"Dzban" Młodzieżowym Słowem Roku 2018. Ale czy wiecie, co oznacza "mamadżer"?
W zeszłym roku wszyscy trochę z przerażeniem, a trochę z rozbawieniem przyjęli informację, że słowem roku zostało "XD". Młodzieżowe Słowo Roku 2018 zdaje się, że jest bardziej treściwe, ale już nawet trudno powiedzieć, czy to dobrze.
Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku 2018 organizowany jest przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Niekwestionowanym zwycięzcą tegorocznej, trzeciej edycji jest wyraz dzban – na to słowo oddanych zostało prawie 30 proc. zgłoszeń.
W składzie jury znaleźli się Ewa Kołodziejek, Marek Łaziński i Bartek Chaciński. To właśnie werdykt ekspertów jest potwierdzeniem decyzji internautów oraz lawinowego wzrostu popularności "dzbana".
Drugie miejsce zajęły epitety masny/masno, a trzecie – prestiż/prestiżowy. W pierwszej piątce znalazły się także słowa z poprzednich edycji – "XD" i sztos. Dodatkowo jury postanowiło wyróżnić także trzy oryginalnie zbudowane słowa – "zwyklak", "normik" oraz "mamadżer". W sumie, poprzez formularz na stronie sjp.pwn.pl wpłynęło prawie 10 tysięcy zgłoszeń.
– Oprócz słów opisanych w werdykcie warto zwrócić uwagę na inne zjawiska ogólniejszej natury. Wciąż silną pozycję w języku młodzieży mają słowa wywodzące się z języka złodziejskiego: git, klawo, kminić, kozak, kozacki, kumać, od dawna "działające" w slangu młodzieżowym, ale dla kolejnych pokoleń nowe, świeże – zwróciła uwagę Ewa Kołodziejczyk.
Co to znaczy "masny" czy "mamadżer"? Dlaczego "dzban jest taki popularny?
– Lawinowy wzrost popularności tego rzeczownika w odniesieniu do osób sprawił, że już wcześniej ogłaszano go najważniejszym słowem roku (ostatnio zrobił to Wojciech Orliński). W naszym plebiscycie dzban przed rokiem miał zaledwie kilka zgłoszeń. W tym roku już ponad 3 tysiące – napisał w uzasadnieniu werdyktu Marek Łaziński.
– [...] dzban nie jest obrazą śmiertelną, lecz trochę śmieszną, trochę prowokacyjną. Najstarsze wystąpienia tego wyrazu w odniesieniu do osób znaleźliśmy w sieci w roku 2009. [...] Definicje proponowane przez uczestników naszego plebiscytu wskazują na wieloznaczność i bogactwo skojarzeń tego epitetu. Od jednoznacznie negatywnych: "osoba, która ma poziom intelektualny jak dzban, czyli żaden" po łagodne "niemądra osoba, pieszczotliwa nazwa przyjaciela". Są też definicje obrazowe [...] i zwięzłe "no debil". Najbardziej wyczerpująca jest definicja: "Dzbanem może być każdy. Wystarczy, że zrobi coś, co w jakikolwiek sposób nie spodoba się drugiemu rozmówcy. Tak powstaje dzban" – precyzuje Łaziński.
Dzban może nie jest jednak aż tak zaskakującym wyborem, jak "masny" czy "prestiż". Skąd ich popularność wśród młodych ludzi? – Masny to przymiotnik z gwary śląskiej. Oznacza pierwotnie "tłusty" i zawiera ten sam rdzeń co masarz i mięso (ze zmianami fonetycznymi). Użycie słownictwa kulinarnego i związanego z jedzeniem w slangu jest częste, by wspomnieć choćby suto, tłusto czy dawne wypasiony. Popularność prestiżu to prawdopodobnie efekt prześmiewczego autorytetu Lorda Kruszwila i podobnych youtuberowych gwiazd. To określenie jest popularne głównie wśród młodzieży młodszej, niepełnoletniej.
W kategorii "słowo ciekawie zbudowane" wyróżnienie zdobyli: zwyklak, normik i słwotwórcza wariacja "mamadżer" ( "młoda mama i menadżer w jednym").
Rok 2017, rokiem XD
Przypomnijmy, że w zeszłym roku w plebiscycie zwyciężył rzeczownik XD. – Rzeczownik XD, który może też funkcjonować jak wykrzyknik, partykuła, nieodmienny przymiotnik lub przysłówek, powstał jako połączenie liter symbolizujące graficznie uśmiech – tak Wydawnictwo Naukowe PWN opisywało "Młodzieżowe słowo roku 2017".
Innymi propozycjami były m.in. rodzina wyrazów z rdzeniem "ogar" ("ogarnąć", "ogarniać", "ogar" i "nieogar"), oraz skrótowiec RIGCZ ("rozum i godność człowieka"). PWN wyróżnił też najciekawsze propozycje. Za takie uznano opisujące uzależnienie od smartfona pojęcie "smartwica" (lub "smartfica") i czasownik "odjaniepawlić"/"odjaniepawlać".
Do 31.12.2018 trwa ogólnopolski plebiscyt Uniwersytetu Warszawskiego na słowo roku 2018. W roku 2017 słowem internautów był "rezydent", kapituła językoznawców wybrała natomiast "puszczę". Głosy można oddawać na stronie: sloworoku.uw.edu.pl.
Źródło: PWNMoże cię zainteresować także: 14 pocisków, czyli najczęstsze teksty młodzieży. Z pewnością cię zaskoczą