Rozwój dziecka z innej perspektywy – zobacz, jak w filmach opowiada o tym Krystyna Czubówna
Magdalena Minkina
20 listopada 2017, 14:11·4 minuty czytania
Publikacja artykułu: 20 listopada 2017, 14:11
Odporność i mózg dziecka rozwijają się już od chwili poczęcia. Po narodzinach układ immunologiczny zaczyna mieć styczność z nieznanymi mu wcześniej drobnoustrojami, a dopiero uczy się swoich obowiązków, czyli rozpoznawania i ewentualnej walki z nimi. Po przyjściu na świat coraz szybciej rozwija się również mózg niemowlęcia. To właśnie on pełni rolę centrum dowodzenia nad całym organizmem. Dowiedz się, jak kształtuje się odporność i układ nerwowy malucha po narodzinach oraz jak zadbać o ich prawidłowy rozwój w kolejnych miesiącach i latach życia.
Reklama.
- Rozwój układu immunologicznego i nerwowego to dynamiczny, a jednocześnie długotrwały proces.
- Oba układy pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie dziecka, dlatego już od momentu poczęcia i w kolejnych latach życia warto je wspierać.
- Rodzice mogą wspierać kształtowanie się młodego organizmu, m.in. poprzez prawidłowe żywienie dziecka. Najlepsze dla niemowlęcia jest mleko mamy – pokarm bogaty w składniki ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka.
Niedojrzała tarcza ochronna organizmu
Przebywając w łonie matki, płód jest bezpieczny. Jama macicy i płyn owodniowy pełnią funkcję ochronną, dzięki czemu mogą zachodzić skomplikowane procesy rozwojowe. W chwili narodzin układ odpornościowy dziecka jest niedojrzały i niedoskonale radzi sobie z wszechobecnymi bakteriami i infekcjami. Jest wyposażony w przeciwciała, przekazane przez mamę dzięki łożysku. „Przeciwciała te jednak stopniowo znikają (w 6. miesiącu życia są nie do wykrycia), dlatego odporność noworodka nazywa się czasową bierną odpornością. Nawet do 12.-18. miesiąca życia dziecka jego organizm nie produkuje wystarczającej ilości własnych przeciwciał. Ocenia się, że proces kształtowania się układu immunologicznego trwa od urodzenia do około 12. roku życia" – tłumaczy dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert bebiprogram.pl.
Mózg rozwija się bardzo dynamicznie
Rozwój mózgu przebiega bardzo intensywnie w czasie ciąży i w pierwszych latach życia dziecka. Na początku zachodzi proces powstawania komórek nerwowych, czyli neuronów – podstawowych jednostek budujących cały układ nerwowy. Między neuronami tworzą się połączenia nazywane synapsami. Stopniowo kształtują się jego poszczególne części, m.in.: wzgórze, móżdżek, półkule mózgowe – początkowo gładkie, z czasem stają się coraz mocniej pofałdowane. Podstawową funkcją układu nerwowego jest umożliwienie myślenia, rozwój funkcji czuciowych, motorycznych. Odpowiada także za prawidłowe widzenie, słyszenie, czy odczucia smakowe. „Z chwilą przyjścia dziecka na świat w jego mózgu istnieje już 100 miliardów neuronów, z których każdy nawiązuje 2,5 tys. połączeń. W ciągu kolejnych dwóch lat w każdej sekundzie będą powstawać 2 miliony nowych połączeń. W 1. roku życia dziecka jego mózg zwiększa się prawie dwukrotnie, a w wieku 5 lat osiąga masę mózgu osoby dorosłej” – wyjaśnia ekspert.
Wyjątkowy skład mleka mamy
Dla wzmacniania odporności w pierwszych tygodniach i miesiącach życia najważniejsze jest karmienie piersią. Dzięki właściwościom antybakteryjnym mleko mamy w bierny sposób chroni przed zakażeniem oraz wspiera rozwój specyficznych mechanizmów odporności. Zawiera niepowtarzalne związki immunologiczne i przeciwciała idealnie dopasowane do każdego dziecka. „Pokarm kobiety zawiera liczne immunoaktywne składniki wpływające korzystnie na układ odpornościowy, takie jak: wydzielniczą immunoglobulinę IgA, laktoferynę, cytokiny i czynniki wzrostu warunkujące dojrzewanie komórek odpornościowych. Mleko mamy zawiera także: laktoperoksydazę, czyli enzym, który chroni m.in. przed zakażeniem paciorkowcem i lizozym, który niszczy bakterie” – dodaje dr n. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra.
Pokarm mamy jest także bogatym źródłem ważnej dla odporności witaminy A oraz, jeżeli mama odpowiednio się odżywia, witaminy C. Witaminę D należy suplementować zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ dostarczenie wystarczającej ilości wraz z żywnością jest niemożliwe. W chwili narodzin układ immunologiczny wciąż nie jest w pełni rozwinięty – nie mając wcześniej kontaktu z drobnoustrojami, nie umie jeszcze z nimi walczyć. Wraz ze stymulacją antygenową oraz dzięki prawidłowemu żywieniu właściwie się rozwija. Mózg jest najbardziej energochłonnym narządem. Do budowy swoich struktur oraz sprawnego funkcjonowania potrzebuje znajdujących się m.in. w mleku mamy kwasów tłuszczowych, które są w nim obecne w odpowiednich ilościach i proporcjach. Organizm ludzki nie jest w stanie wytworzyć pewnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, dlatego muszą być one dostarczane wraz z pożywieniem.
Inne sposoby wspierania odporności i mózgu
Poza właściwym sposobem żywienia istnieją inne sposoby wspierania układu immunologicznego i stymulacji mózgu w pierwszych latach życia dziecka. Ważnymi elementami wzmacniania dziecięcej odporności są: suplementacja witaminy D, szczepienia ochronne oraz codzienne spacery na świeżym powietrzu. Istotne jest także unikanie kontaktów z osobami chorymi czy skupisk ludzkich (np. dużych sklepów). Pomieszczenie, w którym przebywa dziecko, powinno być regularnie wietrzone, a powietrze nawilżane (szczególnie w sezonie grzewczym). Należy unikać przegrzewania – gdy dziecko jest zbyt ciepło ubrane, zostaje zaburzony jego system termoregulacji, co często powoduje, że dziecko gorzej znosi zmiany temperatur i łatwiej się przeziębia.
By stymulować „supernarząd”, czyli mózg, istotne jest dostarczenie mu m.in. odpowiedniej ilości bodźców wzrokowych, słuchowych czy czuciowych. Do małego dziecka trzeba mówić, pokazywać mu świat i trzeba je dotykać – szczególnie w pierwszych latach życia odpowiednie bodźcowanie wpływa na prawidłowy rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Mówiąc o stymulacji rozwoju mózgu dziecka i odpowiednim bodźcowaniu, myślimy m.in. o wystroju pokoju czy łóżeczka dziecka oraz o zabawkach. Zabawki stymulujące mózg powinny być w żywych kontrastowych kolorach, nie powinny jednak pobudzać naraz zbyt wielu zmysłów (lepiej, żeby nie były zbyt kolorowe, zbyt świecące czy dźwiękowe). Przy zakupie zabawek należy wybierać te o różnych fakturach czy o zróżnicowanym kształcie. Warto korzystać z prostych, a jednocześnie różnorodnych rekwizytów – przedmioty domowego użytku, jeśli tylko są bezpieczne, mogą być kreatywnie wykorzystane.
Poznaj fascynujący proces rozwoju SuperOdporności i MegaMózgu na www.bebiprogram.pl. Dzięki sześciu czytanym przez Krystynę Czubównę odcinkom możesz przenieść się w wyjątkowy świat superbohaterów i obejrzeć rozwój dziecka z innej perspektywy.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.