Największy tego typu projekt w Europie. Odkryj moc książek w życiu twojego dziecka

Dawid Wojtowicz
"Książki to najlepsi Twoi przyjaciele. Nie wyśmieją, nie zdradzą, a nauczą wiele." Ten cytat z poety Jana Raka świetnie oddaje rolę, jaką książki odgrywają w życiu człowieka, zwłaszcza w okresie dzieciństwa, które upływa pod znakiem odkrywania świata i siebie samego. Jeśli jesteś świeżo upieczoną mamą, to być może już zastanawiasz się, w którym momencie zacząć wprowadzać pociechę w świat literatury. Nie zwlekaj z tym.
Kampania "Mała Książka – Wielki Człowiek" to prowadzona przez polski Instytut Książki akcja zachęcająca dzieci do czytania. W jej ramach rozdawane są bezpłatne wyprawki czytelnicze. Obecna odsłona kampanii kierowana jest do pierwszoklasistów Josh Applegate / Unsplash
O tym, że warto czytać dzieciom książki albo zachęcać je do samodzielnego czytania, jeśli już opanowały tę umiejętność, niby wszyscy wiemy. Literatura rozwija umysł i emocje, kształtuje kompetencje językowe, zakorzenia w kulturze i rozbudza wyobraźnię. Pewnie nie raz to słyszałaś. Niektórzy rodzice wychodzą jednak z założenia, że okres szkolny z obowiązkowymi lekturami w programie nauczania rozwiąże całą sprawę.

Z czytaniem książek jest jak z nauką języka obcego – im wcześniej, tym lepiej. Niewykluczone, że niektóre dzieci stykające się po raz pierwszy z literaturą dzięki lekturom szkolnym polubią czytanie i z ciekawości sięgną po inne pozycje na półkach bibliotek czy księgarni. Życie pokazuje jednak, że uczniowie nieoswajani od najmłodszych lat z książkami często "idą na skróty" w szkolnej nauce, ograniczając się do czytania "bryków" w sieci.
Literatura rozwija umysł i emocje, kształtuje kompetencje językowe, zakorzenia w kulturze i rozbudza wyobraźnięAaron Burden / Unsplash
Problem niskiego poziomu czytelnictwa w Polsce jest oczywiście o wiele bardziej złożony, ale jako jedną z przyczyn można wskazać nieobecność książek w domu rodzinnym – życiu dziecka jeszcze przed rozpoczęciem okresu formalnej edukacji. Tymczasem eksperci podkreślają, że "czytelnictwo" zaczyna się od kołyski, na długo przed dniem, w którym dziecko zacznie samodzielnie składać litery i chodzić do przedszkola/szkoły.


Czytanie dziecku w wieku do 3 lat buduje więź emocjonalną, dając poczucie bliskości, bezpieczeństwa oraz przynależności do rodziny. Od strony fizycznej wspomaga rozwój mowy poprzez przyswajanie intonacji i melodii języka. Posiłkowanie się przez rodzica picturebookami (książkami obrazkowymi) w tym okresie życia dziecka pomaga przekazywać już podstawową wiedzę o otaczającym świecie: ludziach, zwierzętach i przedmiotach.

– Mistrzowie słowa oraz mistrzowie obrazu to najpiękniejsze zaproszenie dzieci do świata książki. Taka wspólna lektura to dla nas, dorosłych, powrót do dzieciństwa, a dla nich, malutkich, wielka literacka przygoda, która złotymi literami zapisze się w ich pamięci – komentuje prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński, nauczyciel akademicki i filozof z Uniwersytetu Warszawskiego.
Czytanie dziecku w wieku do 3 lat buduje więź emocjonalną, dając poczucie bliskości, bezpieczeństwa oraz przynależności do rodzinydolgachov / 123rf.com
W wieku przedszkolnym (3-6 rok życia) czytanie dziecku pomaga dodatkowo rozwijać kompetencje poznawcze, nazywać i wyrażać emocje, oswajać trudne tematy oraz lęki, a także wyciągać logiczne wnioski z usłyszanych historii. Ponadto służy usprawnianiu myślenia, pamięci i mowy. To także świetna "rozgrzewka" przed nauką samodzielnego czytania, a przy okazji dobry sposób relaksu (odreagowania emocji).

Tradycyjnie naukę czytania rozpoczyna się w wieku 6-7 lat (pierwszy kontakt z literami niekiedy przypada już na piąty rok życia). Dla dzieci między 6. a 10. rokiem życia czytanie wzbogaca słownictwo, pozwala rozwijać hobby i ułatwia zapamiętywanie informacji. Warto podkreślić też, że rozbudza wrażliwość emocjonalną, kształtuje osobowość i poczucie własnej wartości oraz uczy oceny własnego zachowania z moralnego punktu widzenia.

Można więc podsumować wpływ czytania na rozwój dzieci w pierwszych okresach życia stwierdzeniem, że książka rośnie wraz z dzieckiem. Na korzyści płynące z czytania od najmłodszych lat zwraca uwagę ogólnopolska kampania "Mała Książka – Wielki Człowiek" prowadzona przez Instytut Książki. Trwająca już trzeci rok akcja, która zachęca do czytania dzieciom, stanowi największy tego typu projekt w Europie.
Okładki książek rozdawanych dzieciom w ramach akcji "Mała Książka – Wielki Człowiek" prowadzonej przez Instytut KsiążkiMateriały prasowe / Instytut Książki
Kampania rozpoczęła się w 2017 roku, a jej pierwszy etap powstał z myślą o najmłodszej grupie wiekowej – wyprawki czytelnicze otrzymały nowo narodzone dzieci w szpitalach w całej Polsce. Kolejny etap kampanii kierowany był do dzieci w wieku przedszkolnym. Akcja zachęcała rodziców do odwiedzania bibliotek z dziećmi i codziennego czytania książek. Przedszkolaki otrzymywały w prezencie wyjątkową wyprawkę na dobry czytelniczy start.

Obecnie trwająca odsłona kampanii wspiera dzieci rozpoczynające naukę w szkołach i stawiające pierwsze kroki w nauce samodzielnego czytania. W całym kraju pierwszoklasiści otrzymują dedykowaną wyprawkę czytelniczą od Instytutu Książki. Organizatorom zależy, by umiejętność rozpoznawania liter, składania ich w wyrazy i zdania, a w końcu przyjemność czerpana z lektury stały się niezwykłą przygodą. Ambasadorami tegorocznej akcji czytelniczej są aktorzy Marta Żmuda-Trzebiatowska oraz Kamil Kula.
Dotychczas w ramach kampanii prowadzonej przez popularyzujący książki instytut rozdano prawie milion wyprawek czytelniczych dla noworodków (książka "Pierwsze wiersze dla…." z dołączoną broszurą dla rodziców). Dzieciom w wieku przedszkolnym (ok. 500 tys. przedszkolakom) sprezentowano publikację "Pierwsze czytanki dla…”, Kartę Małego Czytelnika, a tym, którzy wypożyczyli co najmniej 10 książek z biblioteki, imienny dyplom.

Książka, która jest obecnie przekazywana w ramach bezpłatnej wyprawki czytelniczej, tym razem pierwszoklasistom, to "Pierwsze abecadło". Stanowi ona antologię tekstów literackich, które zostały napisane przez najwybitniejszych twórców książek dla dzieci, zarówno klasycznych, jak i współczesnych. Oprócz książki uczniowie otrzymają broszurę "Książką połączeni, czyli uczymy się czytać razem" (poradnik dla rodziców ze zbiorem pomysłów na zabawy dla dzieci) oraz "Kreatywny alfabet", czyli plakat z literami do wycinania.

Projekt bookstartowy "Mała Książka – Wielki Człowiek" realizowany jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pod honorowym patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Rzecznika Praw Dziecka. Celem prowadzonej przez Instytut Książki kampanii jest edukacja i promocja czytelnictwa w Polsce oraz podnoszenie w społecznej świadomości korzyści z czytania książek dzieciom przez rodziców.

Artykuł powstał we współpracy z Instytutem Książki