Refundacja szczepień przeciwko pneumokokom to temat, który od kilku lat wraca jak bumerang. To rozwiązanie, wyczekiwane zarówno przez rodziców, jak i przez pediatrów, ma szansę wejść w życie już od początku przyszłego roku. W związku z tym, postanowiliśmy przybliżyć wam trochę faktów na temat tych bakterii oraz chorób przez nie powodowanych.
Pneumokoki i choroby, które wywołują
Pneumokok to bakteria zwana inaczej dwoinką zapalenia płuc, jest ona jedną z najczęstszych przyczyn zakażeń bakteryjnych u dzieci. Według szacunków, ok. 60 proc. dzieci między 2 a 5 r.ż. jest nosicielami pneumokoków. Znajdują się one w gardle oraz w nosie i nie wywołują objawów, mogą stanowić jednak źródło zakażenia innych, bardziej wrażliwych, osób.
Dwoinka zapalenia płuc odpowiada za znacznie więcej chorób niż sugeruje nam jej nazwa. Najczęściej wywołuje ona zapalenia górnych dróg oddechowych (ostre zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok przynosowych), jednak może powodować też zakażenia inwazyjne takie jak: - sepsa
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- zapalenia płuc, stawów, otrzewnej, osierdzia
- ropień mózgu
Zakażenia te mogą być bardzo poważne w skutkach, a nawet prowadzić do śmierci.
Ryzyko zachorowania
Jako, że szczepienie przeciwko pneumokokom nie jest jeszcze refundowane, wielu rodziców zadaje sobie pytanie o zasadność szczepień i ryzyko jakie grozi niezaszczepionym dzieciom. Dwoinka zapalenia płuc przenosi się drogą kropelkową, poprzez unoszące się w powietrzu kropelki śliny i wydzielin dróg oddechowych oraz przez bezpośredni kontakt z chorym lub nosicielem. Ryzyko zakażenia rośnie więc, w momencie kiedy posyłamy dziecko do żłobka czy przedszkola.
Zakażenia pneumokokowe najczęściej występują u dzieci do 5 r.ż., ale najwięcej groźnych powikłań grozi maluchom w pierwszych 2 latach życia. Szczególnie narażone są wcześniaki oraz osoby chore na niektóre choroby przewlekłe (niedobory odporności, brak śledziony, choroby układu krwiotwórczego, serca, płuc, nerek, cukrzyca, wady lub urazy czaszki albo mózgu, przewlekłe choroby ucha środkowego, głuchota). W Polsce rocznie notuje się ok. 130-320 ciężkich zachorowań rocznie, wśród dzieci do 2 r.ż. Należy jednak pamiętać, że część chorób nie jest prawidłowo identyfikowana, dlatego w rzeczywistości ta liczba może być większa.
Ochrona przed pneumokokami
Jedyną znaną metodą zapobiegania zakażeniom pneumokokowym jest szczepienie ochronne. Wśród dzieci, które w wieku niemowlęcym przeszły kompletne szczepienie szczepionką koniugowaną 89 proc. nie zachoruje na inwazyjną chorobę pneumokokowi, 44 proc. nie zachoruje na przewlekłe zapalenie ucha środkowego wymagające operacyjnego leczenia laryngologicznego, 34 proc. nie zachoruje na ostre pneumokokowe zapalenie ucha środkowego a 22 proc. nie zachoruje na cięższe zapalenie płuc.
Rodzaje szczepionek
Występują dwa typy szczepionek przeciw pneumokokom: skoniungowane oraz polisacharydowe. Pierwszy typ można stosować u dzieci poniżej drugiego roku życia. Są specjalnie przygotowane, aby stymulować niedojrzały jeszcze układ odpornościowy niemowlęcia i małego dziecka w celu uzyskania trwałej odporności nawet u najmłodszych dzieci. Wykonuje się od 1 do 4 wkłuć (w określonych odstępach czasowych), w zależności od wieku pacjenta.
Szczepionki polisacharydowe można stosować od 2 r.ż. i chronią one przed zakażeniem 23 najczęstszymi typami pneumokoków, które w Polsce odpowiadają za około 80 proc. zakażeń inwazyjnych (w tym wszystkie wywołane przez pneumokoki oporne na antybiotyki). Zapewniają odporność przez ok. trzy lata i nie wpływają na nosicielstwo.
Szczepionki uważane są za bezpieczne i dobrze tolerowane. Szczepienie najlepiej rozpocząć w 2. miesiącu życia.
Refundowane szczepienia?
Jak wspomniałam w pierwszej części artykułu, temat refundacji szczepień przeciw pneumokokom znów wrócił na tapetę. Stało się to za sprawą prac nad rozszerzeniem obowiązkowych szczepień ochronnych. Milena Kruszewska, rzecznik Ministra Zdrowia, zapowiedziała, że od 2017 r. zostaną włączone do niego szczepienia przeciwko Streptococcus pneumoniae (Dwoinka zapalenia płuc- przyp. red.). Mają być one obowiązkowe i finansowane z budżetu Ministra Zdrowia.
W ramach programu szczepień niemowląt, szczepionka podawana będzie w schemacie 2+1 (dwie dawki podstawowe i jedna przypominająca). Pierwsza może być podana w wieku 2 miesięcy kolejną podaje się dwa miesiące później a trzecią co najmniej 6 miesięcy od ostatniej dawki szczepienia pierwotnego. Obecnie, jedna dawka szczepionki kosztuje ok. 250-350 zł. Refundacja będzie więc dla rodziców sporym udogodnieniem.