czyli nieprawidłowa wymowa r
- kappacyzm i gammacyzm - gdy k zastępowane jest t, a zamiast g dziecko mówi d
- jąkanie.
Wczesne zdiagnozowanie problemów dziecka i współpraca ze specjalistą - logopedą jest warunkiem pokonania trudności i osiągnięcia sukcesów w zakresie nauki czytania i pisania. Jeżeli wymowa dziecka jest nieprawidłowa należy wspomagać ją odpowiednimi ćwiczeniami i zabawami usprawniającymi narządy mowy - czekanie aż dziecko "wyrośnie z tego" lub samo nauczy się jak poprawnie mówić może tylko pogłębić jego problemy z wymową i utrwalić nieprawidłowe nawyki językowe.
Zobacz też- Jak wspomagać rozwój mowy dziecka
Reklama.