Władza rodzicielska po rozwodzie wg nowelizacji 2015
Osoby noszące się z zamiarem rozwodu lub znajdujące się w trakcie postępowania rozwodowego coraz częściej zwracają się do prawników z zapytaniem o istotę zmian, jakie po ostatniej nowelizacji Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego nastąpiły w zakresie powierzania rodzicom małoletniego dziecka, wykonywania władzy rodzicielskiej w stosunku do jego osoby.
Pokrótce postaram się zatem odpowiednio przejrzyście, przedstawić zainteresowanym, istotę wprowadzonych innowacji. Zacznijmy jednak od przeanalizowania stanu prawnego, który towarzyszył nam do niedawna w tym przedmiocie...
Adwokat Dagmara Jagodzińska
Jak było przed nowelizacją KRO?
Bezpośrednio przed wejściem w życie aktualnie obowiązujących przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, dotyczących kwestii powierzania wykonywania władzy rodzicielskiej nad wspólnym, małoletnim dzieckiem rozwodzących się małżonków, sądowi orzekającemu o rozwodzie rodziców dziecka, przysługiwały następujące możliwości:
1. Sąd mógł powierzyć obojgu rodzicom dziecka wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej nad ich małoletnim dzieckiem – warunkiem pozostawało występowanie pomiędzy małżonkami porozumienia co do zgodnego i harmonijnego współdecydowania o istotnych kwestiach dotyczących dziecka w przyszłości. Porozumienie to, określane mianem „planu wychowawczego” rodzice sporządzali na własną rękę, poza salą posiedzeń sądowych. Rozwiązanie to dotyczyło więc przypadków, w których małżonkowie pozostawali ze sobą w poprawnych stosunkach i skłonni byli do kompromisów w decyzjach dotyczących ich potomstwa.
2. Jeśli rodzice nie wykazywali zdolności porozumienia się w sprawach dotyczących dziecka, a ich stosunki pozostawały na tyle napięte, iż nie można było oczekiwać od nich harmonijnego współdziałania na rzecz dobra małoletniego, sąd zobowiązany był powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców dziecka, przy jednoczesnym ograniczeniu roli drugiego z rodziców do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka (nigdy nie oznaczało to jednak i w dalszym ciągu nie oznacza faktycznego ograniczenia władzy rodzicielskiej któregokolwiek z nich). Rozwiązanie to dotyczyło wyłącznie tych przypadków, w których drugie z rodziców nie stwarzało zagrożenia dla dobra dziecka.
3. Na wypadek wspomnianego wyżej, zagrożenia dla dobra małoletniego, sąd władny był pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.
Co zmieniło się po nowelizacji?
W świetle znowelizowanych przepisów, pomiędzy rozwiązanie opisane w punkcie 1, a rozwiązanie określone punktem 2 (które w dalszym ciągu pozostają aktualne co do swej istoty) wkracza zupełnie nowe uprawnienie Sądu. Odtąd bowiem, nawet w tych przypadkach, w których pomiędzy małżonkami brak jest porozumienia co do zgodnego, harmonijnego współdecydowania o istotnych kwestiach dotyczących dziecka, co powoduje, iż nie są oni w stanie opracować wspólnego planu wychowawczego dotyczącego jego osoby, sąd może pozostawić obojgu rodzicom wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Brak planu wychowawczego rodziców dziecka, przestaje być przeszkodą dla pozostawienia obojgu małżonkom pełni praw związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej i nie przesądza już automatycznie o stosowaniu przez sąd rozwiązania określonego w pkt 2. Nadto, sąd może od tej pory, na zgodny wniosek małżonków nie orzekać o kwestii kontaktów z dzieckiem, pozostawiając w gestii rodziców ustalenie tej kwestii w przyszłości.