W jakim wieku należy założyć aparat ortodontyczny? Czy ruchome aparaty ortodontyczne są skuteczne?
Na wygląd naszych zębów wpływa nie tylko ich stan zdrowia, ale również widoczne wady zgryzu. Wszystkie elementy takie jak regularna profilaktyka, czyszczenie zębów, leczenie ubytków oraz problem wady zgryzu są ze sobą powiązane i wpływają na kondycję naszych zębów na ich wygląd a ostatecznie na wygląd naszej twarzy.
Dlatego o zęby należy dbać od jak najwcześniejszego wieku tzn. od czasu, kiedy pojawi się pierwszy ząb mleczny. Od zdrowia mleczaków zależy stan zdrowia kości żuchwy i rozwoju całej szczęki, a w efekcie prowadzi to również do wpływu na stan zdrowia zębów stałych. Od najwcześniejszego wieku należy też kontrolować i jeżeli się pojawią leczyć wady zgryzu. Nieleczone problemy ze zgryzem najczęściej pogłębiają się i powodują poważniejsze problemy w przyszłości.
Kontrolowanie swojego zgryzu i zgryzu naszych dzieci powinno stać się nawykiem każdego z nas. Już wcześnie zauważone zmiany, powinny skłonić nas do odwiedzenia ortodonty i jeżeli zachodzi taka konieczność do rozpoczęcia procesu leczenia. W porę zdiagnozowana wada zgryzu daje możliwość na łatwiejsze i krótsze leczenie oraz dużo bardziej efektywne. W procesie leczenia istotne znaczenie ma nie tylko sama wada zgryzu i jej rodzaj, ale także wiek pacjenta. Kiedy zatem należy rozpocząć leczenie ortodontyczne?
Kiedy warto rozpocząć leczenie ortodontyczne?
Jeśli chodzi o rozpoczęcie leczenia ortodontycznego, to zasada jest jedna – im wcześniej, tym lepiej. Dzięki temu czas leczenia się skraca i możemy liczyć na szybsze i trwalsze efekty. Pomimo, iż w leczeniu ortodontycznym ogromne znaczenie odgrywa kwestia wieku pacjenta, rodzaj wady zgryzu i stopień jej nasilenia nie oznacza, że wady nie można korygować już w dojrzałym wieku. Leczenia dzieci warto już jednak rozpocząć we wczesnej fazie rozwoju dziecka tzn., kiedy pojawią się zęby mleczne.
Niektóre wady zgryzu wymagają leczenia etapowego, pierwszy etap w okresie uzębienia mlecznego czy mieszanego, drugi dopiero po zakończonym wzroście. Wczesne leczenie najczęściej pozwala uniknąć pogorszenia się wady zgryzu i ewentualnej konieczności ekstrakcji (usunięcia) stałych zębów, kiedy leczenie rozpoczniemy dopiero po pojawieniu się zębów stałych. W przypadkach, kiedy wada zgryzu jest dość duża i znacząca odpowiednio wcześnie wprowadzone leczenie pozwala na eliminację zmian w obrębie szczęk, na poprawienie profilu i uniknięcia poważnych zabiegów chirurgicznych w obrębie twarzy.
Dlatego, jeżeli już w młodym wieku powstaną wskazania do korekty wady zgryzu pacjenta, leczenie ortodontyczne rozpoczynane jest od momentu wyrżnięcia się zębów mlecznych. Wówczas najczęściej wykorzystuje się aparaty ruchome, które dziecko nosi przez kilkanaście godzin na dobę lub tylko w czasie snu. Po wymianie uzębienia na stałe leczenie ortodontyczne najczęściej jest kontynuowane, ale już przy pomocy aparatów stałych.
Istnieje kilka rodzajów aparatów ruchomych i mogą być one bardzo różnorodne w swojej konstrukcji. Zawsze projektowane są i dopasowywane indywidualnie dla każdego pacjenta a proces leczenia tj. ilość godzin jakie dziecko powinno spędzać nosząc aparat zależy nie tylko od wady zgryzu, ale również od rodzaju aparatu, który będzie stosowany.
Aparaty ortodontyczne ruchome leczą wady zgryzu głównie u młodszych dzieci. Stosowanie aparatów ruchomych efektywnie koryguje niewłaściwy zgryz, w czasie, kiedy młody pacjent rośnie i rozwija się. Najlepsze efekty obserwuje się u dzieci pomiędzy 4 a 12 rokiem życia. Aparaty ruchome korygują zarówno nieprawidłowości zębowe jak i są pomocne w przypadku rozwojowych wad zgryzu korygują je wraz ze wzrostem pacjenta. Podstawową skuteczności aparatów ruchomych jest zahamowanie rozwoju wad zgryzu, wyrównanie zaburzonej pracy mięśni twarzy, korektę kształtu szczek i poprawę rysów twarzy.
Poważne i skomplikowane wady zgryzu leczone są głównie aparatami ortodontycznymi stałymi, ale leczenie takie rozpoczyna się, gdy wyrosną pierwsze zęby stałe.
Dr Arleta Nawrolska, klinika Pro Ortodont•Mat. prasowe
Leczenie ortodontyczne dzieci – pierwsza wizyta u ortodonty i proces leczenia
Jeśli nie ma widocznej potrzeby lub wskazania, to na pierwszą kontrolną wizytę do ortodonty zaleca się przyjść z dzieckiem w wieku około siódmego roku życia – już po pierwszej zalecanej wizycie u stomatologa.
Jeśli jednak zauważymy niepokojące objawy u dziecka w postaci oddychania przez usta, nieprawidłowego ustawienia zębów, zbyt wysuniętego czy cofniętego podbródka, przedwczesnej utraty zębów mlecznych, asymetrii twarzy, wady wymowy, trudności w zamykaniem ust bądź trudności z przeżuwaniem pierwszą wizytę u ortodonty należy odbyć wcześniej. W przypadku wątpliwości zawsze można poradzić się stomatologa.
Leczenia ortodontyczne u najmłodszych rozpoczyna się najczęściej w przedziale wieku 4-12 lat i polega ono na zastosowaniu aparatu ruchomego, który dopiero w późniejszym wieku może być zastąpiony stałym aparatem ortodontycznym.
W niektórych sytuacjach zdarza się jednak, że wady zgryzu u dzieci pojawiają się wcześniej i wówczas sięga się po leczenie wczesne już od 3 roku życia.
Celem pierwszego leczenia ortodontycznego w tak młodym wieku jest zapobieganie pogłębianiu się wady zgryzu, co pozwala jednocześnie uniknąć długotrwałego i skomplikowanego leczenia w przyszłości. Mali pacjenci mogą też liczyć na uzyskanie lepszych i trwalszych efektów, gdyż korekta wad zgryzu następuje jeszcze w fazie jego kształtowania.
W niektórych wadach zgryzu pierwsze leczenie ortodontyczne najlepiej jest rozpocząć w okresie maksymalnego wzrostu, czyli w końcowej fazie wymiany uzębienia, dotyczy pacjentów w przedziale wiekowym od 11 do 13 roku życia, Tutaj forma zastosowanego leczenia i wyboru rodzaju aparatu ortodontycznego zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania wady zgryzu.
Dla bardziej złożonych problemów ortodontycznych najlepszym czasem na leczenie okazuje się być wczesny okres dojrzewania. W tym wieku wszelkie wady można jeszcze stosunkowo szybko skorygować za pomocą aparatów ortodontycznych najczęściej już stałych.
Należy pamiętać, że w przypadku osób dorosłych nie brakuje również skutecznych metod korekty większości wad zgryzu, są również metody leczenia aparatem ruchomym. Proces ten wymaga jednak odrębnego omówienia.
W dzisiejszych czasach noszenie aparatu na zęby przestaje być przykrą koniecznością, a staje się modnym, a przy tym zdrowym zwyczajem oraz jest coraz mniej uciążliwe.
Należy pamiętać, że pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym czy ortodontycznym wywołuje w każdym dziecku mniejszy czy większy lęk. Dlatego warto, aby taka wizyta miała jak najwcześniej miejsce a najlepiej na początek przyjść na wizytę adaptacyjną, gdyż maksymalnie złagodzi ona niekorzystne doświadczenia naszego dziecka.
Pamiętajmy też, aby stosować się do zaleceń lekarza, przychodzić regularnie na wizyty kontrolne i dbać o nasz aparat – zalecenia te wprowadzą do naszego życia zmiany a te korzystne nawyki pozwolą zachować zęby w jak najdłuższym zdrowiu. Więcej informacji o pierwszej wizycie u stomatologa można przeczytać w artykule „Dziecko u stomatologa – pierwsza wizyta” tutaj.
Artykuł powstał we współpracy z kliniką Pro Ortodont specjalizującą się w stomatologii i ortodoncji dziecięcej