Jeśli Twoje dziecko jest w terapii logopedycznej, na pewno już wiesz, że to, co uda się wypracować podczas spotkania z terapeutą to tylko jeden z elementów pracy logopedycznej. Część obowiązku spada na Rodzica i jego umiejętnym, a przede wszystkim efektywnym realizowaniu zaleceń terapeutycznych w domu. Dzięki rozmowom z rodzicami wiem, że to najtrudniejszy do osiągnięcia cel, jednak konieczny. Pracując bowiem z dzieckiem jedynie raz czy dwa razy w tygodniu, pozostaje jeszcze następnych 5 czy 6 dni tygodnia, których nie można „zmarnować”. Późniejsza podróż „w poszukiwaniu straconego czasu” też okazałaby się zawodna.
Mam kilka podpowiedzi, które czas pracy logopedycznej w domu mogą Ci ułatwić.
Stała godzina
Zakładam, że spotkania z terapeutą już goszczą w grafiku Twojego dziecka – zapewne jest to określony, zazwyczaj ten sam dzień tygodnia i stała godzina spotkań. Dlaczego nie przenieść tego standardu do domu? Ustal z dzieckiem dogodny dla Was czas w ciągu dnia, niech to będzie konkretna godzina. Najlepiej (z mojej perspektywy, oczywiście) kiedy dziecko nie jest tuż po zajęciach żłobkowych, przedszkolnych czy szkolnych, ale już nieco wypoczęte. Dobrze zadbać o to, by nie były to również późne godziny wieczorne, gdy dziecko wyczerpane emocjonalnie, psychicznie i fizycznie po całym dniu, na pewno nie będzie miało ochoty na współpracę z rodzicem. Pamiętajmy też, by nie angażować dziecka do ćwiczeń terapeutycznych tuż po posiłku, ani zaraz po kontakcie z ekranem (telewizor, telefon, tablet itp.) - może być zbyt pobudzone i niechętne do podjęcia wymagających koncentracji zadań. Dla każdego dziecka inna pora będzie dogodna. Rolą rodzica jest pomóc ten czas wybrać, by zaaranżować domowe zajęcia.
Odpowiednie miejsce zajęć
Wyznaczcie miejsce, gdzie najlepiej będzie Wam się pracowało. Stanowisko powinno być jasne, dobrze oświetlone, bez niepotrzebnych rzeczy dookoła. Jeśli myślę o najmłodszych dzieciach (około roku, dwóch lat) dobre miejsce to dywan, na którym podczas zabawy, będzie można w wygodny dla dziecka sposób realizować cele terapeutyczne. Starsze dzieci (choć już dwulatki też mogą się do tej grupy zaliczać) można zaprosić do stolika. Ważne, by był on, wraz z siedziskiem, dobrze dopasowany do wzrostu dziecka, by ułatwił pracę, a nie był przeszkodą. Pamiętaj, że nóżki dziecka powinny stabilnie opierać się o podłogę, plecki - proste, a blat stołu na takiej wysokości, by dziecko swobodnie mogło rysować, układać, czytać, itp. Prawidłowa postawa całego ciała podczas ćwiczeń logopedycznych jest bardzo ważna, nie tylko w gabinecie terapeutycznym, ale również w domu.
Brak „rozpraszaczy”
Warto zadbać o to, by podczas pracy terapeutycznej w domu nic niepotrzebnie dziecka nie rozpraszało. Wyłącz więc telewizor i radio, by nic nie grało w tle, wycisz telefon, by móc całą swoją uwagę poświęcić maluchowi (tak, brak rozpraszaczy dla rodzica też ma znaczenie). Schowaj rozrzucone na podłodze zabawki; a na stoliku, czy biurku (lub obok) zostaw tylko to, co przyda się podczas ćwiczeń.
Woda
Planując czas pracy w domu, dobrze przygotować dziecku wodę (ja zawsze mam butelkę przy sobie:)), by uniknąć biegania do kuchni i gaszenia pragnienia, odsuwając tym samym zadania do wykonania na dalszy plan.
Określony czas pracy
Podczas pracy z dziećmi zauważyłam, że lubią one wiedzieć dokładnie ile czasu będziemy pracować oraz kiedy spotkanie się zakończy. Młodsze dzieci zaglądają na mój zegarek i dopytują do której kreseczki (na tarczy) będziemy ćwiczyć, a starszaki proszą o podanie konkretnej godziny i same kontrolują upływ czasu. Przełóżmy to na czas pracy w domu. Skoro ustalamy odpowiednią godzinę, to ustalmy też konkretną ilość minut, które poświęcimy na terapię. Oczywiście trzeba to odnieść do rodzaju oraz ilości pracy, z którą musicie się zmierzyć w domu (w porozumieniu z logopedą) – i tak jednemu dziecku wystarczy 20 minut dziennie, inne będzie potrzebowało 60 minut, rozdzielonych na przykład na dwa bloki czasowe. Oczywiście, warto dziecko poinformować, że jeśli minie ustalony czas, a my będziemy jeszcze trwać w wykonywaniu jakiegoś zadania, trzeba je dokończyć. To Cię uchroni przed dziecięcymi pretensjami, że nie dotrzymujesz rodzicielskiej umowy.
Klepsydra może okazać się świetnym rozwiązaniem. Ten odmierzacz czasu sprawdzi się przecież już u maluszków, które przy okazji będą mogły nauczyć się pojmowania upływu czasu.
Czas wspólny
Czas, który spędzasz z dzieckiem również może stanowić element pracy terapeutycznej w domu, szczególnie gdy mowa o najmłodszych dzieciach. Wtedy możesz tak zaaranżować wspólne chwile, by realizować zadania podczas zabawy, a maluch nawet nie będzie zorientowany, że to czas ćwiczeń.
Konkretne cele
Terapeuta powinien wytłumaczyć Ci, co i w jaki sposób z dzieckiem wypada w domu ćwiczyć. Zabierając się do tej pracy terapeutycznej dobrze na wstępie dziecku uświadomić i wytłumaczyć jaki będzie plan ćwiczeń, czyli jaki jest cel naszego domowego spotkania, jakie zadania mamy do wykonania. LOGO-CHECK-LIST.
Zaufanie terapeucie
To podstawowe założenie podjęcia wyzwania pracy z dzieckiem w domu. Dobra relacja terapeuty z rodzicem jest bardzo ważnym elementem, budującym skuteczność terapii. Ważne, by rodzic rozumiał swoje zadanie, był zaangażowany i uważnie realizował cele wyznaczane przez logopedę do pracy w domu. Wtedy zwiększa się skuteczność działań logopedycznych. Terapeuta powinien dostarczyć Ci, rodzicu, potrzebne materiały i wytłumaczyć jak z nimi pracować oraz na co zwrócić szczególną uwagę.
Jeśli kusi Cię, by samemu, w internecie, czy księgarni szukać ćwiczeń dla dziecka, to znaczy, że chyba nie ufasz logopedzie prowadzącemu dostatecznie. Nie sięgaj bezwiednie również po ćwiczenia które niegdyś może miało Twoje starsze dziecko (chyba że uzgodniłeś to z terapeutą). Jeśli masz wątpliwości, dlaczego akurat to macie ćwiczyć – dopytaj. Jeśli dopytujesz, a odpowiedzi nie wyczerpują Twojej ciekawości i logopeda nie spełnia twoich oczekiwań – zmień go. Przecież idziesz do specjalisty po to, by pomógł Twojemu dziecku. Dobra współpraca rodzica z terapeutą i wzajemne zrozumienie to klucz do sukcesu.
Na koniec warto dodać, że dziecko lubi uczyć się zarządzać swoim czasem, szczególnie w wieku przedszkolno-szkolnym, a zaproszone do współtworzenia planu może sprawić, że będzie bardziej zaangażowane w jego realizację.
Życzę Ci, Rodzicu, cierpliwości, wyrozumiałości i uczenia się czerpania radości z codziennych zmagań logopedycznych ze swoją pociechą.