Jak napisać rozprawkę? Proste zasady, które ułatwiają pisanie szkolnych rozprawek
Jak napisać rozprawkę krok po kroku? Kierując się wzorem i przygotowując argumenty wcześniej. Nauka pisania rozprawki to tak naprawdę nauka argumentowania w sposób zrozumiały dla rozmówcy. Rozprawka to forma, która wymagana jest już na egzaminie 8 klas i na maturze. Wyjaśniamy jak napisać rozprawkę oraz co musi znaleźć się we wstępie, rozwinięciu i zakończeniu rozprawki.
- Budowa każdej rozprawki to wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
- We wstępie do rozprawki powinna znaleźć się teza lub hipoteza oraz przedstawienie tematu, na jaki będziemy pisać, w rozwinięciu argumenty, a w zakończeniu podsumowanie argumentów i powtórzenie/postawienie tezy.
- Rozprawka to forma pisemna wymagana na egzaminie 8 klas i na maturze.
Rozprawka
Każda rozprawka składa się z trzech elementów: wstępu, rozwinięcia i zakończenia. To schemat rozprawki. We wstępie rozprawki musi być zawarta teza (przedstawienie naszego stanowiska do pytania postawionego w poleceniu), którą w rozwinięciu staramy się udowodnić, a w zakończeniu powinno znaleźć się podsumowanie naszego toku argumentowania i wnioski. Oto jak napisać rozprawkę.Może cię zainteresować: Podręcznik do polskiego to "kara boska". Uczniowie zamiast czasowników uczą się modlitw
Jak napisać rozprawkę?
Rozprawka to uproszczona forma rozprawy naukowej. Sama nazwa „rozprawka” to zdrobnienie od „rozprawy”, czyli obszernej pracy naukowej, analizującej konkretne zagadnienie. Rozprawy powstają we wszystkich dziedzinach nauki, ćwiczenia na lekcjach języka polskiego są zatem kluczowym wstępem do wejścia w świat wiedzy.To wszystko brzmi poważnie, jednak formułowanie wypowiedzi według schematu rozprawki: teza, argumenty, wnioski to tak naprawdę tok rozumowania, nie tylko pisania.
Schemat rozprawki zawsze jest taki sam, choć rodzajów rozprawki jest kilka. Za każdym razem jednak rozprawka wymaga analizy, głębszego zastanowienia się nad istotą rzeczy, przemyślenia tematu, logicznego rozumowania oraz dobrego rozplanowania kolejnych argumentów, by całość była spójna i zrozumiała dla czytelnika.
Zadaniem autora rozprawki jest obrona tezy postawionej na początku. Próbujemy coś udowodnić i w części zwanej rozwinięciem dobieramy i prezentujemy argumenty. Wnioski przedstawiamy w zakończeniu.
W najprostszych formach rozprawki autor zajmuje konkretne stanowisko w danej sprawie i tłumaczy, dlaczego takie właśnie stanowisko objął. Kluczowy jest zatem dobór argumentów i sposób ich prezentacji.
Bardzo ważne jest, by autor rozprawki potrafił podać przykłady na słuszność swoich racji. To trening rzeczowego argumentowania. W rozprawce nie ma miejsca na wątpliwości, tezy bez pokrycia, czy wrażenia, które nie mają żadnego podparcia naukowego.
Niedopuszczalne są argumenty podparte stwierdzeniami: „tak mi się wydaje”, czy „być może”. Lepiej podać mniej argumentów i solidnie je udowodnić, niż prezentować szereg wątpliwości.
Jak napisać wstęp do rozprawki?
Schemat rozprawki to wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Budowa rozprawki jest niezmienna bez względu na jej temat czy długość. Pisanie rozprawki według schematu wygląda następująco:Wstęp do rozprawki. W rozprawce każda jej część jest ważna. Jednak wstęp stanowi fundament pracy, ponieważ nawet jeśli w rozwinięciu znajdą się trafione argumenty, a teza we wstępie nie zostanie podana jasno i bezpośrednio, rozprawka będzie niezrozumiała.
Najważniejsze to we wstępie podać tezę lub hipotezę, którą będziemy udowadniać. Stanowisko autora wobec tezy musi być czytelne i jasno zakomunikowane. Hipoteza zaś to przypuszczenie, które możemy uznawać za słuszne, zatem postanawiamy wziąć je pod lupę, przeanalizować i ocenić jego słuszność. Poza tym we wstępie do rozprawki należy określić tematykę i problematykę pracy.
Jak napisać rozwinięcie rozprawki?
Rozwinięcie to część rozprawki, w której autor podaje argumenty. Im jest ich więcej, im są dokładniej opisane, tym lepiej. Im więcej dowodów na słuszność naszego toku myślenia, tym mocniej obronimy tezę.Argumenty warto ułożyć w taki sposób, by jeden wynikał z drugiego lub się z nim jakoś łączył. W ten sposób praca będzie stanowiła jedną spójną i logiczną całość.
W rozprawce z hipotezą autor powinien przeanalizować wszystkie argumenty „za” i „przeciw”. Wówczas rozwinięcie rozprawki stanowi analizę problemu. Nie można pominąć argumentów „przeciw”, by bronić hipotezy według własnego przekonania. Taki tok myślenia jest nierzetelny, subiektywny, przez co rozprawka przestaje być pracą naukową, a staje się opinią na podstawie celowo dobranych faktów.
Argumenty warto popierać przykładami np. z literatury czy historii, w zależności od tego, czego dotyczy praca. Można posłużyć się analogią, wszystkim, co będzie adekwatne do problemu.
Rozwinięcie warto konstruować, podając jednym zdaniem argument na początku akapitu, a następnie przejść do uzasadnienia. Dzięki temu zabiegowi rozprawka będzie zrozumiała dla czytelnika. Praca zyskuje na jakości, gdy rozwinięcie rozprawki zaczynamy od najmocniejszego argumentu, a kończymy na najsłabszym. Trzy, cztery dobrze poparte argumenty można uznać za minimum.
Jak napisać zakończenie rozprawki?
Gdy autor rozprawki uzna, że teza, którą chciał udowodnić, została obroniona, pora spisać wnioski. To one składają się na zakończenie rozprawki – ostatnią część pracy. Zakończenie rozprawki zwane jest również podsumowaniem. To kilka, kilkanaście zdań, które spinają problem i argumenty w całość.Warto, by zakończenie było napisane w sposób skłaniający do refleksji. W podsumowaniu nie chodzi o to, by powtarzać tezę i argumenty, lecz by w klarowny sposób sformułować, co wynika z przedstawionych argumentów.
Jak napisać rozprawkę — przykłady
Każdy element w budowie rozprawki charakteryzuje się określonym słownictwem. Oto frazy, które można wykorzystać, pisząc rozprawkę.
Jak napisać wstęp do rozprawki – przykłady: „W swej pracy skupię się na…”, „Zacznę od zastanowienia się nad…”, „Problem, który warto zauważyć to…”, „Moim celem jest…”, „Moje rozważania będą dotyczyć…”, „Warto zastanowić się nad…” itd.
Jak napisać rozwinięcie rozprawki – przykłady: „Punktem wyjścia do mojej analizy jest…”, „Swoje rozważania zacznę od…”, „Argumentem na poparcie mojej tezy jest…”, „Przykład popierający moją tezę to…”, „Wynika z tego, że…”, „Argument ten wskazuje na to, że…”, „Świadczy o tym następujący fragment/cytat…”, „Podobne stanowisko zajmuje…” itd.
Jak napisać zakończenie rozprawki – przykłady. Pisząc rozwinięcie koniecznie należy pamiętać o tym, by jasno komunikować, co jest faktem, co opinią własną, a co czyjąś. Tu przydadzą się zwroty: „Według mnie”, „moim zdaniem”, „uważam, że”, Jak pisał autor x…”. „Jak wynika z moich rozważań/W świetle moich rozważań/przedstawionych argumentów…”, „Podsumowując…”, „Wszystkie argumenty dowodzą, że…”, „Przedstawione argumenty pozwalają stwierdzić, że…” itd.
Jak napisać rozprawkę — zasady
1. Zapoznaj się z tematem rozprawki, którą masz napisać i zastanów się, jakie stanowisko chcesz zająć.2. Zanotuj „na brudno” wszystkie argumenty, uporządkuj je w kolejności od najmocniejszego do najsłabszego (najbardziej wiarygodnego), lub w kolejności, która będzie stanowiła spójną całość. Jeśli analizujesz hipotezę, warto podzielić argumenty „za” i „przeciw”, by nie były wymieszane. Jeśli argumenty mają się przeplatać, warto by argument „za” był odpowiedzią na argument „przeciw”. W ten sposób praca będzie bardziej przekonująca.
3. Wcześniej pomyśl o wnioskach i zanotuj je. W ten sposób nie zgubisz wątku podczas argumentowania.
4. Postaraj się przekonać czytelnika do swoich racji nie tylko na poziomie argumentów, ale również języka. Sformułowania takie jak „warto zwrócić uwagę na…”, „istotne jest także…” będą pomocne.
Przykłady rozprawki
Rozprawki maturalne to często rozprawki interpretacyjne lub porównawcze. Wówczas w rozwinięciu nie tylko zajmujemy się argumentacją, ale także analizą danego dzieła. Podane argumenty i wnioski muszą bezpośrednio nawiązywać do danego utworu.Z kolei rozprawka problemowa wymaga analizy konkretnego zagadnienia zawartego w temacie. Do argumentacji wykorzystać można teksty źródłowe, cytaty oraz fragmenty innych dzieł.
W tym przypadku należy bezwzględnie pamiętać o tym, jakie stanowisko zajmujemy wobec problemu. Odwołania do literatury, cytowanie konkretnych fragmentów dzieł to ważny i pomocny zabieg w każdym rodzaju rozprawki.
Rozprawka – tematy
Oto kilka przykładowych tematów rozprawek maturalnych. Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągniecie zamierzonego celu? Rozważ problem, odwołując się do fragmentu "Lalki" Bolesława Prusa, całego utworu oraz do wybranego tekstu kultury.Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Rozważ problem, uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu "Ziemi obiecanej" W. Reymonta oraz do wybranych tekstów kultury.
Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Utwór do interpretacji to wiersz Beaty Obertyńskiej "Strych".
Może cię zainteresować: Zamiast Mickiewicza uczniowie wybrali Ekipę! Tego nikt nie spodziewał się po maturze 2021