Czy można mieć zdrowe dziecko przy konflikcie serologicznym?
Kobieta w ciąży poddawana jest wielu badaniom, a jedno z nich to oznaczenie grupy krwi. Jest ono bardzo ważne, ponieważ pozwala na przygotowanie odpowiednich dla ciężarnej jednostek krwi, jeśli doszłoby do konieczności transfuzji w czasie porodu. Poza tym, jeśli okaże się, że matka ma grupę krwi z Rh (-), grozi to wystąpieniem konfliktu serologicznego. Czym on jest i czy zagrożenie to można pokonać?
Co to jest konflikt serologiczny?
Rodzice mogą różnić się nie tylko grupami krwi, ale przede wszystkim współczynnikiem „+” i „-”, czyli obecnością antygenów płytek krwi. Konflikt serologiczny związany jest z konfliktem grup krwi, tj. występowaniem niezgodności w zakresie czynnika Rh przyszłych rodziców. Jego istnienie nie musi jednak doprowadzić do rzeczonego konfliktu, o którym można mówić dopiero wtedy, gdy płód choruje w łonie matki.
Co to jest konflikt serologiczny. Analiza krwi.•Prawo autorskie: dolgachov / 123RF Zdjęcie Seryjne
Na czym polega konflikt serologiczny?
Kluczowe znaczenie dla wystąpienia konfliktu serologicznego ma współczynnik Rh kobiety i mężczyzny, którzy starają się o dziecko. Osoby z grupą krwi RhD (+) to takie, które mają antygen D, z kolei osoby z grupą krwi RhD (-) tego antygenu nie mają. Niezgodność w zakresie czynnika RhD ma miejsce wtedy, gdy matka ma grupę krwi RhD (-), a ojciec RhD (+). Nawet jednak w takim przypadku nie ma jeszcze konfliktu serologicznego. Ten powstaje, gdy rodzice-matka z grupą krwi Rh (-) i ojciec z grupą Rh (+) będą mieli dziecko, dziedziczące Rh (+) po ojcu. Wtedy dochodzi do niezgodności między czynnikami Rh matki i dziecka. Znacznie rzadziej występuje sytuacja, w której dziecko dziedziczy współczynnik Rh (-) po matce, co jest niebezpieczną sytuacją dla płodu.
Kiedy matka i płód mają różne antygeny płytek krwi, to organizm kobiety może rozpoznać antygen dziecka jako obcy i zacząć produkować w stosunku do niego przeciwciała klasy IgM i IgG. W ten sposób objawia się konflikt serologiczny, nazywany również konfliktem matczyno-płodowym lub chorobą hemolityczną noworodka.
Konflikt serologiczny•Prawo autorskie: belyjmishka / 123RF Zdjęcie Seryjne
Konflikt serologiczny-kiedy matka może urodzić zdrowe dziecko?
W przypadku gdy matka ma grupę krwi Rh (-), powinna zrobić w czasie ciąży badanie tzw. odczynu Coombsa, w którym oznaczane są przeciwciała IgM i IgG. Jeśli są one wykrywane w organizmie kobiety, oznacza to, że zachodzi konflikt serologiczny, a jeśli nie, to ciąża jest bezpieczna i płód dziedziczy grupę krwi Rh (-) po matce.
Odczyn Coombsa najczęściej jest robiony po raz pierwszy mniej więcej w połowie ciąży, a później badanie powtarzane jest co trzy-cztery tygodnie, aż do końca ciąży. Wszystko dlatego, że konflikt serologiczny ujawnia się najwcześniej w 16 tygodniu ciąży.
Dzięki prostemu badaniu krwi można sprawdzić, czy na danym etapie ciąży organizm przyszłej matki nie zaczął wytwarzać przeciwciała skierowane przeciwko krwinkom płodu, co mogłoby zagrozić jego prawidłowemu rozwojowi.
Przeciwciała i transfuzje krwi
Nawet wykrycie przeciwciał w organizmie matki nie powoduje, że automatycznie zagrożone jest dziecko i że przyjdzie ono na świat chore. Jeśli występuje konflikt serologiczny, a kobieta jest pod kontrolą lekarza ginekologa, to w ciągu 72 godziny po porodzie podaje się matce immunoglobulinę anty-D. W trakcie porodu do krwi kobiety z RH (-) przedostaje się krew dziecka Rh (+), przez co rozpoczyna się produkcja przeciwciał. Podana po porodzie domięśniowo szczepionka powoduje zneutralizowanie komórek krwi płodu we krwi matki. Ważne jest podanie szczepionki we wskazanym czasie, aby układ odpornościowy kobiety nie zaczął tworzyć przeciwko krwinkom dziecka wrogich komórek. To element zabezpieczenia przed powikłaniami związanymi z konfliktem serologicznym w kolejnych ciążach.
Płód dotknięty konsekwencjami konfliktu serologicznego także może być leczony, jeszcze w czasie ciąży, co 10-20 lat temu nie było powszechne. Transfuzji krwi dokonywano dopiero po porodzie, a dziś można jej dokonać przez nakłucie pępowiny – przeprowadzane oczywiście pod kontrolą USG. Nowe, przetoczone krwinki nie będą wrażliwe na przeciwciała matki, dzięki czemu płód będzie się prawidłowo rozwijał. Transfuzja dokonana w czasie ciąży u dziecka nie zmieni trwale jego grupy krwi, ponieważ po porodzie szpik noworodka będzie produkował własne krwinki.
Jak to wyglądało u was? Jak często wykonywałyście w czasie ciąży badanie krwi?