7 zdań, które zdradzają, że dziecko czuje się nieszczęśliwe. Jeśli je usłyszałeś, reaguj!
Jak pomóc dziecku radzić sobie z lękiem, smutkiem, złością, frustracją, rozczarowaniem? Psychologowie podkreślają, że za tymi trudnymi emocjami kryją się zwykle negatywne wzorce myślenia. Czy i w jaki sposób dziecko może je zmienić?
Często automatyczne i nieuświadomione, a mające ogromny wpływ na to, jak nasze dziecko postrzega rzeczywistość. Które z tych zniekształconych wzorców myślenia są najbardziej obciążające dla dzieci? Które wywołują lęk, niepokój, złość, prowadzą do obniżenia poczucia wartości i wiary w siebie?
1. Myślenie typu "wszystko albo nic"
Inaczej nazywane też myśleniem spolaryzowanym. Jak je rozpoznać? Polega na tym, że dziecko uważa, że wszystko w życiu powinno mu się udawać, w przeciwnym razie w każdym aspekcie swojego życia doszukuje się porażki.Jak możesz pomóc? Kiedy dziecko wypowiada myśl typu "wszystko albo nic”, np. "Nigdy nie zrozumiem tej pracy domowej", możesz przeformułować ją: "Tak, to zadanie jest trudne, ale świetnie radziłeś/aś sobie z podobnymi już wcześniej”.
2. Wyciąganie pochopnych wniosków
Dzieje się tak, gdy dziecko jest przekonane, że wie, co myślą inni. Np. może być przekonane, że nikt go nie polubi w nowej szkole lub kolega już nigdy nie będzie się z nim bawił po ostatniej sprzeczce.Jak możesz pomóc? Wytłumacz mu, że "czytanie” w myślach innych to droga donikąd. Naucz je, że warto rozmawiać czy zapytać, gdy ma jakiekolwiek wątpliwości. To nie jest łatwe, ale w ten sposób uczy się też rozwiązywania własnych problemów.
3. Filtrowanie negatywne
Dziecko ma tendencję do skupiania się na negatywnych aspektach różnych sytuacji i wyolbrzymia je, nie dostrzegając żadnych pozytywów. Np. nauczyciel mówi, że prezentacja była świetna, ale następnym razem powinien/powinna mówić bardziej dynamicznie.Co zapamiętuje twoje dziecko? Tylko drugą część zdania. Jak możesz pomóc? Gdy z nim rozmawiasz, zachęcaj je do dostrzegania również pozytywnych zdarzeń czy pochwał, które otrzymuje, a których nie zauważa.
4. Myślenie katastrofalne
Łatwo je zauważyć, bo dziecko formułuje często zdania typu: "Co byłoby, gdyby” i spodziewa się samych najgorszych rzeczy. Np. mówi: "A co jeśli wypadnę źle na tych zawodach i trener już nigdy nie weźmie mnie na żadne inne?”.Jak możesz pomóc? Przedstaw mu racjonalne argumenty lub dowody na to, że taka sytuacja jest bardzo mało prawdopodobna lub że już kiedyś obawiał się podobnych rzeczy i żadna z nich nie wydarzyła się w rzeczywistości.
5. Myślenie typu "powinienem/powinnam”
To prosta droga do rozczarowania, frustracji i utraty wiary w swoje możliwości, gdy twoje dziecko mówi np.: "Powinienem już dawno rozwiązać to zadanie”, "Powinienem to umieć”, "Powinnam to zrobić”. Razem z tego typu myśleniem pojawia się często refleksja: "Co jest ze mną nie tak?”. Prowadzi to do obniżenia samooceny, wstydu, przygnębienia.Jak możesz pomóc? Kiedy dziecko zmaga się z myślami typu "powinienem/powinnam”, możesz zachęcić je do bardziej realistycznej, rozsądnej alternatywy: "Dałem/am z siebie wszystko”, "Zrobiłem/am to na miarę swoich możliwości”, "Następnym razem pójdzie mi jeszcze lepiej”.
6. Etykietowanie negatywne
Często dziecko, niestety również pod wpływem słów wypowiadanych w gniewie przez rodziców lub rówieśników, zaczyna określać siebie negatywnie. Mówi o sobie: "Jestem leniwy/głupi”/niezdarny". Takie etykietowanie jest prawdziwym obciążeniem, bo niełatwo dziecku się z niego wyzwolić, gdy już raz w ten słowa uwierzyło.Jak możesz pomóc? Jeśli dziecko opisuje siebie w ten sposób: "Źle napisałem/am ten test, jestem głupi", możesz nauczyć go bardziej pozytywnego myślenia: "Nie wypadłem/am dobrze na tym teście, ale to nie znaczy, że jestem głupi/a. Mam lepsze stopnie, kiedy więcej się uczę".
7. Negatywne porównania
Dziecko porównuje się z rówieśnikami i tworzy negatywny obraz swojej osoby. "Nie jestem tak szczupła/nie uczę się tak dobrze/nie potrafię biegać tak szybko”.Jak możesz pomóc? Podkreślaj jego mocne strony, by zdawało sobie sprawę ze swoich pozytywnych cech, talentów czy umiejętności, buduj w nim pewność siebie i wiarę w swoje możliwości.
Może cię zainteresować także: Chcesz wychować odporne psychicznie dziecko? Unikaj mówienia do niego tych 7 zdań
Źródło: psychologytoday.com