
Zapalenie płuc jest najczęstszą chorobą układu oddechowego występującą w okresie dzieciństwa. To także jedna z najczęstszych przyczyn śmierci w tej grupie wiekowej, na całym świecie. Każdego roku na zapalenie płuc umiera około 1,8 miliona dzieci. W Polsce liczba zgonów z tego powodu jest dość niska, częściowo dzięki opiece medycznej, a częściowo dzięki możliwości szczepienia przeciwko najbardziej rozpowszechnionym patogenom, powodującym m.in. zapalenie płuc.
Podobnie jak w przypadku dorosłych, to głównie bakterie są odpowiedzialne za zapalenie płuc u dzieci. Maluchy są również podatne na patogeny rzadsze, które nie miałyby wpływu np. na dorosłych. Patogeny wywołujące tzw. nietypowe zapalenie płuc, np. chlamydia lub mykoplazmy, częściej występują u dzieci w wieku szkolnym.
Objawy takie jak duszność, gorączka i kaszel są zwykle znacznie poważniejsze u dzieci z bakteryjnym zapaleniem płuc. Występuje ono często dopiero po zapaleniu płuc wywołanym przez wirusy. Lekarze mówią wtedy o tzw. superinfekcji. Z kolei zapalenie płuc wywołane przez grzyby u dzieci jest rzadkie i występuje raczej u dzieci z osłabionym systemem odpornościowym oraz u wcześniaków.
Jeśli patogeny - czyli bakterie lub wirusy - są odpowiedzialne za zapalenie płuc u dzieci, choroba staje się potencjalnie zakaźna dla innych. Patogeny mogą być przenoszone na inne osoby podczas kaszlu lub kichania (infekcja kropelkowa). Dlatego też, szczególnie w przypadku dzieci, należy zapewnić odpowiednią higienę: zawsze miej przy sobie czystą chusteczkę do nosa i upewnij się, że dziecko nie kicha i nie kaszle na żadną inną osobę.
Nie jest łatwo wykryć zapalenie płuc u dzieci i niemowląt. Szczególnie w przypadku niemowląt i bardzo małych dzieci, które nie są jeszcze w stanie mówić, należy zwrócić szczególną uwagę na objawy, które odróżniają zapalenie płuc od normalnego przeziębienia. Są to m.in. niechęć do picia i odmowa spożywania pokarmów, kaszel, często z zielonkawą lub żółtawą flegmą, wzdęty brzuch, szybki i płytki oddech, wysoka gorączka.
Aby ocenić zakres stanu zapalnego, wykonuje się zdjęcie rentgenowskie płuc. Wykonanie pojedynczego zdjęcia RTG nie jest dla dziecka szkodliwe. Z kolei analiza laboratoryjna jest niezbędna do określenia, które patogeny wywołały zapalenie płuc. Wykonuje się zatem posiew flegmy. Oznacza to, że w laboratorium podejmuje się próbę rozmnażania bakterii z plwociny. Następnie można zidentyfikować bakterię odpowiedzialną za zapalenie płuc. Ważne jest, aby próbka flegmy została pobrana przed rozpoczęciem terapii.
Badaniem krwi może potwierdzić podejrzenie zapalenia płuc u dzieci. Jeśli w organizmie występuje stan zapalny, białko C-reaktywne (CRP) we krwi i liczba białych krwinek (leukocytów) jest zazwyczaj zwiększona. Z kolei leczenie dzieci zależy od wieku i nasilenia objawów zapalenia płuc. Niemowlęta do szóstego miesiąca życia oraz dzieci z towarzyszącymi im innymi chorobami, powinny być leczone w szpitalu. Starsze dzieci bez chorób towarzyszących mogą być leczone w domu.

W przypadku wysokiej gorączki, lekarz przepisuje również leki „zbijające” temperaturę. Ich przyjmowanie jest nieszkodliwe nawet dla mniejszych dzieci, pod warunkiem, że przestrzega się zalecanej przez lekarza dawki. Na rynku dostępne są syropy z aktywnymi składnikami takimi jak ibuprofen lub paracetamol, które są szczególnie odpowiednie dla dzieci.
Nie ma jednolitego rokowania dla zapalenia płuc u dzieci. Indywidualny przebieg leczenia i czas trwania choroby zależy od rodzaju patogenu i ogólnego stanu zdrowia dziecka. Jeśli dziecko nie ma innych chorób, rokowanie jest zazwyczaj dobre, a zapalenie płuc zwykle ustępuje w ciągu siedmiu do dziesięciu dni.
Jeśli objawy nasilą się lub jeśli po trzech dniach - pomimo antybiotykoterapii - nie nastąpi znacząca poprawa stanu zdrowia, należy natychmiast udać się do lekarza. Ponadto trzeba mieć na uwadze, że nawet specjalistom często trudno jest odróżnić zapalenie oskrzeli od zapalenia płuc u dzieci. Zapalenie oskrzeli może również rozwinąć się w zapalenie płuc. Jeśli dziecko zachoruje na zapalenie oskrzeli, powinno być pod opieką lekarską.