Badanie pochwy w ciąży. Jak przebiega, co bada i jak odczytać stopnie czystości?
Każda kobieta przynajmniej raz w życiu zmagała się z infekcją stref intymnych. Bakteryjne zapalenie pochwy, waginoza bakteryjna, to jedna z najczęstszych chorób kobiecych. Niekiedy stany zapalne wywołują też grzyby.
W zdrowej pochwie kobiety panuje równowaga bakteryjna. Prawidłowe środowisko, czyli flora mikrobiologiczna,ma odczyn kwasowy, za co odpowiadają pałeczki kwasu mlekowego Lactobaillus. Są to pałeczki kwasotwórcze, które chronią drogi rodne kobiety przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, a także pomagają w utrzymaniu prawidłowego ph 3,5- 4,2. Florę mikrobiologiczną pochwy, oprócz pałeczek kwasu mlekowego, tworzą też drobnoustroje, takie jak bakterie czy grzyby. Jeśli równowaga pomiędzy pozytywnymi pałeczkami kwasotwórczymi a chorobotwórczymi drobnoustrojami zostaje zachwiana pojawia się stan zapalny.
Aby ustalić przyczynę stanów zapalnych wykonuje się badanie czystości pochwy – jedno z podstawowych badań diagnostycznych. Badanie to funkcjonuje również pod nazwami: ocena biocenozy pochwy, badanie flory pochwy, rozmaz. Ma ono na celu określenie nieprawidłowości w składzie fizjologicznym pochwy, a wynik określa obecność infekcji, oraz jej charakter - czy została wywołana przez grzyby, czy też przez bakterie. Ta informacja jest niezbędna w doborze leczenia.
Biocenoza pochwy to badanie, które wykonuje się zwykle na zalecenie lekarza, ale nie wymaga ono skierowania. Usługa diagnostyczna kosztuje ok. 15 zł. Badanie wykonuje się u kobiet w każdym wieku, również u kobiet ciężarnych.
Jak wygląda badanie czystości pochwy (biocenoza pochwy)?Kiedy robi się badanie czystości pochwy?
- gdy w okolicach dróg rodnych pojawił się świąd i pieczenie,
- gdy pojawiły się upławy,
- gdy podczas oddawania moczu odczuwalny jest ból i pieczenie,
- gdy występuje bolesne parcie na mocz.
Badanie odbywa się w gabinecie ginekologicznym i wykonuje je lekarz ginekolog. Trwa kilka sekund. Za pomocą jałowego drucika zwanego ezą i jałowego wziernika lekarz pobiera wymaz z tylnego sklepienia pochwy kobiety. Następnie na szkiełku podstawowym wykonuje rozmaz i zabarwia pobrany materiał metodą Grama, czyli barwienia bakterii. Ocenia ph, oraz wykonuje test aminowy - zapachowy.
Czy badanie jest bolesne?
Nie. Pobieranie wymazu z pochwy jest bezbolesne, ale zdarza się, że podczas badania kobieta odczuwa dyskomfort, np. wtedy, gdy jest stan zapalny.
Kiedy biocenoza może ulec zachwianiu?Jak przygotować się do badania?
- 48 godzin przed badaniem należy zachować abstynencję seksualną,
- na kilka dni przed badaniem nie można stosować leków dopochwowych,
- badanie można wykonać w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego, oprócz menstruacji, ponieważ krwawienie z dróg rodnych jest przeciwskazaniem do badania,
- nie należy wykonywać zabiegu irygacji pochwy na kilka dni przed badaniem,
- w dniu badania nie powinno się wykonywać badania ginekologicznego.
W sytuacji, gdy kobieta jest w trakcie lub bezpośrednio po antybiotykoterapii, w organizmie kobiety zachodzą zmiany hormonalne spowodowane np. menopauzą czy połogiem lub gdy flora bakteryjna pochwy została zniszczona w wyniku nadmiernej higieny, a zwłaszcza stosowaniu mydła o odczynie zasadowym. Na stan czystości mogą mieć wpływ również czynniki zewnętrzne, takie jak: stan gospodarki hormonalnej organizmu, czy współżycie seksualne.
Stopnie czystości pochwy, czyli o tym, jak odczytywać wynik biocenozy
Materiał pobrany w trakcie badania zostaje poddany ocenie według stosowanej skali czystości i na tej podstawie ustala się jego wynik.
Najbardziej popularną i powszechnie stosowaną jest skala wg Kuczyńskiej, w której pod uwagę brane są czynniki takie jak: obecność i liczba pałeczek kwasotwórczych, bakterii i drożdżaków, białych krwinek - leukocytów.Skala Kuczyńskiej
Stopniami prawidłowymi są wyniki I, II i III, natomiast o nieprawidłowościach, czyli stanach zapalnych pochwy, świadczą wyniki: od III do IV i 0. Najkorzystniejszy jest wynik I. Oznacza on niskie ph, obecność licznych pałeczek kwasu mlekowego oraz liczne leukocyty, natomiast brak flory patogennej. Stopień II oznacza obecność licznych pałeczek kwasu mlekowego, bakterii i leukocytów. Stopień III interpretujemy jako niewielką ilość pałeczek kwasotwórczych (lub wcale), liczne bakterie i leukocyty. Stopnie IV i 0 to negatywny wynik badania. Oznaczają, że w florze pochwy nie ma pałeczek kwasotwórczych, występują pojedyncze lub liczne leukocyty, liczne patogeny, a ph jest wysokie. Taki wynik badania oznacza stan zapalny w pochwie.Skala ta wyróżnia następujące stopnie czystości pochwy: 0, I, II, III, IV, oraz stopnie pośrednie: I/II, II/III, III/IV, 0/IV.
Oprócz wymienionej wyżej skali czystości pochwy można spotkać się również z interpretacją badania w oparciu o inne skale. Niektórzy lekarze stosują skalę Amsela, w której o stanie zapalnym pochwy świadczy stwierdzenie co najmniej 3 z 4 objawów:Skala Amsela
pojawienie się wydzieliny o szarym zabarwieniu, obecność komórek jeżowych, tzw. ,,clue cells" (mają one charakterystyczny wygląd, ze względu na to, że pokrywają je bakterie), kwasowość powyżej 4,5 ph, nieprzyjemny, rybi zapach.
Można spotkać się też z inną skalą oceny czystości Nugenta. Jest to skala dziesięciopunktowa, gdzie punkty od 0-4 to wynik prawidłowy, zaś powyżej 6 to wynik nieprawidłowy, oznaczający infekcję pochwy i sromu.Skala Nugenta
Biocenoza a ciąża
Badanie czystości pochwy wykonuje się wszystkim ciężarnym kobietom na początku ciąży, oraz powtórnie w 36. tygodniu ciąży. Pozwala to na wykrycie bakterii lub grzybów, które mogłyby być niebezpieczne dla dziecka. Czasem konieczne jest podanie antybiotyku w trakcie porodu po to, aby nie doszło do przedostania się bakterii do organizmu dziecka.
Aby zapobiec infekcjom pochwy warto stosować probiotyk dopochwowy, który zawiera pałeczki kwasu mlekowego. Ważne jest też prowadzenie higienicznego trybu życia. Nie należy jednak przesadzać z higieną osobistą, gdyż nadmierne używanie mydła, które ma odczyn zasadowy i zaburza florę bakteryjną.