Znacie "Gliniarza z Beverly Hills"? Film stary jak świat, który widział praktycznie każdy. Jako dziecko oglądałam go kilka razy i szczególnie pamiętam jedną scenę - Axel pyta kobietę "czy to twój wóz?", a ona odpowiada mu sarkastycznie "nie, tutaj wsiada się do dowolnego samochodu". Nic wielkiego, scena banalna i mało znacząca, ale mając kilka lat nie wiedziałam jeszcze, czym jest ironia i naprawdę myślałam, że gdzieś tam w Ameryce jest miasto, w którym możesz "pożyczać" sobie cudze samochody kiedy tylko chcesz.
Ten prosty przykład pokazuje, jak treści płynące z filmów i programów telewizyjnych są odbierane przez dziecko - dosłownie, wprost i bez cenzury. W wielu domach maluchy mają wprost nieograniczony dostęp do telewizora, a programy, które oglądają często nie są odpowiednie dla ich wieku i poziomu rozumienia. Badania opublikowane w czasopiśmie Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine mówią nawet o tym, że oglądanie telewizji przez dzieci pomiędzy drugim a czwartym rokiem życia negatywnie wpływa na ich późniejsze zaangażowanie w życie klasowe i osiągnięcia w dziedzinie matematyki. Ponadto nadmierne oglądanie telewizji przez maluchy zwiększa szansę zostania ofiarą przemocy w szkole, wpływa na bardziej siedzący tryb życia, sięganie po tzw. śmieciowe jedzenie, a ostatecznie na nadwagę dzieciaków.
Ktoś na pewno powie zaraz "Oj tam, jedna bajka nikomu krzywdy nie zrobi". I ma rację, jedna, odpowiednia do wieku i rozwoju dziecka bajka będzie dla niego przyjemnością i rozrywką. Pod warunkiem, że NAPRAWDĘ będzie to jedna bajka, a nie dwugodzinny cykl kreskówek poprzedzony grą na tablecie lub oglądaniem filmików na you tubie. Dzieciaki do 7 roku życia powinny mieć ograniczony dostęp do wszelkich źródeł cyfrowych, tj. telewizji, komputerów, tabletów, smartfonów, laptopów i innych cudów technologicznych, które bombardują dźwiękami i obrazami. Dlaczego? Bo korzystając z nich stymulują tylko prawą półkulę mózgową, a zbyt duża stymulacja powoduje, że lewa półkula czuje się zaniedbana, a wraz z nią to, za co jest odpowiedzialna: mowa, obliczenia matematyczne, pisanie, logika, myślenia analityczne.
W dzisiejszych czasach coraz więcej dzieci zmaga się z zaburzeniami mowy - logopeda w przedszkolu i szkole jest wręcz niezbędny. Powodów tego zjawiska jest kilka, a jednym z nich jest zbyt duży dostęp do telewizji i komputerów. Gro dzieciaków ma problemy z koncentracją i skupieniem uwagi - nic dziwnego, skoro godzinami oglądają błyskający, trąbiący i szybko zmieniający się obraz. Przemoc na ekranie, której pełno jest nawet w kreskówkach, prowadzi do wzrostu agresji w realnym życiu. Badania mówią, że 7-11% dzieciaków naśladuje agresję ekranową, 30% zobojętnia się na przemoc, a u wielu powoduje ona stany lękowe.
Skutków nadmiernego oglądania telewizji i korzystania z komputera jest znacznie więcej:
- Brak ruchu i ćwiczeń fizycznych nie pozwala na odpowiedni rozwój małej i dużej motoryki
- Przesiadywanie przed telewizorem osłabia szkielet, powoduje wady kręgosłupa
- Dzieci mogą mieć problemy z rozwiązywaniem problemów i przewidywaniem konsekwencji swoich działań
- Kształtuje się nawyk bezkrytycznego przyjmowania komunikatów z mass mediów
- Obniżają się wyniki w nauce
- Nie rozwijają się umiejętności społeczne - zamiast bawić się z rówieśnikami dziecko siedzi przed telewizorem
- Zanika wrażliwość i inteligencja emocjonalna - przecież w telewizji wszystko jest udawane i na niby
- Pojawia się potrzeba ciągłej stymulacji, dzieci szybciej się nudzą - na ekranie wszystko dzieje się szybko i ciągle zmienia
- Nie rozwija się wyobraźnia i umiejętność fantazjowania - telewizja nie zostawia wiele do wyobrażenia, wszystko podane jest w gotowej formie
Co zatem robić? Pozwalać czy kategorycznie zabraniać?
Nauczyć jak korzystać mądrze - to jedyne dobre rozwiązanie. Telewizja i komputery to nie samo zło - służą do nauki, pracy i rozrywki, ale używanie nich przez dzieciaki powinno się odbywać na ustalonych warunkach, z rozsądkiem i umiarem oraz pod nadzorem dorosłych.
1. Miej kontrolę nad tym, co ogląda Twoje dziecko - dobierz programy, bajki i gry do jego wieku i możliwości poznawczych
2. Bądź jego towarzyszem - wspólne oglądanie telewizji czy gra na komputerze lub kinekcie będzie świetną okazją do wspólnego spędzenia czasu
3. Ustal zasady - pół godziny to pół godziny, konsekwentnie i bez negocjacji
4. Rozmawiaj z dzieckiem na temat tego, co oglądacie - upewnij się, że wszystko rozumie właściwie i wyjaśnij to, co trudne
5. Polub ciszę- nie właczaj telewizora tylko po to, żeby "coś w domu grało", przez to Twoje dziecko podgląda wiele programów i filmów niedostosowanych do jego wieku
6. Nie traktuj telewizora jak niani - posadzić dzieci przed ekranem dla chwili spokoju jest bardzo łatwo, ale czy warto tak często z tego korzystać?