• Gotowość szkolna to ogólne określenie, w którym mieści się osiągnięcie przez dziecko poziomu rozwoju umożliwiającego mu podjęcie nauki w szkole.
• Gotowość szkolna rozpatrywana jest pod kątem dojrzałości emocjonalnej, społecznej, umysłowej i fizycznej.
• Zdarza się, że siedmiolatki nie są jeszcze gotowe, by rozpocząć naukę w szkole, z drugiej strony bywa, że już sześciolatki mogą sobie pod tym względem poradzić.

Gotowość szkolna dzieci 

Gotowość szkolna to taki moment, w którym dziecko jest gotowe iść do szkoły. Diagnozę gotowości szkolnej przeprowadza się w przedszkolu i rodzice dzieci 7-letnich otrzymują ją pod koniec kwietnia. Często jednak ten temat wzbudza u rodziców niepokój. Martwią się i obawiają, czy ich pociecha jest już wystarczająco rozwinięta, by poradzić sobie w szkole. "A może nie nadaje się jeszcze do pierwszej klasy?", zastanawiają się. 

Dla dzieci rozpoczęcie szkoły to przełomowy moment. Muszą zmierzyć się ze zmianą środowiska, miejsca, pożegnać znanych sobie ludzi i kolegów, a powitać nowych. No i, powinny przestawić się z zabawy, na naukę, która od tej pory zacznie w ich życiu dominować. Nic więc dziwnego, że zanim dziecko pójdzie do szkoły, musi przejść test gotowości szkolnej, który przeprowadzany jest w przedszkolu lub w zerówce w szkole.

Gotowość szkolna – przepisy 

Obowiązek wydania informacji o gotowości szkolnej dziecka wynika z przepisów rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów i innych druków szkolnych. Zgodnie z par. 3 ust. 4 tego rozporządzenia, przedszkole, szkoła podstawowa, w której zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny wydają rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację wydaje się w terminie do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej.

Zgodnie z par. 4 ust. 7 rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów i innych druków szkolnych, informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej wydaje się na podstawie dokumentacji prowadzonych obserwacji pedagogicznych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Obserwacje prowadzone są w odniesieniu do wszystkich dzieci, natomiast informacja o gotowości szkolnej wydawana jest dzieciom, które mają obowiązek albo mogą rozpocząć naukę w szkole podstawowej.

Gotowość szkolna – test

W internecie, na różnych stronach oświatowych podane są przykładowe testy gotowości szkolnej, które można sobie wydrukować i zrobić z dzieckiem w domu. Dzięki temu rodzic może się dowiedzieć, jakich umiejętności w ogóle wymaga się od dzieci, które kończą przedszkole. 

Gotowość szkolna – na co zwraca się uwagę

Dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej, czyli gotowość szkolna, określana jest w kilku aspektach:

• dojrzałość emocjonalna i społeczna – jest kluczowa przy podjęciu nauki w szkole. Oznacza, że dziecko potrafi nawiązywać kontakty i podtrzymywać znajomości, funkcjonować w grupie, współpracować, przestrzegać reguł. Rozumie proste reguły społeczne, rozróżnia złe zachowanie od właściwego, nie okazuje zbytniego lęku, nie boi się np. wykonywania niektórych zadań samodzielnie. Posiadło adekwatną do wieku umiejętność panowania nad emocjami i kontrolowania ich.
• dojrzałość fizyczna – chodzi tu o ogólną sprawność ruchową dziecka, zarówno o motorykę dużą, jak i małą, a więc dziecko umie: skakać, biegać, stać na jednej nodze utrzymując równowagę, sprawnie rzucać i chwytać piłkę, posługiwać się kredką, ołówkiem, nożyczkami itp.
• dojrzałość umysłowa – ocenia się m.in. mowę dziecka, czy jest odpowiednio rozwinięta i zrozumiała dla wszystkich (nie tylko domowników), to, czy potrafi się skoncentrować na zdaniach przez dłuższy czas, czy kończy rozpoczęte prace, a także np. czy interesuje się czytaniem, liczeniem i ogólnie, otaczającym go światem.

Co powinno umieć dziecko, gdy idzie do szkoły?

Dziecko, które ma rozpocząć naukę w pierwszej klasie, między innymi powinno:

• umieć się samodzielnie rozebrać i ubrać
• samodzielnie jeść posiłki, myć zęby i dbać o inne czynności toaletowe
• skakać, utrzymywać równowagę na jednej nodze
• wspinać się, naśladować ruchy
• mieć wykształcony prawidłowy chwyt pisarski
• rozpoznawać kształty podstawowych figur geometrycznych
• układać puzzle, obrazki
• naśladować wzory graficzne 
• rysować postać człowieka, w tym części ciała ze szczegółami
• rysować po śladzie
• wypełniać kontury
• mieć ustaloną lateralizację – posługiwać się tylko prawą lub tylko lewą ręką
• potrafić wskazać prawą i lewą stronę w przestrzeni 
• rozumie pojęcia 'na górze", "na dole", "po lewej stronie", "z prawej strony"
• odpowiadać na zadane pytania
• wypowiadać się prawidłowo pod względem struktury języka ojczystego
• słuchać krótkich opowiadań i umieć powtórzyć ich treść
• zapamiętywać proste wierszyki i rymowanki
• potrafić dzielić wyrazy na sylaby
• znać pory roku i związane z nimi zjawiska
• znać poszczególne dni tygodnia
• przeliczać na konkretnych przedmiotach w zakresie 10
• nie zniechęcać się szybko
• umieć mówić o sobie
• słuchać poleceń osoby dorosłej
• bawić się z innymi dziećmi
• umieć się przedstawić i powiedzieć, gdzie mieszka.

Gotowość szkolna sześciolatka

Dzieci różnią się między sobą bardzo. Czasem jest tak, że już sześcioletnie dziecko posiada wszystkie te umiejętności, umysłowe, emocjonalno-społeczne i fizyczne, których oczekuje się od siedmiolatka. Jeżeli dziecko chciałoby już chodzić do szkoły, ma taką możliwość, nawet jeśli nie zdążył odbyć rocznego przygotowania przedszkolnego, czyli "zerówki". W takiej sytuacji rodzic musi udać się z dzieckiem do poradni psychologiczno – pedagogicznej na diagnozę gotowości szkolnej.

Kiedy dziecko nie jest gotowe – odroczenie

Większość dzieci osiąga gotowość szkolną po ukończeniu "zerówki", w końcu temu służy cała praca przedszkola. Czasem zdarza się jednak tak, że dziecko kompletnie nie jest zainteresowane czytaniem ani pisaniem, podczas ubierania potrzebuje pomocy, ciągle płacze podczas rozstania z mamą, albo nawet potrafi pięknie rysować, jednak przy byle niepowodzeniu wpada w rozpacz, bije inne dzieci itp. 

W takim przypadku rzeczywiście należy rozważyć, czy dla dziecka lepszym rozwiązaniem byłoby odroczenie, czyli zostawienie go w przedszkolu przez jeszcze jeden rok. Oczywiście trzeba to skonsultować z wychowawcą przedszkolnym, który przez ostatnich kilka lat poznał dziecko, jego słabe i mocne strony, zresztą to właśnie w jego kompetencji leży diagnoza dojrzałości szkolnej. Diagnozę gotowości szkolnej można także wykonać w poradni psychologiczno-pedagogicznej.