Kim tak naprawdę są Trzej Królowie? Wyjaśniamy symbolikę imion, strojów i darów

Trzej Królowie

W rzeczywistości nie wiadomo, czy Trzej Królowie naprawdę istnieli – naukowcy wciąż prowadzą badania na ten temat. Jednak w tradycji katolickiej, a także na kartach Biblii występują jako mędrcy ze Wschodu, którzy przynieśli Jezusowi dary. Jedynie w Ewangelii według św. Marka znajduje się fragment, w którym Trzej Królowie kłaniają się Dziecięciu. Brzmi on następująco:

"Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali: "Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać mu pokłon". (...) A oto gwiazda, którą widzieli na Wschodzie, szła przed nimi, aż przyszła i zatrzymała się nad miejscem, gdzie było Dziecię. Gdy ujrzeli gwiazdę, bardzo się uradowali. Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu pokłon. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę. A otrzymawszy we śnie nakaz, żeby nie wracali do Heroda, inną drogą udali się do swojej ojczyzny". (Biblia Tysiąclecia)

Trzej Królowie – jakie mieli imiona?

W Biblii nie ma informacji na temat imion Trzech Króli. Są też oni określani jako "Mędrcy ze Wschodu". Jednak przyjęło się, że, Trzej Królowie mieli na imię: Kacper, Melchior i Baltazar. Tradycja, zgodnie z którą zaczęto nazywać Mędrców ze Wschodu właśnie tymi imionami, narodziła się w średniowieczu.

Według jednej z apokryficznych ewangelii Kacper, Melchior i Baltazar byli trojgiem braci – królów pochodzących z Persji. Jednak to tylko jedno z przypuszczeń. Inna tradycja mówi o tym, że każdy z nich pochodził z innego zakątka świata.

Trzej Królowie – Kacper

Kacprowi imię "nadano" w VIII-X wieku. Zazwyczaj w sztuce (m.in. w szopkach bożonarodzeniowych) przedstawiany jest jako osoba czarnoskóra. Kacper, zgodnie z wierzeniami jest najmłodszym z mędrców. Niektórzy uważają, że każdy z Trzech Królów symbolizował inny kontynent. Kacper miałby pochodzić z Afryki. Oczywiście są to tylko domysły. Nie zawsze też postać czarnoskórego mężczyzny utożsamiano właśnie z Kacprem. Według niektórych przekazów to Baltazar, a nie Kacper miał symbolizować ludność, pochodzącą z Afryki.

Trzej Królowie – Melchior

Drugi z mędrców – Melchior – bardzo często uważany jest za najstarszego. Właśnie dlatego przedstawia się go jako sędziwego mężczyznę z długą brodą. Melchior miał być reprezentantem Azji lub Europy. Najczęściej przedstawia się go raczej jako Europejczyka.

Trzej Królowie – Baltazar

Baltazar jest przedstawiany jako mężczyzna w średnim wieku o oliwkowej cerze i z krótko przystrzyżoną, czarną brodą. Miał on reprezentować Azję. Nie bez przyczyny każdemu z Trzech Króli został przypisany inny wiek. Ma on symbolizować różne etapy życia człowieka: Kacper (młodość), Melchior (dojrzałość) i Baltazar (starość).

Oczywiście takie informacje, dotyczące Trzech Króli należy traktować raczej jako symboliczne. We wspomnianym wyżej fragmencie Biblii jest powiedziane, że Mędrcy ze Wschodu podróżowali razem, można więc przypuszczać, że się znali.
Jak się okazuje Trzej Królowie, najpewniej w rzeczywistości wcale królami nie byli. Przyjęto takie określenie, przez błędy w tłumaczeniu. Tak naprawdę Mędrcy ze Wschodu, byli po prostu astrologami.

Trzej Królowie – kolory szat i stroje

Oczywiście wszystkie informacje na temat tego, jak wyglądali Trzej Królowie: jakie mieli kolory szat czy stroje, są jedynie spekulacjami. W Biblii nie ma szczegółów, dotyczących ich wyglądu. Jednak w sztuce zazwyczaj przedstawia się ich w określony sposób.

Bardzo często mają bogato zdobione szaty, w ich strojach widać przepych. W zależności od konkretnych przedstawień w sztuce Trzej Królowie są ukazywani w następujących barwach:
– czerwień – oznacza Ducha Świętego;
– niebieski – to kolor, podkreślający boskość;
– zielony – to kolor nadziei i wolności.

Niekiedy jednak Trzej Królowie byli przedstawiani w pomarańczowych, brązowych, a nawet purpurowych szatach. Na przestrzeni lat powstało bardzo dużo wizerunków przedstawiających Trzech Króli. Malowali je m.in. Rubens , Giotto di Bondone czy Gentile da Fabriano. Na każdym z tych obrazów został przedstawiony moment, gdy Mędrcy ze Wschodu oddają pokłon nowo narodzonemu Mesjaszowi.

3 Królowie dary

Według Biblii, a także tradycji Trzej Królowie przynieśli Nowonarodzonemu Jezusowi dary. Były to: złoto, kadziło i mirra. Oprócz zastosowania tych darów bardzo ważna jest też ich symbolika:
– złoto – było znane w Izraelu od dawna. Miało ono symbolizować godność królewską Jezusa Chrystusa;
– kadzidło – palono je w świątyniach na znak obecności Boga, dzięki czemu wierzący mieli świadomość kontaktu ze Stwórcą. Kadzidło jako dar dla Jezusa symbolizowało jego godność kapłańską.
– mirra – to cenny balsam, który był stosowany podczas rozmaitych uroczystości. Niekiedy dodawano ją także do wina. Mirra ofiarowana przez jednego z Trzech Króli miała symbolizować męczeńską śmierć Jezusa na krzyżu.

Trzej Królowie – a może było ich więcej?

Jak się okazuje, potwierdzonych informacji na temat Trzech Króli jest naprawdę niewiele. Podważyliśmy już to, że byli królami, a teraz okazuje się, że najprawdopodobniej wcale nie było ich trzech. Niektórzy uważają, że Mędrców ze Wschodu było dwunastu, tak samo, jak apostołów. Inni twierdzą, że było ich czterech lub dziesięciu.

Niektóre apokryfy podają, że nie byli to jedynie Trzej Królowie, a tysiące orszaków, które zmierzały, by powitać nowo narodzonego Mesjasza. Jedna ze słowiańskich opowieści mówi o tym, że z naszych terenów również wyruszył jeden z króli, chcąc złożyć pokłon Jezusowi i podarować mu drogocenny rubin. W czasie swojej podróży napotykał jednak chorych i potrzebujących, którym zawsze udzielał pomocy. W międzyczasie zachorował i on sam.

Jak widać, jest wiele spekulacji dotyczącej tego, ilu tak naprawdę mędrców odwiedziło Jezusa. Jednak fakt, że w naszej kulturze przedstawia się właśnie trzech, a nie dziesięciu czy dwunastu króli, również nie jest bezzasadny. Trójka bowiem oznacza pełnię. Jest to także liczba Trójcy Świętej: Boga Ojca, Jezusa Chrystusa i Ducha Świętego.

Święto Trzech Króli – symbolika

Nie tylko dary przyniesione przez Trzech Króli mają bogatą symbolikę. Ma ją również całe Święto Trzech Króli, które w Kościele Katolickim świętowane jest 6 stycznia. Objawienie Pańskie ma przypominać wierzącym, że Jezus jest Zbawicielem wszystkich ludzi, niezależnie od ich narodowości, koloru skóry, tradycji czy wierzeń. Symbolem tych odmienności są właśnie Trzej Królowie.

W całej historii Trzech Króli bardzo ważne znaczenie ma również Gwiazda Betlejemska, która zaprowadziła mędrców do maleńkiego Chrystusa. Do dziś nie wiadomo, czym tak naprawdę było to zjawisko. Eksperci spierają się na jego temat. Jedni uważają, że była to kometa, inni, że rozbłysk supernowej, a jeszcze inni, że koniunkcja trzech planet.

Święto Trzech Króli – tradycje

Ze Świętem Trzech Króli są też związane różne tradycje. Niegdyś to właśnie 6 stycznia dzieci były obdarowywane prezentami (stąd inna, ludowa nazwa święta: "szczodre gody"). Najmłodsi kolędnicy chodzili po domach, a w ramach podzięki za pieśni bardzo często otrzymywali słodkie rogale do jedzenia.

A jakie tradycje, związane ze Świętem Trzech Króli pozostały do dziś? 6 stycznia, katolicy, którzy uczestniczyli w Mszy Świętej, otrzymują kadzidło i kredę. Kadzidłem okadzają cały dom, co stanowi symbol obecności Boga w danym miejscu. Z kolei kredą wypisuje się na drzwiach symbol: "K + M + B" lub "C + M + B", a także dopiero rozpoczynający się rok, np. "K + M + B 2021".

Tradycja związana ze Świętem Trzech Króli bardzo mocno ożyła w przeciągu minionym kilku lat. Wszystko za sprawą tzw. orszaków Trzech Króli, które organizowane są w wielu miastach Polski. Orszak Trzech Króli nazywany bywa także ulicznymi jasełkami. Polega on na tym, że wszyscy wierni, mający ochotę wziąć udział w tej uroczystości wychodzą na ulicę, by świętować wydarzenie, jakim jest narodzenie się Zbawiciela.

Osoby, biorące udział w orszaku Trzech Króli, wędrują radośnie, śpiewając kolędy i inne pieśni bożonarodzeniowe. Oczywiście nie braknie też tych, którzy są przebrani za Mędrców ze Wschodu. Bardzo często uczestnicy orszaku dostają papierowe korony. Cała tradycja wywodzi się z polskich jasełek, ale także kolędniczych parad, organizowanych w Hiszpanii czy Meksyku.