Próbujesz zmotywować dziecko, ale masz wrażenie, że nic nie działa? Warto wiedzieć, że nie wszystkie metody są skuteczne lub nie działają z taką siłą, jak mogłoby się nam wydawać. Więc, jak skutecznie zmotywować dziecko? Warto skorzystać z metod, które mają naukowo potwierdzoną skuteczność!
Czy wiesz, że są dwa rodzaje motywacji? O tej wewnętrznej mówimy, gdy do wykonywanej danej czynności pcha nas przyjemność z jej robienia. Natomiast zewnętrzna motywacja odnosi się do wykonywania czynności, tylko po to, by uzyskać jakiś rezultat. Jakie to ma znaczenie dla ciebie i twojego dziecka? Otóż badania wykazały, że kiedy ludzie angażują się w zadanie kierowani wewnętrzną motywacją, osiągają znacznie lepsze wyniki.
W jednym z badań na University of Rochester naukowcy poprosili grupę studentów o przeczytanie artykułu, a następnie określenie odczuwanych podczas jego czytania emocji. Tydzień później badacze sprawdzali, ile informacji zostało w pamięci studentów. Uczniowie, którzy uznali artykuł za interesujący lub przyjemny, uzyskali lepsze wyniki, niż ci, dla których był on niezrozumiały lub nieinteresujący.
Wielu rodziców stosuje metodę "kija i marchewki". Choć na początku metoda ta przynosi szybkie efekty, to jednak po pewnym czasie przestaje działać. Dlaczego? Bo ten sposób opiera się tylko na motywacji zewnętrznej. Nie dość, że efekt z czasem słabnie, to wymaga od rodzica ciągłego motywowania dziecka, aby pożądane zachowanie było kontynuowane.
Wiele badań wykazało, że gdy wprowadza się nagrodę (np. lody lub gry wideo) lub czynnik kontrolujący (np. karę lub utratę przywileju), wewnętrzny popęd danej osoby maleje. Innymi słowy, jeśli twoje dziecko jest na początku zainteresowane jakąś czynnością, a ty próbujesz je zmotywować np. systemem nagród, faktycznie zmniejszasz jego wewnętrzną motywację. Dziecko musi czerpać radość z aktywności, aby być zmotywowane wewnętrznie.
1. Przestań motywować dziecko w tradycyjny sposób
Twoje próby motywowania dziecka najprawdopodobniej działają dokładnie odwrotnie, czyli je demotywują. Bycie zmotywowanym wewnętrznie to cieszenie się aktywnością samą w sobie. Jeśli komuś nie podoba się dana czynność, żadne naciskanie, przekupywanie lub grożenie nie sprawi, że zacznie to lubić. Tak więc tradycyjne sposoby, jak nagradzanie, chwalenie, zrzędzenie, besztanie i karanie – przynoszą efekt przeciwny do zamierzonego. Dlatego najlepsze, co możesz zrobić, to... przestać to robić.
2. Zamiast kontrolować, pomóż dziecku się cieszyć
Nagradzanie, chwalenie, krytykowanie i negatywne konsekwencje to sposoby kontrolowania czyjegoś zachowania. Wywieranie presji lub zachęcanie nie sprawią, że sama czynność będzie przyjemniejsza. Warto dać dziecku swobodę podejmowaniu inicjatywy. Posiadanie autonomii jest niezbędnym warunkiem odnalezienia wewnętrznej motywacji.
4. Inspiruj, nie kontroluj
Pamiętaj, dawanie dziecku opcji do wyboru to tylko kolejny sposób na jego kontrolowanie. Może działać na małe dzieci, ale zdecydowanie nie na te starsze. Najlepszym, co możesz zrobić, będzie pokazanie dziecku, jak może się cieszyć i czerpać przyjemność z wykonywanej czynności.
Pokaż, że nauka nowej umiejętności i jej opanowanie to świetna zabawa. Wzbudź ciekawość nowymi tematami, pokazując różne zastosowania zdobywanej wiedzy. Pozwól dziecku podążać za jego zainteresowaniami. Ucz zdobywania nowej wiedzy, a nie tylko odrabiania lekcji czy kolekcjonowania dobrych stopni. Zamiast chwalenia dziecka, postaw na wspólne świętowanie sukcesów.
5. Pomóż dziecku zrozumieć, po co ma coś zrobić
Oczywiście nie wszystko, co musimy robić w życiu, jest przyjemne. Tak samo dziecku będzie ciężko czerpać przyjemność z każdego powierzonego mu zadania. Pomóż określić, dlaczego dana czynność jest ważna, by zrozumiało znaczenie i wartość tego co ma zrobić.
Na przykład trening piłki nożnej może być czasami trudny. Ale praktyka i regularne ćwiczenie umiejętności są niezbędne, by stawać się coraz lepszym. Pomóż dziecku zrozumieć, że jeśli chce osiągać lepsze wyniki w piłce nożnej, musi ćwiczyć, nawet jeśli nie zawsze jest to przyjemne.
6. Pozwól dziecku decydować
Większość rodziców boi się, że jeśli pozwolą swoim dzieciom podejmować własne decyzje, te z pewnością będą złe, a ich pociechy poniosą porażkę. Tymczasem autonomia ma kluczowe znaczenie w tworzeniu motywacji wewnętrznej.
Złe decyzje są nieuniknioną i ważną częścią nauki podejmowania tych dobrych, dlatego daj dziecku możliwość przećwiczenia tej niełatwej sztuki. Pamiętaj, upadek jest nieodłączną częścią nauki chodzenia.
Jeśli nie stwarza to zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka, pozwól dziecku podejmować decyzje. Niech sam stawi czoła naturalnym konsekwencjom. Na przykład, jeśli nie chce zrobić pracy domowej pracy domowej, nawet po tym, jak wyjaśnisz jej znaczenie, pozwól mu ponieść konsekwencje w szkole.