"Dzban" Młodzieżowym Słowem Roku 2018. Ale czy wiecie, co oznacza "mamadżer"?

W składzie jury znaleźli się Ewa Kołodziejek, Marek Łaziński i Bartek Chaciński. To właśnie werdykt ekspertów jest potwierdzeniem decyzji internautów oraz lawinowego wzrostu popularności "dzbana".

Drugie miejsce zajęły epitety masny/masno, a trzecie – prestiż/prestiżowy. W pierwszej piątce znalazły się także słowa z poprzednich edycji – "XD" i sztos. Dodatkowo jury postanowiło wyróżnić także trzy oryginalnie zbudowane słowa – "zwyklak", "normik" oraz "mamadżer". W sumie, poprzez formularz na stronie sjp.pwn.pl wpłynęło prawie 10 tysięcy zgłoszeń.

– Oprócz słów opisanych w werdykcie warto zwrócić uwagę na inne zjawiska ogólniejszej natury. Wciąż silną pozycję w języku młodzieży mają słowa wywodzące się z języka złodziejskiego: git, klawo, kminić, kozak, kozacki, kumać, od dawna "działające" w slangu młodzieżowym, ale dla kolejnych pokoleń nowe, świeże – zwróciła uwagę Ewa Kołodziejczyk.

– [...] dzban nie jest obrazą śmiertelną, lecz trochę śmieszną, trochę prowokacyjną. Najstarsze wystąpienia tego wyrazu w odniesieniu do osób znaleźliśmy w sieci w roku 2009. [...] Definicje proponowane przez uczestników naszego plebiscytu wskazują na wieloznaczność i bogactwo skojarzeń tego epitetu. Od jednoznacznie negatywnych: "osoba, która ma poziom intelektualny jak dzban, czyli żaden" po łagodne "niemądra osoba, pieszczotliwa nazwa przyjaciela". Są też definicje obrazowe [...] i zwięzłe "no debil". Najbardziej wyczerpująca jest definicja: "Dzbanem może być każdy. Wystarczy, że zrobi coś, co w jakikolwiek sposób nie spodoba się drugiemu rozmówcy. Tak powstaje dzban" – precyzuje Łaziński.

Dzban może nie jest jednak aż tak zaskakującym wyborem, jak "masny" czy "prestiż". Skąd ich popularność wśród młodych ludzi? – Masny to przymiotnik z gwary śląskiej. Oznacza pierwotnie "tłusty" i zawiera ten sam rdzeń co masarz i mięso (ze zmianami fonetycznymi). Użycie słownictwa kulinarnego i związanego z jedzeniem w slangu jest częste, by wspomnieć choćby suto, tłusto czy dawne wypasiony. Popularność prestiżu to prawdopodobnie efekt prześmiewczego autorytetu Lorda Kruszwila i podobnych youtuberowych gwiazd. To określenie jest popularne głównie wśród młodzieży młodszej, niepełnoletniej.

W kategorii "słowo ciekawie zbudowane" wyróżnienie zdobyli: zwyklak, normik i słwotwórcza wariacja "mamadżer" ( "młoda mama i menadżer w jednym").

Innymi propozycjami były m.in. rodzina wyrazów z rdzeniem "ogar" ("ogarnąć", "ogarniać", "ogar" i "nieogar"), oraz skrótowiec RIGCZ ("rozum i godność człowieka"). PWN wyróżnił też najciekawsze propozycje. Za takie uznano opisujące uzależnienie od smartfona pojęcie "smartwica" (lub "smartfica") i czasownik "odjaniepawlić"/"odjaniepawlać".