Badanie HBs w ciąży — po co się je wykonuje?
Na czym polega badanie HBs w ciąży i w jakim celu się je wykonuje? Kiedy lekarz prowadzący ciążę powinien skierować ciężarną na badanie HBs?
HBs – co to jest?
Samo HBs to białko strukturalne, które zawarte jest w wirusie WZW typu B, wywołującym zapalenie wątroby. Z kolei antygen HBs to badanie zlecane kobietom ciężarnym pod koniec trzeciego trymestru. Badanie HBs w ciąży podczas 33-37 tygodnia pozwoli na wykrycie ewentualnego zarażenia wirusem HBV. To ważna informacja dla lekarza prowadzącego, ponieważ będzie on mieć świadomość, czy jego pacjentka jest nosicielką tego wirusa.
W ramach badania antygenu HBs wykrywa się, czy w surowicy krwi kobiety ciężarnej znajduje się antygen wirusowy. Zostanie on oznaczony w badaniu, w przypadku zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B, czyli żółtaczkę wszczepienną, ale nie tylko. HBsAg wykryty będzie w surowicy krwi w przypadku nosicielstwa wirusa oraz przy przewlekłej postaci zapalenia wątroby. Profilaktyczne badanie obecności antygenu HBsAg u wszystkich ciężarnych zalecane jest do 37. tygodnia ciąży.
Pozytywny wynik antygenu HBs•Prawo autorskie: emiliau / 123RF Zdjęcie Seryjne
W przypadku wykrycia obecności antygenu HBsAg w surowicy krwi ciężarnej, potwierdzone zostanie u matki zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B. W takiej sytuacji noworodek od razu po porodzie powinien otrzymać nie tylko pierwszą dawkę szczepionki przeciw WZW B, jak wszystkie inne dzieci, ale też otrzymać dodatkowo swoistą immunoglobulinę HBIG. Zawarte są w niej przeciwciała anty-HBs oraz anty-HBc w wysokich stężeniach, co zabezpieczy dziecko przed ryzykiem zakażenia, do którego z dużym prawdopodobieństwem mogłoby dojść w trakcie porodu, kiedy noworodek ma kontakt z wydzieliną z dróg rodnych matki. Mogłoby to być dla niego bardzo niebezpieczne, a odpowiednia szczepionka zredukuje ryzyko zakażenia.
Wykrycie w surowicy krwi kobiety w ciąży obecności przeciwciał anty-HBs świadczyć może nie tylko o przebytym zapaleniu wątroby WZW B, ale również o szczepieniu przeciw WZW B. Jeśli miano wykrytych przeciwciał anty-HBs jest wysokie, zostanie to zinterpretowane jako wysoka odporność na zachorowanie na takie schorzenie.
Badanie HBs•Prawo autorskie: rocketclips / 123RF Zdjęcie Seryjne
Najczęstsze drogi zakażenia wirusem WZW B
Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B może dojść na kilka sposobów:
— w wyniku kontaktu ze skażoną krwią,
— drogą płciową,
— drogą okołoporodową.
W przypadku zakażenia dziecka wirusem WZW B w czasie porodu może rozwinąć się ostre zapalenia wątroby, przebiegające w postaci bezżółtaczkowej, żółtaczkowej lub cholestatycznej, a także możliwe jest przejście ostrej postaci żółtaczki w postać przewlekłą.
Jeśli to ciężarna choruje na ostrą postać zapalenia wątroby WZW typu B, może dojść u niej do porodu przedwczesnego, także zagrażającemu zdrowiu, a nawet życiu noworodka. Dlatego profilaktyka w formie prowadzenia badań przesiewowych w postaci oznaczania HBsAg u ciężarnych ma takie duże znaczenie. Można wówczas podjąć przy porodzie i od razu po nim odpowiednie środki zaradcze, np. immunoprofilaktykę, które uchronią noworodka przed zakażeniem się żółtaczką WZW typu B.
Samo wykrycie antygenu HBs u ciężarnej nie będzie wskazaniem do porodu przez cesarskie cięcie. Może się on odbyć drogą naturalną, ale personel szpitala, w którym będzie rodzić ciężarna, musi być poinformowany o nosicielstwie. Wtedy możliwe będzie dobranie odpowiednich procedur w czasie porodu, które mają ograniczać ryzyko zakażenia noworodka.