Reklama.

Wniosek o urlop macierzyński przed porodem. Jakie formalności nas czekają?

Redakcja MamaDu

13 grudnia 2021, 14:43·4 minuty czytania

Publikacja artykułu: 13 grudnia 2021, 14:43

Ile czasu mamy na złożenie wniosku o urlop macierzyński i jakie formalności nas czekają? To może wydawać się skomplikowane, ale przeprowadzimy was przez nie tak, żeby wszystko było jasne.

Zasady przyznawania urlopu macierzyńskiego

Każda pracująca na umowie o pracę kobieta, która ma termin porodu, który przypada za miesiąc, chciałaby skorzystać z przywileju skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Jednak czy możliwe jest udzielenie urlopu małżeńskiego przed przewidywaną datą porodu i narodzin dziecka?

Kodeks pracy pozwala na skorzystanie z urlopu macierzyńskiego już przed porodem, ale w ograniczonym jego wymiarze. Jak czytamy w art. 180 paragraf 1 Kodeksu pracy, pracownicy przysługuje możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego w wymiarze:

20 tygodni, jeśli urodzi się jedno dziecko przy jednym porodzie

31 tygodni, kiedy urodzi się dwójka dzieci przy jednym porodzie

33 tygodni, kiedy urodzi się troje dzieci przy jednym porodzie

35 tygodni, kiedy urodzi się czworo dzieci przy jednym porodzie

37 tygodni, kiedy urodzi się pięcioro dzieci i więcej

Przed przewidywaną datą porodu kobieta może skorzystać z nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jak to wygląda w praktyce? Po porodzie pozostaje do wykorzystania urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania należnego wymiaru.

Czy kobieta może zrzec się urlopu macierzyńskiego?

Minimalny i zarazem obowiązkowy okres urlopu macierzyńskiego, którego kobieta nie może się zrzec, to czas 8 tygodni. Służy on regeneracji i odzyskaniu sił po porodzie. Kobieta może zrzec się prawa do urlopu macierzyńskiego najwcześniej po upływie 14 tygodni tego urlopu.

Co powinno być we wniosku o urlop macierzyński?

Jeśli kobieta chce złożyć wniosek o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego przed porodem, powinna złożyć wniosek, który zawiera: imię oraz nazwisko pracownicy, wskazanie daty, od której miałaby zostać udzielona część urlopu macierzyńskiego.

Co jeszcze należy dołączyć do wniosku? Kopię zaświadczenia lekarskiego na zwykłym druku, który określa przewidywaną datę porodu.

Co ważne – pracodawca nie może odmówić kobiecie udzielenia jej urlopu macierzyńskiego.

Kto może uzyskać prawo do urlopu macierzyńskiego?

Jednak osoby, które nie są zatrudnione, nie muszą się martwić. Od 2 stycznia 2016 roku urlop macierzyński nie jest wyłącznie uprawnieniem pracowniczym. Mogą go uzyskać osoby, które nie pozostają w zatrudnieniu.

Kto więc jeszcze ma prawo do urlopu macierzyńskiego? Ma je również ubezpieczona matka dziecka, ubezpieczony ojciec dziecka, ubezpieczony członek najbliższej rodziny, który opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe z innego niż stosunek pracy tytułu do ubezpieczeń.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński?

Zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego.

Dla przykładu: kobieta rodzi dziecko po ustaniu zatrudnienia, a co za tym idzie nie będzie objęta ubezpieczeniem chorobowym, oznacza to, że nie nabędzie prawa do otrzymania zasiłku macierzyńskiego. Czy jest jakiś wyjątek? Tak, przewiduje go art. 30 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zgodnie z którym zasiłek macierzyński przysługuje również w sytuacji urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeśli ubezpieczenie ustało w okresie ciąży:

wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy

z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu

Co trzeba zrobić, żeby otrzymać zasiłek macierzyński?

Żeby otrzymać zasiłek macierzyński za czas urlopu macierzyńskiego (oraz urlopu rodzicielskiego) trzeba przedłożyć pracodawcy dokument, który potwierdza urodzenie dziecka. Może to być akt urodzenia.

Dokumentem, który jest niezbędny do tego, by przyznano i wypłacono zasiłki macierzyńskie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego jest:

złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego e-PUAP na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku określające przewidywaną datę porodu – za okres przed dniem porodu

odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – za okres od dnia porodu

Nieco inaczej wygląda sytuacja, kiedy dziecko urodzi się za granicą. Wówczas dokumentem do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest:

zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza określające przewidywana datę porodu zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem - za okres przed porodem

odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez płatnika składek lub ZUS za zgodność z oryginale lub zagraniczny akt urodzenia dziecka - za okres od dnia porodu

Ochrona pracownicy

Pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim, który został udzielony przed porodem, w pełni korzysta z ochrony (na mocy art 177 paragraf 1 Kodeksu pracy). Co to oznacza? Zakaz wypowiedzenia czy rozwiązania umowy o pracę w okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego.

Jest jednak wyjątek od tego zakazu. Jest nim upadłość lub likwidacja pracodawcy albo też wystąpienie przesłanek do zwolnienia w trybie dyscyplinarnym. To ostatnie możliwe jest jednak jedynie za zgodą zakładowej organizacji związkowej, jeśli, oczywiście, taka działa w firmie.

Urlop macierzyński a urlop rodzicielski

Należy wskazać, że od 2022 roku nastąpią zmiany i urlop rodzicielski będzie funkcjonował na nowych zasadach. Jest to związane z dyrektywą Unii Europejskiej, która została przyjęta w czerwcu 2019 roku.

Państwa członkowskie, w tym Polska, są zobowiązane do tego, by dostosować wewnętrzne przepisy do nowych regulacji. Czas na to kończy się 2 sierpnia 2022 roku.

Dyrektywa ma za zadanie wyrównanie szans kobiet na rynku pracy przez promowanie partnerskiego modelu rodziny. Jest to szczególnie ważne, bo to zazwyczaj matka wykorzystuje urlop rodzicielski, mimo że oboje rodziców posiadają do niego prawo. Wprowadzenie zmian ma zachęcić ojców do skorzystania z tych urlopów i tym samym ułatwić kobietom powrót do pracy.

Jakich zmian możemy się spodziewać? Urlop rodzicielski będzie wynosił 4 miesiące. Ojciec zyska indywidualne prawo do urlopu, bez względu na to, jakie prawa ma matka dziecka.
Nowe przepisy wprowadzą też 2 miesiące urlopu rodzicielskiego wyłącznie dla ojca. Tutaj nie ma możliwości przekazania go matce. Jeśli więc ojciec dziecka nie zdecyduje się na jego wykorzystanie, urlop taki przepada.

Zwolnienie lekarskie a urlop macierzyński przed porodem

Kobiety, które zmagają się z komplikacjami w trakcie ciąży oraz wszystkie te, które korzystają ze zwolnienia lekarskiego w trakcie jej trwania, zapewne zadają sobie pytanie, czy zwolnienie lekarskie wyklucza taki urlop przed porodem.

Według prawa zwolnienie lekarskie (np. takie, które uruchamiane jest w sytuacji ciąży zagrożonej) nie może uniemożliwiać rozpoczęcia korzystania z urlopu macierzyńskiego przed porodem.