Marsz alergiczny. Co to jest i jak ograniczyć jego ryzyko u niemowlęcia?
Objawy mogące świadczyć o alergii (ulewania, wysypka, problemy z brzuszkiem) pojawiają się u znacznej części niemowląt. Zachęcamy mamy, by uważnie obserwowały swoje dzieci. Alergia na mleko zwiększa ryzyko astmy i innych chorób alergicznych. To niezwykle ważne, żeby ją szybko zdiagnozować i zastosować odpowiednie postępowanie.
Firma Reckitt, w ramach edukacji o alergii pokarmowej przeprowadziła w Polsce badania z udziałem 1300 mam by poznać jak wiele dzieci ma objawy, które mogą świadczyć o alergii na mleko i jej następstwach. Zapytano także o aspekty związane z diagnostyką, leczeniem i świadomością mam w tym obszarze [1]. Badania wspiera Nutramigen (Nutramigen 3 LGG Complete), marka zaangażowana od kilkudziesięciu lat w tematykę alergii pokarmowej u niemowląt i dzieci.
Badanie wskazało, że znacząca ilość matek, których dzieci nie miały stwierdzonej alergii na mleko także zgłasza objawy, które mogą świadczyć o alergii. Eksperci uczulają — w takim przypadku należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza, który stwierdzi, czy objawy u dziecka nie mają jednak podłoża alergicznego.
Dr Agnieszka Krauze, doświadczony alergolog, potwierdza, że część pacjentów trafia na leczenie, gdy już rozwinie pyłkowicę (alergię na pyłki), która wskazywać może na to, że dziecko miało alergię na mleko, która nie została zdiagnozowana. Oznacza to, że alergia na pyłki jest już kolejną alergią u dziecka i z dużym prawdopodobieństwem w przyszłości pojawią się następne alergie znacznie obniżając jakość życia małego pacjenta.
Fot. Canva
Jak prawidłowo zdiagnozować alergię na mleko?
Eksperci zwracają uwagę, że obecnie często stosowane zalecenie, lub działania podejmowane samodzielnie przez mamy "odstawienia wszystkiego, co może uczulać” jest niesłuszne ponieważ nie pozwala uchwycić, który z pokarmów uczula. Sugerują by wykluczać z diety matki karmiącej piersią po jednym potencjalnym alergenie i obserwować objawy u dziecka. Taka obserwacja powinna jednak trwać przynajmniej kilka tygodni i może jeszcze bardziej opóźnić diagnozę. Najlepiej więc, zanim rozpoczniemy samodzielnie eliminację pokarmów, skonsultować się z lekarzem.W okresie niemowlęctwa najczęściej uczulającymi pokarmami są: mleko i jajko. Ograniczanie diety matki karmiącej jedynie do kilku produktów "na wszelki wypadek” nie powinno mieć miejsca. Diagnostykę alergii pokarmowej (badania) zdecydowanie należy prowadzić we współpracy z lekarzem specjalistą, by nie robić badań zupełnie niepotrzebnych, często kosztownych, natomiast nie uznawanych za właściwe.
Jakie objawy mogą świadczyć o występowaniu alergii?
Objawy ze strony układu pokarmowego
Jak zaznacza Profesor Piotr Albrecht ulewanie występuje u ok. 70 % wszystkich niemowląt do 4 miesiąca życia, dlatego istotne jest by rodzice zwracali uwagę na objawy bardziej specyficzne, takie jak np. pasemka krwi w stolcu, które wymagają konsultacji z lekarzem. Dodatkowo ważne jest, by obserwować i zgłaszać także inne objawy występujące u dziecka, np. zmiany na skórze.
Objawy skórne
Ze skórą ma problem wiele niemowląt. Natomiast, jak wskazały badania u niemowląt
z alergią objawy skórne są ponad 2 razy częstsze.
Dr Krauze zwraca uwagę, że problemy skórne są bardzo powszechne i częściowo usypia to diagnozowanie ich pod kątem alergii, szczególnie, że najczęściej zalecane jest leczenie objawowe, czyli stosowanie preparatów (emolientów, kremów, maści) "na skórę”. Zwraca uwagę, że czasami zmiany o podłożu alergicznym (związane z alergią na białko mleka krowiego), mylone mogą być z łojotokowym zapaleniem skóry. Dlatego należy obserwować czy objawy ustępują po wprowadzeniu zaleceń lekarza. "Jeśli nie obserwujemy poprawy po 2, 3 tygodniach stosowania preparatów na skórę konieczne jest dalsze szukanie przyczyny tych zmian” – zwraca uwagę dr Agnieszka Krauze. Zaznacza także, że u dzieci z silniejszymi objawami skórnymi, alergia na mleko może mieć cięższą postać.
Rodzice obserwujący opisane objawy mogą wypełnić prosty test alergii na www, wydrukować go lub zapisać i omówić z lekarzem dziecka: www.czytoalergia.pl
Ponad ¾ badanych mam uważa, że częstotliwość występowania alergii wzrasta. Mamy dzieci z alergią na mleko są najbardziej wyczulone na inne dzieci z chorobą alergiczną w swoim otoczeniu. Połowa mam z grupy badanej nie kojarzy astmy jako choroby mogącej mieć związek z alergią pokarmową w okresie niemowlęcym. Najbardziej oczywiste objawy innych chorób alergicznych dla mam to: katar sienny i zmiany skórne. Matki też boją się wystąpienia astmy u dziecka, choć połowa z nich nie utożsamia jej ryzyka z alergią na mleko! Być może dzieje się tak dlatego, że jak wskazali eksperci obecnie część lekarzy obawia się czy też unika używania słowa ”astma”, mimo stosowania u danego pacjenta np. sterydów wziewnych, więc część pacjentów de facto ma astmę, chociaż nie jest tego świadoma.
Fot. wavebreakmedia/Shutterstock
Tylko połowa mam, wybrała prawidłowo, że marsz alergiczny oznacza, iż dziecko które miało alergię może mieć później inne choroby alergiczne. Rzadko kiedy matki wskazują, że jedną z konsekwencji alergii na mleko mogą być takie późniejsze problemy jak jelito drażliwe, zaparcia, bóle brzucha. Od kilku lat takie obserwacje opisywane są coraz częściej w publikacjach medycznych.
Jak ograniczać ryzyko wystąpienia marszu alergicznego?
Pomimo panującego przekonania, że alergia na mleko to błaha choroba, to odczucia mam wskazują, że jest to spory kłopot i wyzwanie. Wiele dzieci też ma długo dokuczliwe objawy. Odczucia mam obserwowane w badaniu wskazują, że dla wielu z nich alergia na mleko była lub wciąż jest trudnym problemem. Połowa mam, pomimo poradzenia sobie z alergią u dziecka, pamięta poważne zaburzenia i wyzwania w trakcie jej leczenia.
Czy możemy mieć wpływ na rozwój marszu alergicznego? Profesor Piotr Albrecht przytoczył wyniki badań z 2021 roku, które wskazują, że u dzieci niekarmionych piersią, u których zastosowano hydrolizat kazeiny z dodatkiem probiotyku LGG, obserwowano, że szybciej wyrastały z alergii i miały mniej objawów wskazujących ryzyko rozwoju marszu alergicznego [2] niż w przypadku zastosowania kilku innych preparatów mlekozastępczych.
Zmiany klimatu nie sprzyjają alergikom
Dr Agnieszka Krauze poinformowała, że aktualny rok jest bardzo trudny dla alergików cierpiących z powodu pyłków drzew i traw, pylenie trwa dłużej, obserwowane są cięższe objawy. Zmiany klimatu, które zachodzą będą negatywnie wpływały zarówno na ilość, jak i przebieg chorób alergicznych. Zdaniem ekspertów częstość alergii będzie wzrastać, zarówno tych o podłożu pokarmowym, jak też kolejnych postaci marszu alergicznego.
Ważna jest edukacja rodziców, ale także stała edukacja lekarzy, aby lepiej i szybciej rozpoznawać alergię. Ważne też, żeby dziecko z chorobą alergiczną było monitorowane pod kątem rozwoju kolejnych chorób i szybko, efektywnie leczone, w celu poprawy zdrowia, a także jakości życia dziecka i rodziny. Zatrzymanie marszu alergicznego, zmniejszenie ryzyka astmy, alergii na pyłki, czy chorób skóry powinno być jednym z priorytetów ochrony zdrowia.
1. Badanie przeprowadzone zostało na grupie 1300 kobiet posiadających dziecko lub dzieci do lat 5. Część kobiet biorących udział w badaniu posiada dziecko lub dzieci, które mają alergię pokarmową (N=300). Badanie zostało przeprowadzone na próbie celowej. Badanie zostało przeprowadzone za pośrednictwem metody badawczej CAWI z wykorzystaniem panelu internetowego.
2. Nocerino R, Bedogni G, Carucci L, Cosenza L, Cozzolino T, Paparo L, Palazzo S, Riva L, Verduci E, Berni Canani R. The impact of formula choice for the management of pediatric cow’s milk allergy on the occurrence of other allergic manifestations: The Atopic March Cohort Study. J Pediatr. 2021 Jan 29:S0022-3476(21)00093-7. doi: 10.1016/j.jpeds.2021.01.059. Epub ahead of print. PMID: 33524387.
Ważna informacja: Nutramigen 3 LGG Complete to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego; powinien być stosowany pod kontrolą lekarza.