Jak uczyć dzieci chronić środowisko, czyli czy najmłodsze pokolenie uratuje świat
W dzisiejszych czasach, kiedy nie ma już chyba nikogo, kto by nie słyszał o zmianach klimatycznych i degradacji środowiska naturalnego, temat rozmowy o tym z dziećmi jest szczególnie ważny dla rodziców, wychowawców i nauczycieli. Jak uczyć dzieci odpowiedzialności za przyszłe losy naszej planety?
Jak wytłumaczyć dziecku, co to jest ekologia i ochrona środowiska oraz dlaczego jest ważna?
Edukacja ekologiczna nie jest tematem na jedne zajęcia, rozmowę czy spacer. Dzieci (tak jak dorośli) muszą mieć głęboko uwewnętrznioną świadomość tego, jaki wpływ wywierają na środowisko i jakie niesie to za sobą konsekwencje. Jeśli dbamy o czystość środowiska i zasoby naturalne, to dbamy o miejsce, w którym żyjemy. Nikt nie chce żyć między górami śmieci, wdychać zanieczyszczonego powietrza i pić brudnej wody, prawda? Świadomość warto budować od najmłodszych lat – pozwoli to wykształcić prawidłowe postawy, które będą dla młodych ludzi w przyszłości naturalne. Do tego dołóżmy wykształcenie zdrowych nawyków i mamy przepis na wyedukowanego ekologicznie człowieka.
Ochrona środowiska i ekologia dla dzieci – jak to powinno wyglądać?
Warto zacząć od poznania tego, co mamy chronić. Zarówno młodsze, jak i starsze dzieci coraz mniej czasu spędzają na świeżym powietrzu. Kontakt z przyrodą, poza szeregiem prozdrowotnych korzyści, pozwala także poznać swoje otoczenie i lepiej zrozumieć świat. Bo dlaczego mielibyśmy chronić coś, co jest nam obce, czego nie znamy, nie rozumiemy?
Świetnym pomysłem na początek może być zwykły spacer – do lasu, na łąkę, do parku. Jeśli dobrze się przyjrzymy, to dostrzeżemy, że na zwykłym, z pozoru nudnym trawniku dużo się dzieje! Trzeba tylko nauczyć się patrzeć: na kształty i kolory liści, zebrane po drodze stokrotki czy dziwacznie wyglądającą gąsienicę. Świat ma w sobie tę wspaniałą cechę, że każdy znajdzie coś, co polubi. A przecież chcemy chronić to, co lubimy.
Edukacja ekologiczna dzieci – o czym rozmawiać?
Takie małe wycieczki są dobrym pretekstem do rozmowy. Czy przyroda jest ważna? Czy dziecko ją lubi? Co lubi najbardziej? Możemy zwrócić uwagę na problem śmieci: czy to dobrze, że leżą na trawie? Co się z nimi stanie? Czy mogą zaszkodzić zwierzętom? Nie narzucajmy konkretnych odpowiedzi. Dzieci są świetnymi obserwatorami i często potrafią dochodzić do ciekawych wniosków.
Urozmaiceniem zwykłych spacerów może stać się na przykład wyprawa do zoo – oglądanie zwierząt zawsze jest wielką atrakcją, stanowi także dobry pretekst do rozmowy o zagrożonych gatunkach.
Rozmowy, spacery i wycieczki są bazą, przygotowują grunt do konkretnych, codziennych działań. Pamiętajmy jednak – dzieci są niezwykle bystre i bez problemu wyłapią komunikat niepoparty działaniem ze strony dorosłych. Nie jesteśmy w stanie nauczyć dzieci dbania o środowisko, jeśli sami nie będziemy świecić przykładem.
Edukacja ekologiczna dzieci a nasza codzienność
W jaki sposób na co dzień angażować się w ochronę środowiska?
1.Uczmy się gaszenia niepotrzebnego światła
Znowu – zanim wprowadzimy tę zasadę w życie, wyjaśnijmy dziecku jej sens. Prąd, który dociera do naszego domu, musi zostać gdzieś wytworzony. Ten proces często wiąże się z zanieczyszczeniem środowiska, a tego nie chcemy, prawda? Gasimy więc światło w tych pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa. Proste.
2. Oszczędzajmy wodę
Pilnujemy zakręcania kranu podczas mycia zębów. Jeśli zostanie odkręcony, podczas jednego mycia zębów możemy wpuścić do rury nawet 15 litrów czystej, dobrej wody. Możemy zrobić z dzieckiem naklejkę, która przyklejona obok lustra czy szczoteczki do zębów będzie przypominać domownikom o tej zasadzie.
3. Ograniczmy mięso
Produkcja mięsa jest, delikatnie mówiąc, mało przyjazna środowisku. Nie tylko zwiększa emisję gazów cieplarnianych, lecz także pochłania ogromne ilości słodkiej wody (dla przykładu – wyprodukowanie 1 kg wieprzowiny pochłania około 5990 l wody, 1 kg sałaty – 240 l). Oczywiście, nie musimy od razu rzucać wszystkich ukochanych potraw i przechodzić na wegetarianizm, ale warto wprowadzić do naszego menu więcej potraw roślinnych, np. kilka razy w tygodniu przygotowywać obiad bez mięsa. Pysznych przepisów na roślinne dania jest naprawdę dużo, a jeśli zaangażujemy dzieci w ich przygotowanie, na pewno chętnie skosztują nowych smaków. Poza korzystnym wpływem na środowisko zalety tego kroku są oczywiste: więcej mikroelementów, witamin i błonnika oznacza lepsze zdrowie.
4.Spróbujmy własnych upraw
Nie każdy ma możliwość uprawy własnego ogródka, ale dobrą alternatywą będzie doniczka na parapecie. Można posiać własne zioła, posadzić cebulę dymkę, a potem obserwować, podlewać i konsumować. Oczywiście razem z dzieckiem. Starsze mogą dostać własne doniczki pod opiekę i same zdecydować, jakiej uprawy się podejmą. Obserwacja rozwijających się roślin i opieka nad nimi będą dobrą okazją do zacieśniania więzi z naturą, a dodatkowo ograniczą kupowane w marketach zioła pakowane w folię.
5.Segregujmy śmieci
Zacznijmy od prostych, małych kroków: do którego pojemnika należy wyrzucić opakowanie po ulubionym napoju? Gdzie powinny wylądować skorupki jajek? Kiedy kształtujemy zdrowy nawyk, wyjaśnijmy po co i dlaczego to robimy. Jeśli plastikowa butelka trafi do specjalnie oznakowanego pojemnika, może zostać przerobiona np. na polarową bluzę lub kolejną plastikową butelkę – w ten sposób wyprodukowany już plastik zostanie użyty więcej niż raz.
Dobrą okazją do wprowadzenia dzieci w tę tematykę jest m.in. branżowy program „Działaj z imPETem”, zainicjowany przez firmę Coca-Cola i współtworzony razem z innymi firmami napojowymi. Akcja ma na celu edukację najmłodszych w zakresie przetwarzania butelek PET. Na stronie programu znajdziemy materiały do przeprowadzenia zajęć edukacyjnych w klasach 1-8 szkoły podstawowej, takie jak scenariusze lekcji, karty pracy, tablice i prezentacje edukacyjne. W ramach programu organizatorzy zapowiadają też konkurs dla szkół, który rozpocznie się w roku szkolnym 2019/2020.
Coca-Cola prowadzi również działania, mające zwiększać zbiórkę i recykling opakowań plastikowych, tak by problem odpadów stał się przeszłością. W tym celu rozpoczęła m.in. pilotażowy program ustawiania w Warszawie recyklomatów, w których za wyrzucenie plastikowych, aluminiowych i szklanych opakowań po napojach można dostać eko-punkty i wymienić je m.in. na zniżki na kawę, bilety do kina czy teatru. Więcej informacji na temat drugiego życia odpadów znajdziemy na stronach: swiatbezodpadow.pl i https://www.cocacola.com.pl/wciazzmieniamy/odpady.
W dzisiejszych czasach ochrona środowiska i dbałość o zrównoważony rozwój nie są już modą ani ciekawą alternatywą – są koniecznością. To od nas zależy, czy kolejne pokolenia będą żyły w przyjaznym środowisku, czy będą cierpiały z powodu silnego zanieczyszczenia jego zasobów. Dbanie o to, żeby nasze dzieci od najmłodszych lat rozumiały, czym jest natura, dlaczego należy ją chronić i jak to robić na co dzień, jest najlepszym, co możemy zrobić dla przyszłości.
Ekologia w szkole - pomysły i programy edukacyjne.•Materiał prasowy
Tekst powstał we współpracy z Coca-Cola.