Literatura (bardzo) piękna: ta ekskluzywna seria klasyki zachwyci nastolatkę, jej mamę i babcię

Monika Przybysz
Szukasz prezentu dla kobiety (wiek metrykalny i okazja są tutaj nieistotne) będącej zarazem miłośniczką literatury z najwyższej półki, jak i estetką doceniającą naprawdę ładne przedmioty? A więc poznaj wyjątkową kolekcję książek, w przypadku których zachwyca i treść, i forma, w jakiej została zaserwowana.
Fot. mat. prasowe
Upominek idealny na absolutnie każdą okazję? Odpowiedź na to pytanie nie zmieniła się od setek lat: oczywiście książka. Oczywiście najlepiej, jeżeli mówimy tutaj o ponadczasowym arcydziele, do którego można wracać wielokrotnie, każdorazowo czując na plecach ten przyjemny dreszcz emocji, a wydanym w taki sposób, że... chcemy się w nie wpatrywać godzinami.

Oto seria lektur, które spełniają oba z powyższych wymogów: ekskluzywne wydania klasyki światowej oprawione w subtelną tkaninę o właściwościach jedwabiu. Oto książki, dzięki którym młodsze czytelniczki będą miały okazję poznać najwspanialsze, najważniejsze i najbardziej ekscytujące z dzieł literackich. Takich, które po prostu się nie starzeją, zachwycając kolejne pokolenia.


A co z dziewczynami nieco starszymi? Dla nich będzie to świetna okazja do tego, aby powrócić do nieśmiertelnych powieści, na których się wychowały. Raz jeszcze będą mogły przeżyć wielkie emocje sprzed lat, co – gwarantujemy – sprawi im ogromną przyjemność. Gwoli formalności dodajmy: każda z poniższych książek może być również świetnym pomysłem na prezent... dla samej siebie.

"Duma i uprzedzenie" Jane Austen

Oto najgłośniejsze dzieło słynnej Angielki w telegraficznym skrócie: rzecz dzieje się na angielskiej prowincji na przełomie XVIII i XIX wieku. Niezbyt zamożni państwo Bennetowie mają nie lada kłopot – nadeszła pora, by wydać za mąż pięć dorosłych córek. Sęk w tym, że znalezienie odpowiednich kandydatów nie jest łatwą sprawą. W pewnym momencie pojawia się iskierka nadziei, gdyż pobliską posiadłość postanawia wydzierżawić człowiek młody, przystojny, a do tego – oczywiście – bogaty...

To podlane solidną dawką błyskotliwego humoru połączenie romansu i (prekursorskiej w momencie premiery) powieści społeczno-obyczajowej niezmiennie bawi i wzrusza już od roku 1813. Jest ubóstwiane przez nastoletnie dziewczęta, ich matki i babcie oraz... świat kinematografii. Doczekało się wielu ekranizacji, na czele z serialem z roku 1995, od którego zaczęła się wielka kariera Colina Firtha oraz młodszym o dekadę filmem z brawurową rolą Keiry Knightley. Aha, do tej właśnie powieści Helen Fielding nawiązała w bestsellerowym "Dzienniku Bridget Jones".

"Rozważna i romantyczna" Jane Austen

Debiut literacki wielkiej pisarki urodzonej w hrabstwie Hampshire to opowieść o pani Dashwood, która po niespodziewanej śmierci męża boryka się z problemami finansowymi. Do tego dochodzą niełatwe obowiązki rodzicielskie, czyli wychowanie trzech córek: dziewiętnastoletniej Eleonory, o trzy lata młodszej Marianny i czternastoletniej Małgorzaty.

Pierwsze z nich są tzw. pannami na wydaniu, co okazuje się kwestią mocno problematyczną w świecie, w którym – jak się okazuje – zamiast prawdziwych uczuć rządzą pieniądz i odpowiednia pozycja społeczna. W jaki sposób wpłynie to na losy rozważnej Eleonory (która zamierza oddać serce wyłącznie osobie łagodnej, odpowiedzialnej i twardo stąpającej po ziemi) oraz romantycznej Marianny (wypatrującej męża ponadprzeciętnie wrażliwego a zarazem temperamentnego)?

Z racji braku zainteresowania wydawców Jane Austen musiała wydać tę książkę na własny koszt, w ramach – używając tak modnego dziś pojęcia – self-publishingu. Okazało się to strzałem w dziesiątkę: powieść niemal z miejsca odniosła wielki sukces, który... wciąż trwa. Dlaczego "Rozważna i romantyczna" wciąż fascynuje miliony osób na całym świecie (dodajmy: również pracujących w branży filmowej)? Cóż, okazuje się, że zawarte tutaj obserwacje XIX-wiecznego społeczeństwa i wnikliwe portrety psychologiczne kobiet nie zdezaktualizowały się po dziś dzień.

"Wichrowe wzgórza" Emily Brontë

Trzy pokolenia, dwie rodziny ziemiańskie, tragiczna miłość i okrutna zemsta. W tle: urzekająca i tajemnicza sceneria wrzosowisk północnej Anglii. Wszystko zaczyna się od momentu, w którym osierocony i bezdomny chłopiec o imieniu Heathcliff zostaje przygarnięty przez zamożną rodzinę Earnshawów. Z czasem zakochuje się (z wzajemnością) w córce przybranych rodziców, jednak na drodze ku ich wspólnemu szczęściu staje Hindley, prawowity dziedzic fortuny Earnshawów obawiający się o swój spadek.

W tym miejscu zakończmy opis fabuły, gdyż mamy do czynienia z powieścią po brzegi wypełnioną nagłymi zwrotami akcji i naprawdę wstrząsającymi tajemnicami, które Charlotte Brontë odsłania przed czytelnikiem tak, aby książka trzymała w napięciu do samego końca. Jedno jest pewne: wypieki na twarzy podczas tej lektury są gwarantowane!

Ta wydana (pod pod męskim pseudonimem Ellis Bell) w roku 1847 powieść jest kolejną z pozycji, które wywarły gigantyczny wpływ na kulturę i popkulturę, włączając w to nie tylko branżę filmową (wspomnijmy np. o świetnej ekranizacji z roku 1992, w której zagrali Juliette Binoche i Ralph Fiennes), lecz i muzyczną – to właśnie dzieło Emily Brontë było inspiracją dla debiutanckiego singla Kate Bush, zatytułowanego – a jakże – "Wuthering Heights".

"Dziwne losy Jane Eyre" Charlotte Brontë

Osierocona, wychowywana przez złą ciotkę dziewczyna otrzymuje posadę guwernantki w posiadłości Edwarda Fairfaxa Rochestera. Zostaje jego narzeczoną, lecz w pewnym momencie sprawy przybierają naprawdę zły obrót – okazuje się bowiem, iż wybranek jej serca ukrywa pewien ponury sekret...

Znów rok 1847 i znów pseudonim (tym razem brzmiący: Currer Bell), za którym kryje się kolejna pisarka urodzona w angielskim Thornton – oto świetna powieść pióra starszej siostry autorki "Wichrowych wzgórz". Mamy tu do czynienia z jednym ze szczytowych osiągnięć literackich epoki wiktoriańskiej, które w sposób naprawdę harmonijny łączy melodramatyczną fabułę z wnikliwą obserwacją psychologiczną; wiarygodną tym bardziej, że Charlotte Brontë zawarła tutaj sporo wątków autobiograficznych.

Dołóżmy do tego zagadkowy, pełen grozy klimat, a otrzymamy przepis na wielki bestseller doceniany zarówno w wieku XIX, jak i dziś. Nie powinno to dziwić, jeżeli wziąć pod uwagę fakt, iż "Dziwne losy Jane Eyre" opowiadają o sprawach ponadczasowych – to naprawdę głęboką analiza naszego świata, czyli miejsca, w którym konwenanse stanowiły, stanowią i stanowić będą o towarzyskim "być albo nie być", a uczucia łączące ludzi z zupełnie różnych sfer zawsze zostają poddane wielkiej próbie.
Fot. mat. prasowe
"Emma" Jane Austen

Oto Emma Woodhouse, czyli dwudziestolatka mieszkająca z zamożnym ojcem w sielskiej wiosce Highbury. To pełna wigoru dziewczyna, która jest zarazem urocza, jak i nieznośna oraz apodyktyczna. Choć sama wzbrania się przed zamążpójściem, żyje w przekonaniu, iż posiada wielki talent w dziedzinie kojarzenia par.

Postanawia więc zostać profesjonalną swatką, aby... prędko przekonać się o tym, że sprawy sercowe to bardzo nieprzewidywalna materia. Czy na podstawie nieszczerych, wyuczonych gestów, za którymi stoi etykieta towarzyska, można bezbłędnie odczytać prawdziwe intencje drugiej osoby? Czy gra pozorów oraz iluzje, za które odpowiadają egoizm i zadufanie w sobie to bezpieczny grunt? Oczywiście, że nie. Można jednak na tej bazie stworzyć obyczajową komedię omyłek, która bawi (oraz zmusza do myślenia!) już od roku 1815.

"Mansfield Park" Jane Austen

Dziesięcioletnia Fanny Price – dziewczę dobre, ciche i skromne – trafia pod dach zamożnych krewnych zamieszkujących wspaniałą posiadłość, której nazwa posłużyła za tytuł owej książki z roku 1814. Trafia tutaj zarówno na osoby życzliwe, jak i pełne jadu. Niestety, te drugie stanowią zdecydowaną większość, nie pozwalając zapomnieć Fanny o tym, że jest ubogą krewną, owocem mezaliansu i córką ubogiego alkoholika. W ten sposób bohaterka książki zaczyna iść przez życie, które rzuca jej pod nogi całe mnóstwo kłód. Musi również zmierzyć się z wielką tragedią będącej dla niej wielkim testem: do jakich poświęceń zdoła się posunąć, aby zadbać o dobro familii?

"Mansfield Park", trzecie dzieło w karierze Jane Austen, utrwaliło pozycję Angielki na szczycie listy najwybitniejszych pisarek wszech czasów. Mamy tutaj bowiem do czynienia z klasyczną powieścią miłosną, która zapewnia czytelniczkom znacznie więcej, niż jedynie emocje typowe dla romansów – są również naprawdę wnikliwe spostrzeżenia dotyczące ówczesnej kondycji społeczeństwa angielskiego oraz upadku tradycyjnych wartości pochłanianych przez żarłoczną nowoczesność.

"Ania z Zielonego Wzgórza" Lucy Maud Montgomery

Pierwsza część kultowego cyklu stworzonego przez wybitną pisarkę urodzoną na kanadyjskiej Wyspie Księcia Edwarda, czyli miejscu, w którym toczy się akcja książki. Mamy tutaj do czynienia z naprawdę porywającym opisem przygód Anny Shirley: wesołego, gadatliwego i obdarzonego bujną wyobraźnią rudzielca. Owa nastolatka trafia z sierocińca pod dach "cioci" Maryli oraz "wujka" Mateusza, aby... zamienić ich życie w pasmo naprawdę nieprzewidywalnych zdarzeń.

Ta wydana po raz pierwszy w roku 1908 książka jest wspaniałym przykładem dzieła ponadczasowego – od ponad stu lat jednocześnie bawi i wzrusza niezliczone rzesze dziewcząt utożsamiających się szaloną panną Shirley. Śmieją się do łez w momentach, w których bohaterka przypadkowo farbuje swoje włosy na zielono lub gdy piekąc ciasto, myli krople walerianowe z wanilią. Ronią łzy wzruszenia, gdy Kanadyjka przeżywa pierwsze rozterki miłosne i cierpi po odejściu przybranego ojca.

Na kanwie tej powieści stworzono wiele filmów i seriali (pierwsza ekranizacja trafiła na ekrany już w roku 1934). Lecz to nie wszystko: książkę (zasłużenie) uznano za tak wielki skarb kultury, iż fikcyjną miejscowość Avonlea "przeniesiono" do świata rzeczywistego: w roku 1912 taką właśnie nazwę nadano jednej z wiosek w kanadyjskiej prowincji Saskatchewan.
Fot. mat. prasowe
Do tej pory na półkach księgarskich zagościły już wyjątkowe wydania "Dumy i uprzedzenia", "Rozważnej i romantycznej", "Wichrowych wzgórz" i "Dziwnych losów Jane Eyre". "Emma" i "Mansfield Park" będą miały premierę 25 marca, natomiast "Ania z Zielonego Wzgórza" ukaże się 26 kwietnia.

Materiał powstał we współpracy z wydawnictwem Świat Książki.